De Dollar Val (Eswar Prasad)

The dollar trap (2014), letterlijk vertaald met de dollar val, dat zo minder spectaculair klinkt, heeft een duidelijke stellingname: de dollar kan misschien wel vallen (dat is de ene kant van de val of "trap"), maar de andere kant is dat deze niet minder "waard" wordt. De waarde in dit geval betekent dan voornamelijk de waarde als vluchthaven, als asset waar men toch het belang van zal inzien, ondanks de problemen die er met de valuta zijn. En het grootste probleem is de grote schuld die er achter deze valuta schuilt.

Waarom de dollar dan toch haar waarde als investeringsvehicle zal blijven houden ziet de auteur in het feit dat er toch geen alternatief is. Het alternatief moet uit het BRICS-kamp komen, en geen enkele munt heeft de status van de dollar. Zelf wanneer China de machtigste economie op aarde wordt, het geen voor 2030 zo zal zijn, dan zal de Renminbi of Yuan niet tevens een investeringsmunt worden. Puur omdat de instituties die er in China tegenover de economische munt staan, nauwelijks geloofwaardig zijn.

Dit is even een korte vertaling / samenvatting van het idee van het boek.

Het boek bestaat uit vier delen. Setting the stage (deel een), gaat over het kenmerk van de dollar en wat er zo speciaal is aan de munt. Hier begint het al met een tegenstelling, een paradoxaal verhaal van het land, de VS, waar de kredietcrisis is begonnen, tevens het land is dat haar munt en kapitaalstromen zag toenemen, ondanks deze crisis. Daar moest dus wel iets speciaals aan de hand zijn. Het "theater-stuk" had alles in zich om een spectaculaire val van de dollar te tonen," maar toch gebeurde het niet. De dominantie van de dollar neemt wel af, maar niet als "store of value." En van de euro kwam toch geen echte concurrentie, blijkens ook heden ten dage de grote crises aldaar. De Renminbi is wel hard op weg om internationaal de handelsvaluta rol over te nemen, maar niet de vertrouwensbasis die de store of value heeft. En krijgt dat ook niet, in de visie van de auteur.

De buildingblocks (deel twee) onderbouwt de schijnbare tegenstelling die uiteen is gezet. Dat begint met de zogenaamde "Uphill capital flows," dat zijn netto kapitaalstromen die naar de ontwikkelde landen stromen (vooral de VS) in plaats van naar Ontwikkelingslanden (BRICS en vooral China). Waarom is dat, want door de hogere kapitaal/arbeids-ratio in de eerstgenoemde landen zou die stroom de andere kant op moeten vloeien. Prasad refereert aan de crisis en de uitspraak van Bernanke over het grote spaaroverschot in de wereld (the global Savings glut) die de oorzaak is dan de crisis in 2008.
De emerging markets (hoofdstuk vier) krijgen wel kwalitatief hogere kapitaalstromen (meer directe investeringen en effecten, waar er vroeger de leningen overheersten die veel gevoeliger zijn voor fluctuaties en crises) maar nog altijd te weinig. Relatief. Er is een zoektocht naar veiligheid (hoofdstuk vijf) die elk ontwikkelingsland zet , maar desondanks komen deze toch bij de VS treasury-obligaties uit en dus weerde dollar.
Is dit een triljoen-dollar-oplichters("con")-game? Dat zou je wel zeggen, "want al die dollars met de hoge Amerikaanse schuld wordt natuurlijk niks waard." Maar ook dat is niet helemaal waar, want veel van de schuld van de VS zit in Binnenlandse handen (zoals pensioenfondsen) en dus is inflatie ook niet in het belang van de VS.
Dat is mede de reden dat de status quo in stand wordt gehouden.

Deel drie, inadequate institutions, gaat in op de manieren om de dollar vanuit de VS of vanuit andere landen te beïnvloeden. Currency wars kijkt naar dat fenomeen, dat vandaag de dag nog actueel is, en de vraag hier is in hoeverre de VS nu actief een valuta-oorlog voert. Volgens de auteur niet, omdat de gestarte QE's ingegeven zijn om consumentenvraag en assets te beïnvloeden om de economie te stimuleren, en niet om de export te beïnvloeden. "De VS is een redelijk gesloten economie," moet men weten. Het zoeken naar wapenstilstand (hoofdstuk 8) waar de IMF een rol zou hebben kunnen spelen is ook nog niet eenvoudig. De meeste grote economieën zitten met hetzelfde probleem van QE's dat een beleid is dat iedereen heeft gekopieerd. Maar hier gaat het vooral ook om de vraag of de onevenwichtigheden van de betalingsbalansen kunnen worden gemanaged, door een instituut als het IMF. De onevenwichtigheid zelf hier is - wat later in het boek aan de orde komt, in deel vier - is dat (de munt van) China op moment van schrijven nog niet in het IMF mandje is opgenomen. Inmiddels wel, en dat is een stap verder, waar de auteur overigens rekening mee houdt bij het schrijven, maar dat de status van de dollar toch verder zal ondermijnen. "Het IMF heeft China meer nodig dan China het IMF."
It takes two to tango (hoofdstuk negen) begint met een mooie quote van Bertolt Brecht:
Unhappy is the land that breeds no hero (Andrea)
No, Andrea, Un happy is the land that needs a hero (Galileo).
De vraag is bij valuta-paren, of kapitaalstromen wel te beteugelen zijn. en Kapitaal controles (The siren song of capital controls) geeft ook geen oplossing. En in het laatste hoofdstuk komen safety nets aan de orde, zoals een mogelijke firewall die vanuit de BRICS-landen zou kunnen worden opgezet. Een dergelijke muur bestaat uit valuta-reserves en ook hier is de vraag van welke munteenheid die moet zijn.

Het laatste deel gaat in op alternatieven zoals het meest logische de Chinese munt. Maar daar moeten we toch niet teveel van verwachten, ondanks dat de economie van het land leidend zal worden; er is duidelijk nog geen grote liquide Chinese markt en er zijn diverse controles die de Chinese regering opstelt, tegenover landen, waardoor er nog geen vertrouwen is in een China als reservestatus. Dit komt onder andere door een ander dilemma, het Triffin-dilemma dat stelt dat een land dat de reservestatus wil krijgen , een tekortland moet zijn (zoals de VS, dat een tekort op de handelsrekening heeft) opdat andere landen haar valuta zullen accumuleren. Anders gebeurt dat namelijk niet.
Kan het zijn dat de dollar een kantelpunt bereikt binnenkort? Ook al lijkt de geschiedenis aan te geven dat we hier eerder tegen aan hebben gezeten, met bv de Carter Bonds, is het toch onwaarschijnlijk.
Elk land heeft namelijk reserves in dollars en niemand weet precies hoe disruptive dit kan worden, wanneer de verkopen echt gaat starten. Eerder in het verhaal (boek) echter komt de auteur met een vergelijking van de Fransen die toen GB nog heerste met het Pond, deze haar reserves in ponden verkocht en de pond zo nog verder daalde in waarde. Er is dus wel degelijk een precedent...
"De laatste paradox" is dat fragiliteit, stabiliteit kweekt; maar juist daardoor zal niemand willen dit risico te nemen en wordt dit een extra argument van de schrijver dat de dollar haar status (quo) zal blijven behouden.

Kritiekpunt: het wordt niet duidelijk "voor hoelang."

--
2014/02/wanneer-valt-de-dollar