Magee over Nietzsche
Wat Magee over Nietzsche schrijft is deels te interpreteren zoals Engelsen (GB) over deze filosoof denken of destijds dachten. Ik zocht hierna, na het lezen van een biografie over Nietzsche van een Engelse biografe.
De grootste tragedie van de academische filosofie in de twintigste eeuw in de Engelstalige wereld is het feit dat ze grotendeels als vak werd ontwikkeld door mensen voor wie deze dingen niet vanzelfsprekend waren, mensen die zelf geen filosofische vragen stelden en die met een door gezond verstand ingegeven wereldbeeld te werk gingen, en die filosofische activiteit gelijkstelden met conceptuele analyse.
Een daarmee verband houdende tragedie was dat duidelijkst zichtbare filosofie-modellen die in die tijd werden aangeboden ofwel religieuze elementen bevatten of in de van Hegel en Nietzsche afkomstige orakelachtige traditie stonden. (p62).
...
Op geen enkel tijdstip was de filosofie van Kant in Groot-Brittannië algemeen aanvaard. Het Duitse idealisme dat aan het einde van de 9de eeuw in Cambridge werd ervaart was Hegeliaans niet Kantiaans. En vooraanstaande filosofen (McTaggart) was Hegeliaans en niet Kantiaans. Russell en Moore groeide in die traditie op... Russell en Moore kwamen in verzet tegen hun geestelijke achtergrond en verwierpen toen Hegel en neo-hegeliaanse, zonder zich ooit et Kant bezig gehouden te hebben. Ze dachten zo het Duitse idealisme achter zich te laten en gooide Kant met het Hegelse badwater weg. Magee schrijft over de goede schrijfstijl van Russell die je in die of voor die tijd enkel hi Hegel en Schopenhauer zag.
"In Midlifecrisis," schrijft hij over dat hij zich aangetrokken voelde tot de humanistische/existentialistische traditie en daarmee tot de bronnen van Nietzsche. Daarin schrijft hij dat in zijn Oxfordtijd gezegd werd (ex cathedra) dat Nietzsche geen filosoof was. Dan begrijpt hij vijftien jaar later dat Nietzsche de belangrijkste (invloedrijkste) filosoof was buiten de Engelstalige wereld, sedert Marx. Nietzsche formuleerde (net als Kant destijds met ervaring) het probleem van de ethiek en waarden opnieuw. "Historische gezien ontwikkelde de menselijke ethiek zich in relatie tot een geloof in geesten." Spirituele machten en het oude en het nieuwe testament vormden hierin de basis, al was het primitief. De tien geboden of de indirecte voorschriften van Jezus. Na de (duizend jaar) middeleeuwen was de gehele westerse cultuur doordrenkt door joods-christelijke ethiek en waarden. Dit aangevuld met ideeën van de drie Grieken (S, P, en A) die ook in god of goden hadden gegeloofd. Maar tegen het einde van de negentiende eeuw geloofden men niet meer zoveel (in goden en geesten) en vormen de natuurwetenschappelijke visie op de wereld een nieuwe basis. Toch bleef de traditionele ethiek nog volop werkzaam [en hiertegen kwam N in opstand]. Die situatie was onecht en onhoudbaar.
Hij kwam met een nieuw boek met daarin de Umwertung aller Werte. "In Januari 1889 kreeg hij een zenuwinzinking en verviel tot volstrekte krankzinnigheid." Hij wilde de traditionele ethiek geen nieuwe basis geven, maar deze volledig verwerpen. Het leven zelf moest een toetssteen zijn voor de waarden. Cultuur en beschaving hebben zich niet ondanks, maar dankzij d(i)e geschiedenis ontwikkeld, via alle processen waar de sterken, de slimmen, de moedigen en de toegewijden, vindingrijken, creatieven e.d. de overige waarden onderdrukten.
De oorspronkelijke moraal noemde hij slavenmoraal en dat het christendom zich oorspronkelijk onder slavenpopulaties van de Oude Wereld heeft verspreid. Het is een slavengodsdienst. in Darwins evolutietheorie waar Nietzsche zich dankbaar gebruik van maakte werd duidelijk hoe hogere levensvormen zich ontwikkelden in de strijd een gewelddadige natuurstrijd door het werking van het principe van natuurlijke selectie. Zo vond hij ook dat de laffe door de moedigen moesten worden verslagen in onze samenleving waardoor het beschavingsniveau stijgt. Pas na de Grieken en met het christendom verschijnen ethici op het toneel, die processen hekelden die de beschaving had voortgebracht.
Magee schrijft vervolgens dat hij denkt dat Nietzsche in Hitlers Mein kampf nergens wordt genoemd mar dat deze ideeën wel de basis vormen van zijn visie destijds.
Nietzsche theorie was niet racistische of nationalistisch. Hij was Duitser maar verachtte deze cultuur die hij onbeschaafd en humorloos en grof vond en hun cultuur het niet haalde bij die van de fransen.. het Duitse nationalisme zag hij als een grote grap.
Nietzsche - een voortreffelijke schrijver - kende de geschiedenis van de filosofie en zijn geschriften bestaan niet uit argumenten die gewoon zijn in de filosofie maar uit inzichten. Duitsers zien zijn werk als het beste wat ooit geschreven is en kunstenaar hebben zich vaak laten inspireren door Nietzsche.
D.H. Lawrence kan je als voorbeeld zien van die inspiratie wanneer deze schrijft in Women in Love, "niet veel mensen stellen überhaupt iets voor." Magee ziet Robert Graves, H.G. Wells en Bernard Shaw ook in die lijst
Net als Schopenhauer stelde is het niet moeilijk om een moraal te prediken, maar wel om haar te funderen.
In de ontdekking van Schopenhauer, gaat hij in op het boek van Patrick Gardiner "Schopenhauer." en ziet daarin niet waarom Schopenhauer een ingrijpende invloed heeft uitgeoefend op het leven van scheppend kunstenaar Wagner of op een zo radicaal originele denker als Nietzsche.
Losse quote: Isaiah Berlin: heeft in dit verband [] iets van allergrootst belang gezegd: de centrale denkbeelden van de grote filosofen zijn in essentie simpel.
Foto, youtube, Mageen over Nietzsche: https://www.youtube.com/watch?v=xbDxZe8wYrA
Reacties