"Vrouwen lopen drie ton mis"

Er is een duidelijke reden of misschien beter gezegd, een oorzaak, waarom vrouwen minder verdienen dan mannen.

Ik luisterde naar de Liesbeth Staats in gesprek met Paul van Liempt op BNR. Daarin hoorde ik de hulpkreet, "dat is inmiddels drie ton!!" Vrouwen lopen hierdoor in totaal drie ton mis...

Er is een cultuurkloof op de werkplek, waarin mannen anders beoordeeld en gewaardeerd worden - in brede zin - dan vrouwen. "Gaan vrouwen onderhandelen over hun salaris dan wordt dat anders gewaardeerd dan wanneer mannen dat doen..."

Dit is een breed en haast tijdloos probleem. En ook iets waar ik weinig over schrijf omdat het haast de realiteit is, iets dat nooit zal veranderen, zou je haast denken. De helft van de religie in de wereld (Islam) is een mannenreligie waar mannen de dienst uitmaken. Dus ja, ook in Nederland maken mannen (op het gebied van cultuur waar het hier om gaat) nog steeds de dienst uit. Dat is niet van vandaag op morgen. Al misschien minder dan jaren decennia terug. Vrouwen zijn in Nederland geëmancipeerd, de meeste bestuurders van de universiteiten zijn nu vrouw en niet man. Maar het verschil , het cultuurverschil, vooral op het gebied van (financiële) waardering, blijft bestaan. Zo zou je het heel kort door de bocht kunnen samenvatten.

Wat me nu juist intrigeert is die drie ton, die de media in geslingerd wordt. 300.000 euro vermogen dat vrouwen mislopen. Hoe komt die mythe in de wereld?

"Vrouwen lopen drie ton mis." Hier de
vrouw van Jeff Bezos (nog voor de scheiding)

"Nu denk je misschien: dat zal toch wel meevallen? Maar het valt dus niet mee, zo betoogt econoom Sophie van Gool in haar boek Waarom vrouwen minder verdienen en wat we eraan kunnen doen. In een geëngageerd en overtuigend relaas zet zij de cijfers even voor ons op een rij. Bijna de helft van de vrouwen in Nederland is niet financieel onafhankelijk. Dat wil zeggen: zij verdienen minder dan het minimumloon, wat neer komt op 1380 euro per maand. 36 procent is niet economisch zelfstandig en verdient minder dan 990 euro netto per maand. Dat maakt hen kwetsbaar bij overlijden, ziekte, ontslag of een scheiding. Als een relatie strandt, wat in veertig procent van de gevallen gebeurt, leveren vrouwen gemiddeld vijfentwintig procent koopkracht in. Mannen maar 0,2 procent. En in hun leven lopen vrouwen zo’n drie ton mis, omdat ze structureel minder verdienen dan mannen."

• - vrouwen werken heel veel. Ze worden alleen vaak niet voor dat werk betaald. Vrouwen nemen nog altijd het leeuwendeel van het huishouden en de zorg voor kinderen op zich. En hiermee leveren vrouwen een cruciale bijdrage aan de wereldeconomie.’
• - Maar al deze voorbeelden bewijzen volgens Van Gool nu juist haar punt: de ongelijkheid zit ingebakken in onze cultuur, ons beleid, onze maatschappij en alles hangt met elkaar samen: ‘Vrouwen werken vaker in deeltijd, omdat ze het leeuwendeel van de zorg voor de kinderen op zich nemen. Om diezelfde reden stromen vrouwen ook minder vaak door naar leidinggevende functies. En: vrouwen kiezen niet zozeer sectoren waarin minder geld te verdienen valt. Onderzoek wijst uit: hoe meer vrouwen in een sector werken, hoe lager de salarissen.’
• - Wereldwijd hebben mannen vijftig procent meer vermogen dan vrouwen, schrijft Sophie van Gool in haar boek.
• - hebben minder zelfvertrouwen ..." (https://www.elle.com/nl/lifestyle/a39351864/financien-vrouwen-feminisme/)

"De emancipatie-paradox - zegt Liesbeth -  vrouwen zijn beter in studieresultaten, e.d. - is dat vrouwen een voorsprong hebben bij het begin van de carrière en arbeidsmarkt en die voorsprong verliezen ze in de cultuurwedloop [mijn samenvatting]

Elisabeth: "Full-time werken heeft iets masculiens, iets hards." Ik heb veel van het gesprek gemist en dit is zo'n interessant en breed onderwerp dat je je snel verliest in de details. Misschien daarom dat de paradox blijft voortbestaan.

Even hardop denkend...

Man versus vrouw en masculiene versus feminiene waarden zijn twee werelden...

Op detail niveau kan ik niet zoveel toevoegen aan dit debat. Maar mij intrigeert die drie ton. Hoe lopen vrouwen dat mis, en gaat het hier om distributie van inkomen, hoe wordt vermogen anders opgebouwd en wat is het totaaleffect?

Een belangrijk gegeven is ook dat relaties in 40% van de gevallen uit elkaar gaan. Of zelfs kan groeien tot 50% zo leer ik. Misschien moeten we daar ook eens naar kijken, of de vrouw op dat terrein ook drie ton misloopt.

Wanneer vrouwen slimmer zijn, effectiever op school, betere cijfers halen, en dus beter voorbereid op werk, wat gaat er dan mis, en waar?

Dat is ook al niet iets om even in een blog te bevatten. Maar stel nu dat het even gaat om puur de financiële wereld. En dan die van het beleggen. Vermogensopbouw dus. Vrouwen zijn betere beleggers, hebben meer geduld, mannen nemen meer risico. Dat is het uitgangspunt. Dus er zijn meer vrouwen nodig. Maar juist ook daar - heeft destijds iemand bij Robeco al eens uitgezocht, meen ik - verdienen vrouwen minder.

Als de vrouwen minder aan de productieve macht komen - om het zo even te zeggen, dan wordt er over het algemeen ook minder risico genomen, want mannen nemen meer risico en daardoor is hun levensverwachting lager. Maar door die lagere levensverwachting bouwen ze misschien wel meer vermogen op. 

... ik moet bekennen dat ik hier al vastloop. Het is onmogelijk om te bereken hoe die drie ton tot stand komt. En als die berekening er al is, is het theorie, en in deze wereld van menselijke betrekkingen gaat het vervolgens om reflexiviteit: dus we weten nooit wat de impact is van die verandering wanneer deze zich voort zal doen.

Die drie ton is m.i. een mythe om de vrouw te helpen in deze strijd om gelijkwaardigheid. Maar puur vanuit risico-oogpunt denk ik dat die drie ton onterecht is, en dat het totale effect van meer vrouwen en meer gelijkheid wel eens negatief zou kunnen zijn voor de economie als geheel. Gegeven de aanname dat vrouwen minder risico nemen. Dan bouwen ze ook minder vermogen op.

Gaat het puur om die tijd aan zorg (die vooral thuis gegeven wordt) die niet betaald wordt, dan is het een heel ander verhaal. Maar dan zou ik (levens)kwaliteit in het narratief willen toevoegen. De beslissing om thuis te werken is nooit puur economisch, of in die afweging zitten niet economische factoren. EN of je een dergelijk complex verhaal kan reduceren tot drie ton lijkt me lastig. 

Als het inderdaad zo is dat het niet alleen om man-vrouw-gelijkheid gaat maar ook om masculiene (fulltime werken) en feminiene waarden (deeltijd), dan lijkt me dat er qua distributie geen verschil zal komen. Sommige vrouwen bouwen dan meer vermogen op, maar dat gaat ten koste van mannen die meer feminiene waarden omarmen en dus minder vermogen gaan opbouwen. En met de toenemende immigratie en dus import van keiharde masculiene waarden (o.a. Islam) hetgeen nu de trend is (in Duitsland worden al meer dan 40% van de kinderen van niet Duitse oorsprong geboren), zal het evenwicht naar masculiene waarden doorslaan. Misschien hebben we de top van de feminiene waarden al gehad.

Ik loop helemaal vast in dit verhaal, van daar dat ik er weinig over schrijf. Dit is zo'n breed thema. Huishoudelijke taken worden niet meegenomen in de economische graadmeter. OF vrouwen hierdoor vermogen mislopen? Ik weet het niet. Ik verwacht dat er in de toekomstige economie, steeds meer deeltijd gaat komen, en dat mensen steeds meer arbeid bij elkaar moeten schrapen. Dat past ook bij de opkomst van de ZZP'er. Het arbeidsrecht is al een lappendeken geworden, omdat het zich moest aanpassen aan het nieuwe kapitalistische systeem waar de baan-voor-het-leven het moest ontgelden.

En terwijl deze emancipatie voortduurt wordt het verhaal ingehaald door AI die grote invloed zal hebben op de arbeidsmarkt en niet in positieve zin: nog meer versplintering.

Maar het blijft allemaal wat oppervlakkig en vluchtig. En vooral ...: Complex. Ik blijf me zelf afvragen wat de echte waarheid is rond die drie ton. Maar dit verhaal heeft me wel aan het denken gezet, al is het resultaat nog weinig productief. Qua economische toekomst verwacht ik allerlei veranderingen die nauwelijks te schetsen zijn. Qua cultuur en de waarderingskwestie, vind ik dat we in twee eeuwen het nog niet zo slecht gedaan hebben. Ik bedoel, gezien het feit dat mannen in feite de geschiedenis hebben geschreven (op dit thema van economie en vermogen), mag de vrouw met de laatste ontwikkeling niet klagen. En qua cultuur zie ik voorlopig - wederom met de import van enkel masculiene waarden uit niet Europese landen - dat vrouwen eerst maar moeten nadenken over het probleem van de vruchtbaarheid.

Maar terugkomend op die ene reden waarom vrouwen minder gewaardeerd worden, dan heeft te maken met diezelfde levensverwachting. Vrouwen leven langer, juist door die andere risicovoorkeur, en dus moeten bedrijven (en overheden) rekening houden met meer pensioenkosten.

-- voor een vervolg:

VROUWEN EN LITERAIRE WAARDERING - Vrouwelijke auteurs ontvangen van oudsher een stuk minder waardering dan hun mannelijke collega’s. Bij vrijwel alle literaire prijzen is de verhouding schever dan te verwachten is op basis van het aantal mannelijke en vrouwelijke auteurs. Waar ligt dat aan? (https://literatuurmuseum.nl/nl/ontdek-online/literatuurlab/online-exposities/vrouwen-en-de-pc-hooft-prijs/inleiding)

--

Nobelprijs-economie-voor-claudia-goldin