Socrates voor managers

Over dit boek kan ik nog een kleine anekdote vertellen.*

 Socrates voor Managers** is een tijdloos boek want het is een verzameling van klassieke uitspraken, de meeste van filosofen, maar niet enkel want er zitten ook schrijvers tussen (Vergilius, Sophocles) al was toen dat onderscheid tussen filosoof en niet filosoof minder uitgesproken.

Seneca overheerst in deze almanak voor managers, de openingsstelling is ook van hem:

• Dit is onze grootste hinderpaal / dat we te vlug met onszelf tevreden zijn

De beginnende uitspraak van elk hoofdstuk (dit eerste heet: A B C van het leiderschap) is omlijnd en krijgt extra zwaarte in het geheel. 

Ik meende te herkennen dat van Aristoteles de gezegden precies passen bij zijn biologische achtergrond (dik gedrukt in de voorbeelden, al valt het aantal mee), zo noem ik dat zelf:

• Een weldaad ontvangen vinden de meeste mensen leuk, maar er een bewijzen: daar hebben ze een broertje dood aan
• Een overtuiging die door alle mensen wordt gedeeld, wortelt in de werkelijkheid
• Wie werkelijk weet, wordt - over het algemeen - gekenmerkt door de bekwaamheid om zijn kennis te onderwijzen
• Wanneer de ezel honger heeft, kunnen stokslagen hem niet schelen
• Over staatkundige  gemeenschap die uit heersers en onderhorigen bestaat is het de vraag of gezagdragers boven hun onderdanen moeten uitmunten (vrij vertaald)
• Niet ieder doel is een einddoel (ondernemen is plannen)
• Denken alleen brengt niets in beweging: dit gebeurt pas als het zich toespits op een doel en een daad
• De inval heeft het toeval lief; en omgekeerd
• De arbeid heeft bittere wortels, maar zijn vruchten zijn zoet
• De man van de daad moet zich schikken naar de vereisten van het ogenblik, - net zoals de stuurman (hoe word je top-manager)
• Eer en roem zijn... futiliteiten (dit is een samenvatting)
• Wie ervoor gewerkt heeft houdt meer van zijn have en goed dan wie ze heeft geërfd
• Materiële middelen zijn nodig om gelukkig te zijn (manager en money)
• De toestand van de ziel weerspiegelt in het lichaam (psychologie voor bedrijfsleider en particulier)
• Wie voor alles wegloopt wordt een lafaard, wie voor niets bang is  en overal op afstormt een haantje de voorste zonder kop.
• Hierin ligt het wezen van de dankbaarheid,dat wij een tegendienst bewijzen aan wie ons een dienst bewees, en dat wij op onze beurt, diensten beginnen te bewijzen
• Zoals iemand voor zichzelf opkomt komt hij op voor zijn vriend
• Vriendschap is hulp
• Mensen die een dikke zwerm vrienden om zich heen hebben, ... zijn niemands vriend, zo leert de ervaring.
• Ik houd van Plato, maar nog meer van de waarheid
• ... er is een verschil tussen geluk zijn en geluk hebben (zoektocht naar geluk)
• ... drie dingen zijn het meest gewenst: intelligentie, (of) rechtschapenheid of zinnelijke rust
• Veel vermaakt ons zolang het nieuw is, maar daarna niet meer, en om dezelfde redenen.
• Nooit is een en hetzelfde ding onafgebroken een lust voor het oog en hart.
• Begeerte is een kleurstof die met ons opgroeit in ons weefsel en daarom zo moeilijk weg te wassen 
• Liefde is, in wezen, een overdrijving van de vriendschap
• Vriendschappelijke betrekkingen tussen man en vrouw stoelen op dezelfde grondslag als de aristocratie: persoonlijke waarden
• Moeders zijn trotser op hun kinderen dan vaders omdat zij er zekerder van kunnen zijn dat het hun eigen kinderen zijn
• Onder alle dieren zijn jongens de wildste (hartkramp of tijdkramp)
• Het kwaad dat je als zodanig identificeert, is een goed
• Het is weekheid te vluchten voor de hardheid van het leven
• Wijsheid is een vorm van beschaafde onbeschaamdheid

Plato ontbreekt, dat valt ook op. Plato die gezien wordt als de filosoof waar het vak mee begon en waar de rest van de filosofie van de afgelopen eeuwen een voetnoot bij is, speelt voor managers ... (bijna) geen rol:

• - zo de man, zo de rede 
• - wie leef heeft, verliest zijn heldere kijk op het voorwerp van zijn liefde

Een korte bloemlezing:

• - de mens is de maat voor alle dingen (Protagoras)
• neem ook van kleine lieden goede raad aan (Cato)
• zich vergissen is menselijk, in die vergissing volharden is idioot (Cicero) [niet helemaal een tegenstelling, maar toch, Blake: "The fool who persists in his folly becomes wise."]
• Wie heerst moet kansen op succes en mislukking berekenen (Publibius Sirius, PS)
• Slimme mensen leren ook van hun vijanden (Aristophanes)
• Waar iemand toevlucht vindt, voelt iedereen zich veilig (PS)
• Een goed man blijft altijd een beginneling (Martialis)
• Alleen is niemand wijs genoeg (Plautus)
• De kwaardaardigheid van enkelen is het ongeluk van velen (PS)
• Zelf niet voorzichtig zijn, maar anderen raad geven, is gekte (Phaedrus)
• Doorgaans is domheid een zuster van de kwaadaardigheid (Sophocles**)
• De geest beweegt het logge lijf (Vergilius**)
• Iedereen geloven is teveel, niemand geloven is te weinig (Phaedrus)
• De honden blaffen tegen wat ze niet kennen (Heraclitus)
• Willen is kunnen, niet willen is moeten (Seneca)
• Zaai nooit te weinig (Cato)
• In veel gevallen is de aanmaning van "Ken jezelf," niet bruikbaar, je kan beter de ander doorzien (Menander)
• Een verstandig mens vreest ook een zwakke vijand (PS)
• In elke tuin groeit onkruid (Juvenalis)
• Wie schrik aanjaagt is zelf bang (Epicurus)
• Strenge meesters regeren niet land (Seneca)
• Wie snel een oordeel velt zal dat snel betreuren (PS)
• Mensen geloven graag wat ze willen geloven (Caesar)
• De natuur heeft ons geschapen om in gemeenschap te leven (Epicurus)
• Moed staat aan het begin van een daad, geluk wacht bij zijn voltooiing (Democritus)
• Het diepste wezen der dingen verbergt zich graag (Heraclitus)
• Wat je ook onderneemt, denk aan het doel (PS)
• In het midden gaat men het veiligst (Ovidius**)
• Wie veel weet heeft daarom nog geen verstand (Heraclitus)
• Men behoort ook van zijn vijanden te leren (Juvenalis)
• Waarom, uit valse schaamte, liever dwalen dan leren (Horatius**)
• Door te onderwijzen leren wij (Seneca)
• wat je voor top houdt is maar een trede (Seneca)
• Niet omdat het moeilijk is wagen we het niet, omdat we het niet wagen is het moeilijk (Seneca)
• Wie iets kan is altijd rijk (Phaedrus)
• Wie begon bezit al de helft (Horatius)
• Het is een slechte muis die maar een gaatje kent (Plautus)
• Weten wanneer je moet ophouden is een kunst (Apelles)
• Zuinig met woorden, gezond oordeel (Thales)
• KLein huis, grote rust; groot huis, kleine rust (Phaedrus)
• Koop nooit wat je kan gebruiken maar kan missen, het overbodige is voor een spotprijs te duur (Cato Maior)
• Gouden teugels geven een paard geen vleugels( Seneca)
• Geld is de meeste lever an betrouwbaarheid (Sallustius)
• Geld heeft nog niemand rijk gemaakt (Xenophon)
• Lijden leert (Aesopus)
• Wie elke dag bang is krijgt elke dag straf (PS)
• Wie niets te vrezen wil hebben, moet voor alles op zijn hoede zijn (PS)
• Verbied jezelf te vragen wat morgen zal brengen (Horatius)
• Het ongeluk spruit voor uit de verbeelding, niet uit de natuur (Cicero)
• Wie van niemand houdt wordt door niemand bemind (Democritus)
• Maak niet te snel vrienden, stoot ze ook niet te snel weer af (Solon)
• Veel vijanden kan hij aan die veel vrienden heeft gemaakt (PS)
• De moedige wordt door geluk gediend (Simonides)
• Menigeen is meester over steden, maar slaaf van een vrouw (Democritus)
• Het huwelijk is een noodzakelijk kwaad (Menander)

Het auteursregister - hier gescanned - laat de volledige lijst aan schrijvers zien:

• Aesopus, ca. 550 v.C., fabeldichter uit Thracië 
• Alexander III van Macedonië ('de Grote'), 356-323 v.C., militair genie, legde de grondslagen voor het hellenisme 
• Alcaeus, ca. 620 v.C., lyrisch dichter uit Lesbos 
• Alcmaeon, ca. 535 v.C., Grieks arts en natuurfilosoof 
• Apelles, vierde eeuw v.C., grootste Griekse schilder uit de Oudheid Apollodorus van Athene, ca. 180-ca. 110 v.C., stoïsch wijsgeer 
• Ariston, ca. 225 v.C., Grieks wijsgeer 
• Aristophanes, ca. 445-ca. 385 v.C., grootste Griekse blijspeldichter Aristoteles, 384-322 v.C., een der grootste Griekse filosofen 
• Bias, ca. 570 v.C., uit Priene (Ionië), een der 'Zeven Wijzen van Griekenland' 
• Caesar, Gaius Julius, 100-44 v.C., Romeins veldheer en staatsman; schreef o.m. 'De bello gallico' 
• Cato Maior, 234-149 v.C., Romeins staatsman en schrijver 
• Catullus, ca. 84-ca. 54 v.C., Latijns lyrisch dichter 
• Chilon, ca. 556 v.C., uit Sparta, een der 'Zeven Wijzen van Griekenland' Cicero, 106-43 v.C., Romeins redenaar, politicus en filosoof Chrysippus van Soli, 280-209 v.C., Grieks filosoof, grootste logicus van de Stoa 
• Democritus van Abdera (Thracië), ca. 460-370 v.C., belangrijkste materialistische denker van de oudheid, 'de lachende filosoof' Diogenes Laërtius, derde eeuw n.C., Grieks wijsgeer; schreef een belangrijk werk over 82 beroemde filosofen. 
• Diogenes van Apollonia, ca. 435 v.C., Grieks natuurfilosoof Dionysius Cato, aan hem wordt een bundeltje moraliserende spreuken toegeschreven dat ca. 200 n.C. veel gelezen werd 
• Ennius Quintus, 239-169 v.C., 'de vader van de Latijnse poëzie' Epicharmus, ca. 490 v.C., Grieks dichter en schrijver van moraliserende kluchten 
• Epictetus, ca. 50-ca. 120 n.C., Grieks stoïsch wijsgeer met, na Seneca en Marcus Aurelius, de grootste invloed op de westerse cultuur Epicurus, 341-270 v.C., Grieks wijsgeer wiens levensideaal het was innerlijk onafhankelijk te staan boven de uiterlijke dingen; leefde in ascetische soberheid 
• Euripides, ca. 485-407 v.C., laatste grote Griekse tragedieschrijver Gorgias, ca. 485-ca. 375 v.C., Griekse sofist en redenaar 
• Hecaton, ca. 100 v.C., stoïsch filosoof uit Rhodos 
• Heraclitus uit Efese, ca 500 v.C., 'de wenende filosoof'. 
• Herodotus, ca. 485-ca. 425 v.C., Griekse 'vader van de geschiedschrijving' 
• Hesiodus, eerste helft zevende eeuw, Grieks leerdichter 
• Hippocrates, ca. 460-ca. 370 v.C., Grieks arts en grondlegger van de westerse geneeskunde 
• Horatius, 65-8 v.C., virtuoos Latijns dichter met een enorme invloed op de Westeuropese poëzie 
• Juvenalis, ca. 80-ca. 140 n.C., grootste satiricus van de Latijnse letterkunde 
• Krantor, 340-275 v.C., Grieks filosoof 
• Livius, ca. 59 v.C.-ca. 17 n.C., een der grootste Latijnse schrijvers van literair zeer waardevolle historische werken 
• Lucretius Carus, ?-ca. 96 v.C., Romeins filosoof, vooral bekend om zijn leerdicht 'De rerum natura' 
• Marcus Aurelius, 121-180 n.C., Romeins Keizer; schreef zijn ‘Persoonlijke overwegingen' in het Grieks 
• Marius Gaius, 156-86 v.C., Romeins veldheer 
• Martialis, ca. 38-ca. 104 n.C., Latijns dichter van epigrammen 
• Menander, ca. 342-ca. 292 v.C., Grieks blijspeldichter 
• Ovidius, 43 v.C.-ca. 18 n.C., Latijns dichter 
• Periander, ca. 627-585 v.C., heerser in Korinthe, een der 'Zeven Wijzen van Griekenland' 
• Persius, 34-62 n.C., Latijns satiricus 
• Petronius, ?-66 n.C., Latijns satiricus 
• Phaedrus, ca. 20 v.C.-ca. 50 n.C., Latijns fabeldichter 
• Philemon, ca. 360-ca. 263 v.C., Grieks blijspeldichter Philippides, ca. 350-ca. 290 v.C., Grieks blijspeldichter 
• Phokion, vierde eeuw v.C., Grieks veldheer en politicus 
• Pittacus, ca 650-570 v.C., staatsman, briljantste onder de 'Zeven wijzen van Griekenland' 
• Plato, 427-347 v.C., Grieks filosoof, wiens invloed op de westerse kultuur niet kan overschat worden 
• Plautus, ca 251-184 v.C., belangrijkste Griekse komedieschrijver Plinius de jongere, 61-112 n.C., advocaat en staatsman 
• Plinius de oude (Plinius Maior), ca. 24-79 n.C., Romeins geleerde Plutarchus, ca. 50-ca. 120 n.C., Grieks wijsgeer en biograaf, een der meest gelezen schrijvers uit de wereldliteratuur 
• Propertius, 46-15 v.C., Latijns elegisch dichter 
• Protagoras van Abdera, ca. 485-ca. 411 v.C., grootste onder de Griekse sofisten, bestreden door Plato 
• Publilius Syrus, eerste eeuw v.C., zijn bundel met 700 spreuken werd eeuwenlang als schoolboek gebruikt 
• Sallustius, 86-34 v.C., Latijns geschiedschrijver en moralist Seneca, 4 v.C.-65 n.C., Latijns tragedieschrijver en moralist 
• Serenus, ?-212 v.C., Grieks schrijver; bezat 62.000 boeken 
• Sextus Empiricus, tweede helft tweede eeuw n.C., Grieks arts en sceptisch filosoof 
• Simonides, 557-ca. 467 v.C., Grieks lyrisch dichter 
• Socrates, 469-399 v.C., Grieks filosoof 
• Solon, 640-ca. 560 v.C., Grieks staatsman en dichter, een der 'Zeven Wijzen van Griekenland' 
• Sophocles, 496-406 v.C., Grieks tragedieschrijver 
• Stobaeus, begin vijfde eeuw n.C., stelde een belangrijke bloemlezing samen 
• Suetonius, ca.70-ca 122 n.C., Latijns geschiedschrijver 
• Terentius, ca. 190-159 v.C., uit Carthago, laatste grote Latijnse blijspeldichter 
• Thales van Milete (Klein Azië), zesde eeuw v.C., staatsman en filosoof, een der 'Zeven Wijzen van Griekenland' 
• Thucydides, ca. 460-ca. 400 v.C., Grieks grondlegger van de wetenschappelijke geschiedschrijving 
• Ulpianus, ?-223 n.C., Romeins jurist 
• Vergilius, 70-19 v.C., Latijns dichter met grote invloed op de westerse literatuur 
• Xenophon, ca. 427-ca 355 v.C., Grieks schrijver van o.m. de 'Tocht der tienduizend' (Anabasis) 
• Zeno, ca. 332-262 v.C., stichter van het stoïcisme 

Deze lijst laat vooral ook zien, dat de meeste spreuken van dichters afkomstig zijn, of in ieder geval niet enkel van filosofen, maar ook staatsmannen (Vooral Marcus Aurelius) en dichters.

* - Ik kreeg dit boek, tezamen met nog een stapel andere boeken van iemand die ook gestopt was bij onze gezamenlijke werkgever op een oriënterend moment waarin we keken of we samen iets konden opstarten. Dat is van korte duur geweest, maar dit boek herinnert me aan die tijd, waar je gevuld met een rugzak vol kennis en ideeën iets nieuws gaat beginnen. Op mijn eerste website had ik dergelijke quotes van dit boek of andere sources een plek gegeven, iets wat mijn compagnon maar niks vond:)

** - "Inge Starck werkte als docent (theologie en Romaanse studies), Siegfried Starck als bankdirecteur. De langetermijnstudies van een grote verscheidenheid aan wetenschappen, zoals filosofie, kosmologie, antropologie, theologie, enz., gaven aanleiding tot de vraag naar een Archimedisch punt, een punt dat de wereld in haar kern bijeenhoudt. Uiteindelijk vonden we het antwoord – het was onze Copernicaanse wending – in de mystiek en haar tijdloze, niet-confessionele en overkoepelende waarheden en principes, die, wanneer ze correct worden toegepast, leiden tot een succesvol en zelfs gelukzalig leven. En wie zou dat doel niet hebben?! We moeten allemaal eten en drinken om te leven. Maar onze ziel heeft ook voeding nodig. Als ze dit niet krijgt, zal ze verhongeren en verwelken. Bent u op zoek naar geestelijke voeding? Hier kun je het krijgen: voedsel, krachtvoer, manna voor de woestijn van het leven: FIT THROUGH SPIRIT!" (die-starcks.de) [Naast Socrates voor Mangers, is er ook: Salomon. Moses, Laotsa, en zelfs een Odysseus voor Managers. Een reiziger, .. dat lijkt me een mooie metafoor, die ook al voor de ondernemer is gebruikt]