De tijdgeest: overheerst destructief gedrag?

Hardopdenkend over "De oorlog:"

 Hoe zat het ook al weer, de(wed)strijd winnen maar de oorlog verliezen, of andersom? Of is er een link met creatieve destructie die op het technologisch vlak doordraaft en op een soort van (technische) oorlog lijkt? 

Arnon Grunberg schrijft voor het NRC over het Israëlisch-Palestijnse conflict, en de kramt kopt: "Hamas heeft feitelijk deze oorlog al gewonnen. De militaire en politieke leiding heeft gefaald... En of je voorstander bent voor een van de partijen (nu enkel tussen Palestijnen en Israëliërs), hangt af van diverse factoren." 

Ik lees op dit moment het boek The Parasitic Mind, met daarin een belangrijke case die moet laten zien hoe niet-materiele infecties (culturele opstand, politieke meningen, etc.) zich verspreiden. Saad vraagt zich als een onderzoeker (hij is evolutionair psycholoog) af hoe het toch komt dat er maar 15 miljoen Joden zijn, terwijl er 2,5 miljard moslims zijn in de wereld. Hij wijt dit aan het proces van groepsvorming, bekeren tot moslim kost niets, uittreden is haast onmogelijk en kan leiden tot de dood. Bij de oud-judaistische traditie is het juist zeer moeilijk om binnen te treden, en dus blijft de stam klein.

Ik ben er nog niet helemaal over uit, want het boek lijkt eenzijdig, maar het zet wel tot denken aan. In ieder geval deze passage.

Maar nu hebben we een derde categorie waar zwart-wit denken overboord moet. Het is niet enkel Oekraïne versus Rusland of Palestijnen versus Joden of Israëliërs, maar de strijd tussen terrorist en niet terrorist. Of een driehoeksverhouding daartussen.

Ook deze indeling is niet altijd eenvoudig. Velen zeggen dat Rusland een terroristische staat is geworden, maar dat zal het westen denken, niet de Russische allianties.

Maar over welke oorlog hebben we het nu precies? Dit is geen strijd tegen drugs, misschien wel een strijd tussen rijk en arm, of gebieden waar drinkwater uit de kraan stroom versus die gebieden waar je niet het water uit de kraan kunt drinken.

We leven volgens het boek de Fourth Turning, een referentie waarover je steeds meer leest, in een crisisperiode, en dan zijn er meer dan gemiddeld oorlogen. De heersende orde gaat over naar een nieuwe grootmacht die de nieuwe regels bepaalt. Dat is het narratief.

Chaos dus, waar we gewoon niet weten wat er precies aan de hand is, en ook niet welke kant je moet geloven of steunen.

Wanneer je in een land als Spanje hebt gewoond (of Ierland) dan weet je dat terrorisme hoort bij het moderniseringsproces. Vaak komen traditionele bevolkingsgroepen in opstand tegen grotere machten die - net zoals in Nederland - opeens bepalen dat de voertaal Engels is. Op de universiteit, ten eerste. Zonder dat men goed begrijpt waarom dit nodig is.

Waar is dat goed voor, vragen de minder ontwikkelde mensen met een zo gezond mogelijk verstand? Hoe het vandaar tot terrorisme komt is me ook niet helemaal duidelijk, maar heeft alles te maken met gevoel en / van onvrede. En met de verbinding met een grotere cultuur.

Ik denk dat wanneer de economie groeit en iedereen daar van profiteert er weinig aanleiding is tot revolutionair gedrag, Onrust ontstaat wanneer die groei er niet meer is en de toekomst evenmin rooskleurig is voor veel mensen.

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne zie ik in dat licht. Het gras is groener aan de overkant (U) en dat leidt tot jaloezie (R). Dat een klein land zoals Israël zo effectief kan zijn en economisch en militair grootmachtig, dat moet ook de nodige jaloezie opwekken. Vooral bij Hamas dat een terroristische organisatie is. Misschien is Israël wat in slaap gesust uit arrogantie en i dit een duidelijke wake-up call, maar aan het Palestijns-Israëlisch-conflict verandert er weinig. De heersende macht staat wel onder druk en waar vroeger de VS als politieagent optrad in de wereld is daar nu China bijgekomen. Dat zien terroristen ook en zo sluit dit conflict aan qua ideologie bij dat van Rusland.

 Iemand op twitter schreef over Hamas dat het terroristen zijn en die willen afbreken. Ze zijn niet gefocust op bouwen en succes, hun basis is haat en destructie. En daar krijgt de organisatie meer aanhangers door financiële middelen die via illegale circuits steeds meer binnen bereik liggen en in feite andere organisatieprincipes die puur westelijk (kapitalistisch, liberaal, etc.) zijn: we willen groeien. En dat heeft alles met ruimte te maken. Hoe meer ruimte in de wereld chaotisch bezet is, hoe meer kans dit soort groeperingen maken. Dat past dan weer bij die fourth turning, de grote crisis waar niemand weet hoe ver we nu in opgelopen zijn, of dat deze pas begint.

Het terrorisme van destijds (IRA, ETA) is verdwenen, maar die mensen zijn gaan kantoorbaan gaan zoeken. Veel van Eta is naar Columbia uitgeweken, en ik denk dat je mag zeggen - in theorie - dat elk tijdvlak haar distributie aan terroristen heeft. Sommige tijdvlakken tonen een betere voedingsbodem voor terrorisme dan andere periodes.

De vraag wat Rusland is, en welke positie het inneemt beantwoordt zich hierdoor van zelf. Het is geen grootmacht meer en dus neemt de fragmentatie toe en daarmee het terrorisme. Met als doel: afbraak en geen constructie.

Dat is de tijd waarin we nu zitten.

-- Afbeelding: Destruction of Culture (War), Francisco Dosamantes 1939

Met het begin van de Tweede Wereldoorlog in het verschiet richtten veel kunstenaars van Mexicaans links, zoals leden van de TGP, hun aandacht op het internationale politieke toneel, in een poging onrechtvaardigheden aan de kaak te stellen en politieke steun te verzamelen tegen de opkomst van het fascisme. In Destruction of Culture, onderdeel van een lithografische serie over de Spaanse Burgeroorlog (1936-39), drukte Francisco Dosamantes zijn solidariteit uit met de gekozen republikeinse regering en zijn standpunt tegenover de fascistische krachten van generaal Francisco Franco. Dit verontrustende beeld van chaos onderstreept de kosten, zowel op menselijk als cultureel vlak, van luchtbombardementen door de As-mogendheden.

Nu de Tweede Wereldoorlog voor de deur stond, richtten veel linkse Mexicaanse kunstenaars, waaronder leden van de TGP, hun aandacht op het internationale politieke toneel, in een poging onrechtvaardigheden aan de kaak te stellen en politieke steun te mobiliseren tegen de opkomst van het fascisme. In Destruction of Culture, onderdeel van een lithografische serie over de Spaanse Burgeroorlog (1936-39), drukte Francisco Dosamantes zijn solidariteit uit met de gekozen republikeinse regering tegen de fascistische krachten van generaal Francisco Franco. Het angstaanjagende beeld van chaos onderstreept de kosten van luchtbombardementen op de Axis in menselijke en culturele termen. (bron: Donatie van Rudolph en Louise Langer, https://www.mmoca.org/es/artwork/destruccion-de-la-cultura-guerra-destruction-of-culture-war-francisco-dosamantes/) 

-- 21 okt, VK: