Paden van verandering (McWhinney)

Het thema veranderen als expliciet topic is was ondergesneeuwd in dit blog, en dat terwijl ik daarmee begonnen ben: hoe ga je om met veranderingen?

Inmiddels voor het project De Coach, heb ik dit thema opnieuw opgepakt en wat zaken op een rijtje gezet. In dat proces kwam ik een model tegen van Will McWhinney:

Via een website, met een thema over anti-fragiliteit van Taleb, kwam ik deze passage over PoC tegen. De rest van het verhaal is bijzonder interessant, maar dient een ander doel. Voor mij is het concept van veranderen in relatie met de visie op verschillende wereldbeelden het belangrijkste op dit moment.

"Paths of Change (PoC) beschrijft veranderprocessen. De methode maakt gebruik van het concept wereldbeeld (worldview), een specifieke kijk op de wereld. PoC gebruikt vier onafhankelijke  wereldbeelden:

• Sensory (waar-nemen / handelen/ ervaring/ rood), 
• Unitary (waar-heid /kennis /systeem /blauw ), 
• Mythic (weer (waar?)-geven  / idee/ inzicht/ geel) en 
• Social (waar-deren /waarde /groep / groen).

Een verandering is een cyclisch proces dat minimaal twee wereldbeelden doorloopt. Als voorbeeld, het wetenschappelijke veranderproces, koppelt unitary (waar-heid) aan sensory (waar-nemen) en vice-versa.

PoC is een fractaal-systeem (zelf-referentie, herhaling zelfde model). De basisvorm, de golf, herhaalt zich op ieder schaalniveau. Er zijn vele golven met een verschillende periodiciteit (frequentie).

Cycli van verschillende periodiciteit versterken of beperken elkaar. Omhoog en omlaag van gelijke waarde heffen elkaar op.

Een golf lijkt op een Sinus en bestaat uit een weg omhoog (mythic), de top (unitary), de weg omlaag (sensory) en het dal (social, depressie) waar vandaan de weg omhoog weer start. ... Fourier [transformatie gebruikend:] Een Sinusvorm bevat twee tegenstellingen (omkeringen) n.l. richting (omhoog/omlaag) en evenwicht (top/dal). Richting en (&) evenwicht vormen samen het geheel. Ze worden elkaars complement genoemd. Een systeem dat bestaat uit twee opponenten en complementen wordt een Quaternio genoemd.

Een voorbeeld van de Quaternio in het basismodel van PoC is de link waar-nemen (Sensory) vs weer-geven (Mythic). Weer of waar betekent aandacht. De kruisen in het model gaan over tegenstellingen.

... Een Quaternio biedt de mogelijkheid om met een concept te spelen door complement en opponent te onderzoeken. ...  ." (bron: http://hans.wyrdweb.eu/tag/panarchy/)

Er zijn veel  vergelijkbare Quaternio’s ...

Bovenstaande komt uit de Grid/Group-theorie. Twee variabelen zijn een dualiteit zijn n.l. individu en niet-individu (groep) en vrije keuze (prescribing) en niet-”vrije keuze” (prescribed). Hierdoor vormen ze samen een Quaternio. (bron: idem, hanswyrdweb)

De eerste positie, unitary is een positie waarin mensen actief met het heden betrokken zijn. De positieve variant is een sterke principiële leider, de negatieve vorm is de despoot, of de autoritaire leider, die geen andere wereldview accepteert van anderen. [Bijzonder actueel!] "Dit is zoals het is." [waarheid, beleid, principes en regels]

Sensory zijn meer analytische personen en bezorgd of betrokken hoe zaken over de tijd veranderen. Ze zijn soms wetenschappelijk, gebruiken logica en letter op observeerbare zaken. Ze zijn praktisch, maken van ideeën concrete oplossingen, en symbool staat Mr Spock van Star trek. Doorschieten kan ook en dan wordt de persoon of professional geïsoleerd in zijn eigen wereld van theorie en model. [gedrag, feiten, data  en logica]

Sociaal: deze derde positie zijn begaan met de groep en gevoel en met de maatschappij. Iedereen moet mee kunnen doen. Dit zijn de mensen-mensen. Ze letten (taalkundig) op "zo zou het moeten," ... Doorschieters zijn irrationeel, over-emotioneel en onlogisch. [gevoel, waarden, voorkeuren, oordelen] 

Mythisch, als vierde positie.  Deze mensen zijn creatieve denkers die hun verbeelding gebruiken, onderzoeken nieuwe ideeën, verrijken hun horizon en visie en denk ik termen van dat zou kunnen het is mogelijk dat... [visie, ideeën, metaforen, kansen]

Voor de omgang met verandering heeft elke wijze zijn eigen aanpak.

Unitary: dwingen hun visie op, Sensory testen hun ideeën en analyseren bewijs, Socials zorgen voor verbinding en verspreiding van ideeën en Mythische gebruiken onconventionele methoden.

Als laatste - om conflicten te analyseren - kan je deze wereldbeelden mappen op professionals, al dan niet door meerdere keuzes te geven. Zo krijg je dan "types" als:

• Unitair (in extreem): fundamentalist, dictator, bully, heethoofd
• Sensory (in extreem) : wetenschapper, propeller-hoofd, nerd,, koude vis, professor
• Sociaal (in extreem): overgevoelige, lichtgeraakt, mensenmens, veiligheidsdeken
• Extreem mythisch: hoofd in de wolken, illusionist, dromer, ...

 ... En dan zijn er ook nog drie grote conflicten, dat zijn drie configuraties van twee werkelijkheidsbeelden die een conflict oproepen:

• Heilig (Unitary en Mythisch) versus Seculier (Sensory en Sociaal)
• Wetenschappelijk (Unitary en Sensory) versus Humanistisch (Sociaal en Mythisch)
• Normatief (Unitary en Sociaal) versus Creatief (Sensory en Mythisch)

In al deze drie gevallen heeft elke kant niks gemeen met elkaar en er is geen nuetraal gebied om op te zoeken. Sommige conflicten zo leert de geschiedenis lijken onoplosbaar. belangrijk daarom is na te gaan hoe en waarom conflicten ontstaan. Ook daar is een lijst van:

1. Vrije wil versus determinisme: Heilig staat tegenover Seculier en enkel onuitputtelijke oorlogen stoppen dit.

2. Nature versus nurture: ofwel wetenschappelijk (genetische erfelijkheid) versus humanistisch (sociaal geleerd). De oplossing ligt hierin misschien in het besef dat beiden naast elkaar bestaan (net als bij nummer #1?)

3. Artistiek versus moralistisch: Moralisten geloven dat grenzen nodig zijn, artistieken willen ultieme vrijheid. Dat past ook bij de kunstenaar: geen regels. (en bij ondernemers).

Veel van de informatie hier is afkomstig van Peter Young, understanding NLP.

 

...  Het is duidelijk, in mijn geval dat het model me niet zozeer interesseert als wel de achterliggende fundamenten en motieven!

--
2023/03/coaching-als-economisch-fenomeen-1