Parting the Waters - de geschiedenis van een droom (2)
Wat kan je schrijven over een geschiedenisboek van meer dan 900 pagina's en wanneer Martin Luther King de hoofdpersoon is?
De Nederlandse versie is iets anders dan de Amerikaanse, en die eerste bevat na een korte inleiding (A. Lammers) en een woord vooraf 20 hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk begint met Rosa Parks, terwijl in de Amerikaanse versie lange tijd gesproken wordt over de Dominee die voor Martin Luther een aanstelling had in de kerk (), maar wiens positie - Vernon Johns - onhoudbaar werd. Zo begint een verandering: er zijn allerlei aanleidingen en posities die invloed hebben op het eindresultaat. Zonder deze Vernon was King misschien nooit op het kerkpodium gekomen, geen belangrijke dominee geworden en dat als springplank werd voor zijn carrière tot leider van een beweging. "Johns was tegendraads, en joeg blank en zwart, iedereen tegen zich in het harnas."
Rosa Parks was naaister die als eerste besloot niet op te staan voor een witte man in de bus, om haar plaats af te staan.
De Montgomery bus-boycot beschrijft vervolgens het verhaal dat daar op volgde. De zwarte bewoners besloten het gebruik van de bus te boycotteren en zelf in taxi's te gaan rijden. Daar kwam een rechtszaak van en een hoop publiciteit die de aanleiding vormde voor alles. Al snel wordt duidelijk dat de oorspronkelijk veroordeling tegen de grondwet ingaat.
De bus-boycot begon met een belangrijk fenomeen in de burgerrechtenbeweging, dat van onderhandelen. In het hele boek wordt onderhandeld.
Dan is er het tijdsbeeld en de cumulatie van onderdrukking, waar een beweging ontstaat dat "het genoeg is." Maar Dominee King is prediker, en dat is een van de belangrijkste rollen in dit geheel. Hij krijgt applaus. Er is dus publiek, en steeds groter.
Dan is er de invloed. De bus-boycotters waren in de leer geweest bij Gandhi. Gandhi speelt een rol op de achtergrond. Zonder Gandhi als voorbeeld was er geen vreedzame opstand gekomen. In het verhaal komen Indiërs naar Montgomery om de beweging te steunen.
Dan is er de rol van de journalist(en). In dit geval in het begin Tom johnson die the mecanics of the busboycot schrijft (Montgomery Advertiser)
King wordt vervolgens opgepakt door de politie voor "te hard rijden."
Een andere belangrijke speler is Baynard Rustin. Hij werd een belangrijke adviseur voor King en initiatief nemer voor de uiteindelijke Washington March. Hij was een bekend pacifist, "een wereldreiziger zonder geld, een erudiete verzamelaar .. en een bohemien filosoof uit Greenwich Village."
"Optimisme breekt uit als een epidemie." het is de tijd dat Eisenhouwer een verpletterende overwinning behaalt (13 november ...). King wordt gebeld door beroemdheden en in zijn nieuwe toespraken - waar hij altijd zoekt wat mensen verbindt - gaat hij in op de bereikte mijlpalen, waaronder het krachtige verzet, een nieuw wapen: geweldloos verzet.
Time Magazine schets een positief en sympathiek portret van King na de Montgomeryboycot en King wordt overal gevraagd als spreker. Hij moet vervolgens uit de lange schare aan volgers "onderscheid maken tussen geschifte figuren en veelbelovende Don Quichots." Een van de volgelingen is Harris Wofford, een advocaat, die gedurende het hele verhaal bij hem blijft en dus in het boek.
King begint te reizen en komt o.a. in Ghana. Hij is dan al getrouwd met Coretta. En er komt een eerste debat in de senaat over burgerrechten, het eerste in 82 jaar. In Arkansas komt er een case van zwarten die zich niet mogen inschrijven in de Central High School.
Crusaders without violence, een eerste biografie van King (L.D. Reddick) komt uit wanneer King en zijn vrouw naar India vertrekken. Hij bezoekt o.a. de plek waar Gandhi de zoutmars was begonnen (inspiratie voor de latere Washington mars?). De onafhankelijkheid van India was een grote inspiratiebron voor King...
Maar... er is nog van alles nodig. "Aan het eind van het decennium is het geduld van King uiteindelijk op." Er is geweldloos verzet, we moeten volwassen en leiders trainen in de technieken van sociale verandering, maar niemand weet dan nog hoe ver de echte verandering nog op zich laat wachten. Aan de redenaarskunst van M.L. King ligt het niet. Maar het - prediken - is ook niet voldoende.
Er komen Sit-ins, vreedzame demonstraties door zwarten op de campussen van de universiteiten. Greensboro als eerste. [Ook hier kan je lezen dat de rol van de universiteit onbelangrijk is geweest. Niet leidend in ieder geval...]
De context van de tijdgeest krijgt weinig aandacht, maar toch is er zon moment waarop March schrijft over het Eichmann-proces en het spookbeeld van de thermonucleaire dreiging.
Op dat moment van het verhaal komt de politiek, en vooral die van Kennedy (als tegenstander van Nixon) in beeld. De campagneleider Robert Kennedy zegt: "we liggen overhoop met de negers" en hij stelt Wofford aan als professional in de campagne. Deze gaat later een meeting tussen Kennedy en King proberen te regelen. Waar King lokale menigte kon motiveren, was het bereik van Kennedy echt "ver en wijd."
...
Nog specifiek over het tijdsbeeld:
On October 4, 1957, the Soviet Union launched into space the world’s first man-made satellite, named Sputnik. News of the achievement produced a tremor of fear and wounded pride in American politics. Overnight, nearly everything about America was deemed second-rate—its scientists, its morals, its math teachers, even its road system. Edward Teller, the hydrogen bomb scientist, told Eisenhower that Sputnik was a worse defeat for the United States than Pearl Harbor. A blue-ribbon commission reported shrilly that the West was indefensible without a drastic increase in weapons spending and a crash program to build underground “fallout shelters” for every American citizen. “Control of space,” declared Lyndon Johnson, “means control of the world.” When the first American attempt to match the Soviet feat exploded two second after takeoff, in full view of the television cameras, the national humiliation was complete. Reporters asked Eisenhower questions on practically no other subject. Faubus disappeared from the news as suddenly as he had appeared, and the entire race issue receded proportionally.
Reacties