Het overheersen van de wereld (Pedro Baños)
Het is haast een plaatjesboek geworden, dat was wat het me eerste opviel, maar in tegenstelling tot veel boeken, die als referentie gebruikt worden, zijn er toch zaken die ik niet eerder had gehoord. Zoals de Earth Overshoot day. Dat is de kalenderdag in het jaar waarop een land (of de hele wereld) al haar resources gebruikt heeft die vervolgens niet meer in dat jaar terug te regenereren zijn.
De onderwerpen zijn verdeeld over negen thema's: militaire macht, economische capaciteit, diplomatie, intelligentie, resources, land en bevolking, een kort hoofdstuk over cultuur (genoemd: ongrijpbare macht), kennis en technologie, en als laatste strategische communicatie.
Aan het eind van het boek, dat toch wel veel over de VS handelt, de leidende machtspotentie, komt ook de politiek van Trump aan bod. En de schrijver stelt dat Trump nooit aan de macht zou zijn gekomen als het establishment men als gek zou hebben verklaard, dus er moet meer achter zitten, achter de schijnbaar dwaze strategie: iedereen op het verkeerde been zetten. En er zelf profijt van trekken?
Macht is een aantrekkelijk onderwerp, omdat iedereen er zich wel wat bij kan voorstellen. En wanneer je een militair aan het werk laat dan krijg je grafieken en kaarten die dan wel rood of blauw zijn en waar de symbolen over wapens en andere strategische elementen overheersen. Hier zit het boek dan ook vol mee. Militair budget van de VS: 610 mrd dollar, China is tweede met 228%$. Desondanks is het Russische leger het op twee na sterkste; heeft minder militairen dan China, maar veel meer arsenaal (vooral voertuigen). Waar zit de nucleaire macht? OF Chemische wapens, of biologische , want dat is weer een andere categorie. Hoe is dienstplicht geregeld in de wereld, en welke verschillen zijn er? Het gaat zelfs zover dat er een overzicht in staat van de private militaire bedrijven (in de VS: Dyncopr, Academi, Triple Canopy, etc). Militaire robots, ook belangrijk: de toekomstige oorlog vraagt nauwelijks nog "skin in the game." En houden wie die robots (waaronder drones) nog onder controle?
De economische macht begint met het IMF, en wie daar de grootste bijdragen levert. Economische oorlogvoering is van aller tijden, en de auteur gaat in op het Marshall-plan: puur eigenbelang van de VS. Het belang van de dollar, de yuan en de bitcoin (en blockchain) volgen. "Iran is een obsessie van Trump," en stelling die wordt onderschreven door een kaart waarin het Land precies in het midden zit (van oliestromen). Grote bedrijven die militair arsenaal leveren (waaronder Lockheen Martin) staan op een andere figuur, naast Boeing, Raytheon en het Italiaanse Leonardo. Bij economie gaat het vooral om marktmacht, en dus over concentratie: zoals over Bayer en Monsanto.
Diplomatie wordt verklaard aan de hand van de etymologie van het woord en hoe het vroeger al begon. De diplomatie van VS wordt in een figuur uitgelegd als een stroomdiagram, waar de terugkerende vragen zijn: heeft het andere land olie, resources of nucleaire wapens? No? Ignore! In andere gevallen wordt er dwang gebruikt.
In het geval van Rusland is diplomatie steeds meer digitaal te vormen, door het beïnvloeden van de publieke mening.
Een concreet voorbeeld van een recente wet over diplomatie is de Nationale Veiligheid Strategie, ondertekend door president Donald Trump op 18 december 2017, waar twee soorten van diplomatie worden besproken: competitieve en economische.
Diplomatie en intelligentie (hoofdstuk vier) liggen in elkaars verlengde. "In Leviathan van Thomas Hobbes schrijft deze al over de relatie tussen macht en informatie." Spionage is bekend en oud fenomeen, dat steeds meer op economisch vlak afspeelt. De filtratie van Wikileaks ziet de auteur als een opzet, omdat de Europese veiligheidsdiensten toch al op de hoogte waren van de Amerikaanse technieken, op het gebieden van afluisteren en dergelijke... De NSA controleert elke applicatie die wij globaal gebruiken. Ook interessant is een verhaal over de Britse geheime dienst en de buitenlandse politiek toen het land nog een Wereldmacht was (zie bibliografie).
Dan de (macht over) natuurlijke hulpbronnen (vijf). Water is onmisbare voor het leven. Hoewel het 71% van de oppervlakte van de aarde inneemt, is het probleem dat 96,5% zout water is, niet rechtstreeks te gebruiken, noch om te drinken, noch om als drinkwater te gebruiken. Van de resterende 3,5% zoet water is het grootste deel, 67%, bevroren, zodat het vitale element alleen beschikbaar is voor onmiddellijke consumptie in een zeer kleine hoeveelheid, die ook ongelijk verdeeld is. Als we hieraan de groeiende wereldbevolking en de toename van de waterbehoefte toevoegen - zowel direct als in wat virtueel water wordt genoemd (het water dat nodig is om een bepaald goed te produceren), wordt de strijd om het vloeibare element gediend. "We mogen niet vergeten dat er in de wereld bijna 900 miljoen mensen zijn die geen directe toegang tot drinkwater hebben."
Waarom ontzilting nog steeds niet commercieel inzetbaar is (grote mate van energieafhankelijk) blijft een vraag in de huidige technologisch "gedomineerde" wereld. Mijn vraag, niet in het boek.
Afrika is strategisch als het gaat om mineralen en via kaarten krijgt de lezer inzicht waar en hoe China het land "overneemt," om haar ritme van industriële productie bij te houden ("De Draak wil Afrika opslokken").
De aansluitende hoofdstukken zijn bijzonder kort, over territorium (de macht van de oude koloniën, bv) en bevolking, de tastbare kant van de macht, en het opvolgende hoofdstuk over cultuur. In dat hoofdstuk enige aandacht voor neuro-communicatie en het inspelen op emotie. Maar juist hier zou je meer kennis en informatie van de auteur verwachten.
Kennis en technologie is dan weer (hoofdstuk acht) waar het gaat om macht: de macht van de toegepaste wijsheid. Hier begint het met een overzicht van de patenten per land (3 miljoen voor de VS), Frankrijk: 140.000.
Toch imponeert het werk niet echt, ondanks de omvang en ingebonden versie van het materiaal. Misschien zie ik er teveel de hand van een militair achter die zo gretig wil structureren dat de informatie niet overkomt. Of nadrukkelijk te veel negatief over de huidige wereldmacht is. Wel leek me de bibliografische lijst interessant voor verder onderzoek. Daaruit wordt me duidelijk dat veel bronnen al jaren oud zijn (en opvallend is ook het grote aantal eigen referenties als die aan Noam Chomsky, meestal niet de vriend van militairen):
- The Fall the US empire, and then what (Johan Galtung, 2009)
- The Fourth World War: Diplomacy and Espionage in the Age of Terrorism (Andelman, De Marenches, 1992)
- Bread and Circuses: theories of Mass culture as a social decay (Brantlinger, 2016)
- "The guardians of liberty" (Noam Chomsky,2011)
- Who rules the world (Noam Chomsky - dit boek komt overigens niet in de lijst voor, 2016)
- Disrupt and Deny: Spies , special forces and the secret pursuit of British foreign policy (Rory Cormac,2018)
- The Brittish Empire (Niall Ferguson)
- Clashes of civilizations (Samuel Huntington, 1997)
- The revenge of Geografy (Robert Kaplan, 2011)
- The rise and fall of nations (Paul Kennedy, 1987)
- World Order (Henry Kissinger, 2016)
- Making Globalisation work (Stiglitz, 2006 de enige economische auteur in de lijst)
--
2100-de-geschiedenis-van-de-toekomst
Reacties