Gezondheid

Een van mijn "struggles" dit jaar met filosofie is het thema van psychoanalyse. Dat begon met Lacan en daarvoor met Zizek, maar vervolgens blijkt dat psychoanalyse een fenomeen apart is in de filosofie.

Wanneer je zoekt naar welke filosofie iets met psychoanalyse doet of heeft gedaan dan kom je op een lang lijst:

• Nietzsche schrijft over sublimatie. Nietzsche was ook een inspiratiebron voor Freud met zijn Wil tot macht, Will to power
• Wittgenstein schreef niet expliciet over PA maar had vaak commentaar over het vak
• Bij Hegel gaat het om de relatie van (o.a.) het ongelukkige bewustzijn
• Schopenhauer was van grote invloed op het werk van Freud o.a. door zijn onbewuste wil
• Paul Ricoeur, schreef een boek, "Over [Freudiaanse] Psychoanalyse"
• Merleau-Ponty, onderzocht meer dan welke andere fenomenologist de theorie van psychoanalyse en het belang van onderbewustzijn voor de filosofie. Fenomenologie en psychoanalyse ontstonden min of meer op dezelfde tijd.
• Kant's invloed op Freud komt van de rol van de rede en de grens van rationaliteit (om de mens te begrijpen)
• Spinoza kan gezien worden als een precursor van psychoanalyse in zijn gedachtes over menselijke motivatie
• Wollheim schreef veel over het psychoanalytische Projectie en werkte het breder uit binnen de filosofie
• ...

Dan zijn er de conceptuele ingrediënten waar psychoanalyse en filosofie bij elkaar komen, zoals bij:

• Oedipus
• Sublimatie
• Repressie
• Projectie
• ...

En dan natuurlijk het ziekteproces of ziek-zijn versus gezondheid, waar dat laatste meer inherent een factor is in de psychoanalyse. Maar juist dat gezond zijn of gezondheid, is misschien wel waar de grootste invloed of gezamenlijke kennis tussen psychoanalyse en filosofie te vinden zijn. Mens zijn en gezond zijn, zijn misschien wel de belangrijkste vragen in ons leven. Fysieke en mentale gezondheid. Bij psychoanalyse gaat het natuurlijk over deze laatste, niet mentale gezondheid maar ziektes zoals:

• schizofrenie, paranoia, psychopathie, etc.

Twee andere filosofen schreven een boek over Schizofrenie en kapitalisme (Deleuze en Guattari). Wanneer je zoekt op Wikipedia, dan blijkt daar nauwelijks informatie over, enkel wat algemeenheden, maar weinig inhoudelijks. Dat vind ik interessant.

Voor de mens op zich is het geen wetenschap om te bepalen of iemand ziek of gezond is, al vraag je je bij sommige af of ze nu gek zijn of niet (maar bijvoorbeeld, geniaal), zoals Trump (gek?), Musk (gek en geniaal) en Poetin (psychopaat?).

Maar wat nu over het kapitalisme zelf, als fenomeen? Is dat nu iets dat ons gezondheid brengt? Is het gezond dat er mensen zijn op deze aarde die even rijk zijn als een compleet land, zoals Luxemburg?

Die vraag stond niet op mijn vizier toen ik dit thema begon, maar ik denk wel dat we te weinig weten wat gezondheid nu echt is. En ik denk ook dat het enige domein waar hier nog structureel over nagedacht wordt is de psychoanalyse. Bij positieve psychologie gaat het natuurlijk ook over gezondheid, maar dan als iets vanzelfsprekends. Binnen dat wetenschapsgebied stelt niemand nog de vraag of een organisatie of persoon ziek is. De focus is volledig op succes, groei en geluk.

--