Hoe lang moet je je schamen?
Poena potest demi, culpa perennis erit. Dat schreef Ovidius ergens in zijn brieven. Straf kan kwijtgescholden worden, schuld is eeuwig. Maar hoelang moet je jezelf straffen voor idiote investeringen in het verleden. "Had ik maar niet, ..."
Ik ben - wel vaker en wel vaker aan het eind van het jaar - zaken aan het opruimen en kwam documenten tegen uit het verleden, die me nog eens met de neus op de historische feiten drukken. Investeringen die achteraf zo dom leken en waar ik me zelf voor moet schamen, zo meen ik. Maar hoe lang nog en hoe hard moet je voor jezelf zijn?
Als je nooit ondernemend ben geweest, zo kan je ook denken, zou je nooit die domme fouten hebben hoeven te maken. Fout gelopen investeringen noemen ze leergeld.
Maar leergeld is een rationeel begrip, schaamte is het gevoel dat er bij hoort wanneer je de evaluatie achteraf maakt.
"Alles is mijn eigen schuld."
Een vraag is ook hoe veel anders een leven zou gelopen zijn zonder al die onnodige fouten? Of zijn ze juist wel nodig geweest. Zo herinner ik me ook een reis waar ik in een fuik van boven ben gelopen, als naïeve toerist. Die actie zou ook nog op de lijst van mislukte investeringen toe te voegen zijn. maar moet je niet af en toe in de val lopen?
In de val die anderen voor je opgezet hebben, of gewoon in je eigen van van verwaandheid of een ander manco in je persoonlijkheid?
Schaamte houd je nederig. En ik vier het aan de andere kant graag, ik ben als mens nu eenmaal niet perfect.
Maar na een tijd mag je die schaamte wel van je afschrijven, zoals een post op de balans die na een bepaalde tijd op nul uit komt. Dan is het afgelopen. De documenten liggen in de prullenbak, en in januari denk ik er niet meer aan.
PS. het boek, the shame factor (nog) niet gelezen.
Reacties