De actualiteit laat me koud
Warm of koud. Ik zocht naar een passende titel. En vandaag werd het dit.
Komt het door twitter en dergelijke of ligt het gewoon aan mij? Ik merk dat ik me minder met de actualiteit bezig houd. Dat kan een proces zijn waar je minder bewust bent van de actualiteit die je toch op allerlei wijze tegenkomt, vooral door sociale media. Vandaar de eerste vraag.
Maar daarnaast denk ik ook dat ik me steeds meer met tijdloze vraagstukken bezig houd. Binnen het algemene kader dat er wel zoiets van een geschiedenis is. Onlangs was er iemand in mijn beurswereld die de vergelijking maakte met de tweede wereldoorlog. Daar zou deze periode sterk op lijken. En in veel opzichten zou de periode waar we nu inzitten te zien zijn als een derde wereldoorlog. Ook al gaan de alarmbellen nog niet af - omdat het nog teveel een ver van ons bed show is.
Maar wat als we nu in een nieuwe wereldoorlog terecht zijn gekomen? Het klinkt niet buitengewoon vreemd, want er zijn veel oorlogen om ons heen, en in tegenstelling tot eerdere situaties beginnen ze steeds dichter bij te komen. Hamas versus Israël is aan de ene kant geen echte traditionele oorlog want het is geen land dat een andere natie aanvalt, maar een organisatie. Een groep. Maar juist die aanval op Israël of Joden past goed bij de vergelijking met de WOII. Overal in de westerse wereld zijn er demonstraties van Palestijnen tegen Israëliërs, en mij - die de tweede wereldoorlog niet heb meegemaakt, ik heb zelf de boeken van Lou de Jong niet gelezen, ook stonden ze niet bij ons in de huiskamer - doen ze toch veel denken aan het tijdsbeeld dat toen realiteit moest zijn geweest. Waarom de Joden? Een goede verklaring is omdat het een kleine club is, die succesvol is tegenover miljarden andere gelovigen die maar weinig bereikt hebben in deze wereld. Maar goed die gedacht is niet van mij en hoort meer in het café thuis dan hier op een blog. Toch is jaloezie een krachtige emotie op geopolitiek niveau, lijkt me.
Daar gaat het ook niet om. Ik denk inderdaad dat we in een oorlogstijd leven en dat kan je alleen maar zien wanneer je de tijd ervoor afkaart als het verleden, waar boeken van historici zoals Rutger Bregman de toon voerden met hun optimistische kijk op de wereld. Een ideaalbeeld, dat nu duidelijk verstoord is. De vooruitgang waar deze en andere historici op hameren is juist ook een thema voor terroristische organisaties geweest, zoals ETA en IRA. De vooruitgang kan een tweedeling in de samenleving brengen, die gevaarlijk is gebleken in eerdere tijden. Terrorisme is nu een globaal probleem en niet meer lokaal, zou in deze denkrichting passen.
Maar als het oorlog is moet je je dan afzijdig houden? Ik denk wat je minimaal moet blijven doen is denken. Bijvoorbeeld over de impact van sociale media en het verschil met vroeger. Wat is het effect van sociale media als twitter en facebook op de tijd waarin we leven. Wat mij opvalt is dat journalistiek er meer toe doet dan geschiedenis. Het moment nu is waar alle kennis en informatie op gericht is, en de grotere lijnen of parallellen met het verleden krijgen geen of weinig aandacht. Ik kan er zelf ook helemaal naast zitten, en de associatie van de tijd nu met die van 1940 komt overigens uit X (het "vroegere" twitter), maar die tweet is zo vluchtig dat hij overschaduwd wordt door honderden nieuwe tweets en beelden omdat het leven nu meer dan ooit dynamisch is.
En als je die beelden ziet dan is de helft fake. Dat is ook een reden om wat meer afstand te doen. Maar het ging me om de actualiteit. Door het heden in het licht van de geschiedenis te zien, bereik ik in ieder geval een rustpunt, dat ik verder kan onderzoeken. We maken elkaar gek met losse gedachten die je toch niet verder brengen, en de waan van de dag alleen maar versterken. Ik denk inderdaad dat het oorlog is. En dat beeld was me minder helder toen Rusland Oekraïne binnenreed. Dat was nog iets van een mislukte speciale operatie. Maar dat terrorisme nu zo'n grote speler is geworden in de wereld, is nieuw en daarmee kan je het niet vergelijken met vroeger wat in 1940 was er dat niet. Toen was Duitsland nog een respectvol land, dat helaas geleid werd door een idioot een psychopaat die iedereen in zijn macht had. In feite net zoals nu, alleen nu zijn de psychopaten door de democratische verspreiding van middelen (geld, crypto's) overal te vinden. En dus ook als leiders zonder natie.
Het is duidelijk, ik weet het ook niet. Maar waar je de oplossing niet moet zoeken, is me wel duidelijk. In de actualiteit. Sociale media kan je rustig naast je neer leggen. En het nieuws misschien ook, hoe kwalijk het mag klinken. Dat dit tevens de tijd is van de verslaving van Netflix past ook weer geheel bij dit beeld. Men wil geen ellende, mar gewoon een leuke serie.
Een paar maanden geleden was ik nog niet zo ver. Toen was het me wel al duidelijk dat er meer dan gemiddeld boosheid in de samenleving was geslopen. Iedereen is boos, er heerst wrok, vertelde me toen iemand (nog in de coachingwereld, overigens).
Het is heel menselijk om overal een label op te plakken. Categoriseren is ook binnen de filosofie een fenomeen. Voor nu helpt het me in ieder geval om vanuit een ander perspectief naar de wereld te kijken.
Reacties