Geldmoord

Over "geldmoord" (Edin Mujagic, 2012) had ik al eens iets vernomen en toen ik het in de bibliotheek tegenkwam nam ik me voor het ook te lezen. Het verhaal kende ik wel, dat je kan samenvatten als: de grote inflatie die op gang is gekomen sinds de komst van centrale banken. Maar wat zou ik er nog meer vinden, vroeg ik me af. Wat (direct) opvalt in dit boek is de abstracte en metaforische taal, zoals in deze zin:

[De centrale banken geven toestemming om minder geld in kas te houden en dus meer om geld...] in de economie te pompen... Maar als dat gortdroog brandhout is geweest voor het inflatievuur, dan is de rol van de centrale banken in dit spelletje te vergelijken met het gieten van benzine over het al behoorlijke vuur.
Dit is speels opgeschreven, maar kan daardoor voor een lezer snel wantrouwen opwekken zich afvragend of die snelle beeldenstroom ook wel klopt:
Kortom, een behoorlijk deel van de welvaartsstijging was nep, niet veroorzaakt doordat het inkomen hoger werd, maar door massaal en grootschalig te lenen.
Door versoepeling van allerlei eisen en deregulering konden de banken voortaan producten die niemand snapte, .... nodig had, ... ongestraft verkopen.
De geboorte van de centrale banken was het begin van de dood van de koopkracht... Bill Gross... noemt de officiële Amerikaanse inflatiecijfers 'oplichterij'

Volgens de auteur is het honderdjarige bestaan van de Centrale Bank in de VS reden voor een minuut stilte "om het geld te herdenken." Mujagic strijdt in het boek tegen de centrale bank die asymmetrisch (beperkte) inflatie goedkeurt en deflatie afwijst.
Hoofdstuk drie gaat in op "de gevolgen:"
Ook in Nederland waar kapitalisme in de genen zit, staat het kapitalisme onder druk.
Dat hoofdstuk staat dan weer los van de Centrale banken, maar beschrijft de situatie van hoge schulden en geeft dan als enkele oorzaak het Centrale Banken beleid aan.
Hoofdstuk vier heet dan Geldmoord gaat door en dat gaat in op de situatie na 1970, en zo verandert de politiek van "ooit inflatiedrukkend nu inflatieverhogend." Het wordt dus steeds erger (zowel de economie als de tekst):

De financiële markten zijn van strenge agenten die elke poging van inflatie-uitbraak genadeloos afstraffen jaknikkers geworden.
Op dat moment aangekomen verliest het boek voor de serieuze lezer haar geloofwaardigheid. Ook met de beste wil kan je niet erkennen dat de markt (of gewoon de belegger) ja-knikt, puur omdat in de praktijk handelaren toch altijd weer anders reageren dan de theoreticus die hier over inflatie schrijft denkt, wederom in deze termen:
Een belegger die bang is voor inflatie, verkoopt zijn staatsobligaties... want, Daarop krijgt hij namelijk een vaste rente. Maar hoe algemeen is deze opvatting. Zijn obligatiebeleggers zo simpel dat ze bij een inflatie van 5% geen obligaties meer kopen? Wie verzint dat? Obligatiebeleggers willen vooral weten wat de toekomstige inflatie (en rente) gaat worden, maar dat blijft speculeren.

De wollige taal en de niet neutrale positionering in het boek zal voor menigeen misschien een openbaring zijn, maar voor de meerderheid van de lezers denk ik toch een tekort betekenen. Hij is gepassioneerd voorstander van Paul Volcker, maar even groot tegenstander van Greenspan. Bijzonder want het boek is tegen het beleid van de centrale banken, maar dan net het beleid van de man die hij toevallig ook nog geïnterviewd heeft; centrale bankiers zoals Volcker zijn tegenwoordig in geen velden of wegen te bekennen.
De impliciete voorspelling dat in dit decennia (het boek kwam uit in 2012) de inflatie tot 10% zou oplopen komt vooralsnog niet uit.
Weg uit Inflatiestan bestaat! Het laatste hoofdstuk sluit af met een oproep aan de bankiers om vooral maar weer de goudkoppeling in te voeren, want de goudprijs is in feite een uiting van de mate van vertrouwen in de centrale banken. Wanneer dat vertrouwen afneemt, stijgt de goudprijs...

Gegeven de achtergrond van de schrijver begrijp ik het ontstaan van Geldmoord wel als een obsessie voor het onderwerp: inflatie was in het oude Joegoslavië een grote vijand en de auteur ziet daarom het inflatiespook overal opkomen en wil graag een verantwoordelijke kunnen aanpakken. Maar als het boek nu over inflatie (alleen) zou gaan, dan zou het een ander boek zijn, want in de afgelopen jaar heeft de centrale bank van Zimbabwe of Argentinië nauwelijks invloed gehad op de welvaart en economie in die landen. In het westen daarentegen mogen we toch niet klagen, tenminste over de welvaart die de afgelopen 100 jaar tot stand is gekomen. Zou het zonder Centrale banken ook gekund hebben? En hoe zou het er dan uitgezien hebben? Op die vragen komt nooit een antwoord.

--
2014/02/luisteren-naar-economische-verhalen

--
24 januari. Onlangs begon ik ook een boek van dezelfde auteur boeiend en geboeid. Een heel ander boek. De scherpe toon is eruit, het verhaal meer onderzoekend, en de vorm zoals het past bij die tijd van de oprichting van De Nederlandse Bank. Maar ook in dat boek kom je toch vreemde opmerkingen tegen, zoals "DNB deed het prima"...