Religieuze Flow
Een vervolg op It's the religion, Stupid! ...
Positieve Psychologie is een vakgebied dat onderzoekt hoe een positieve houding in het leven de kans op geluk verhoogt (mijn vertaling). Oorspronkelijk lag de aandacht van psychologen in afwijkend gedrag en zocht het naar problemen. Die tijd is voorgoed voorbij als het gaat om de bijdrage van de psychologie in business. Dit lijkt sterk op de maakbaarheid van de samenleving waarin we met positief denken alles kunnen bereiken wat we maar willen. Dit is achterhaald door de tijd, maar het grote verschil met positieve psychologie is dat het individu centraal staat.
Over geluk is niet lang geleden een boek op de markt gekomen waarin honderd wetenschappers en anderen experts en deskundigen hun visie gaven over het onderwerp. Ik zocht naar wat namen en kwam één Nederlander tegen en twee Belgen. Zou de Noordelijke bedrage aan het onderwerp afwijken van de meer Zuidelijke landen? En hoe zit het in Spanje? Niet geheel toevallig vond ik deze naam: José Luis Zaccagnini Sancho (professor aan de faculteit Psychologie van de UMA -Universiteit van Malaga.). Zijn bijdrage aan het boek Happiness is getiteld: De kracht van liefde.
Niet minder interessant was een proefschrift dat ik vond van de hand van Esperanza Sanabria Chamizo (ESC), waar naast de prof. ook de mij onbekende Italiaanse onderzoekster Antonella delle Fave bij betrokken is.
Flow (zie wikipedia) gaat over de optimale ervaring en is verbonden met de naam Csíkszentmihályi. Hij pleit voor een doelgericht FLOW-gebruik in een té rationele maatschappij, waarin praktische en instrumentele elementen de zinvolle zaken in het leven verdrijven. Dit zorgt voor een gefragmenteerde sociëteit en waar een holistisch begrip van de wereld vervliegt (verdwijnt). Schrijft Esperanza. Zover niets nieuws. Over Flow heeft o.a. Jan Hommerez een presentatie gehouden en een boek geschreven wat hij m.i. niet correct in relatie met organisatiecultuur gebruikt. Maar flow is een hot-item tegenwoordig en dat staat direct in relatie met het toenemende belang voor spiritualiteit (in business). Maar waar komt die aandacht voor spiritualiteit en mindfulness vandaan? In de consultancy-en-advies-wereld waar dit soort zaken wordt gebruikt zoekt men naarstig naar "nieuwe" invalshoeken en ideeën ter motivatie. Spiritualiteit is te zien als een tijdloos onderwerp, maar krijgt extra aandacht nu de materialistische wereld in crisis verkeert.
Mijn persoonlijke achterdocht naar spiritualiteit in zaken is gestoeld op het gemak waarin het gebruikt kan worden. Naïeve volgelingen zien vaak niet het materialistische doel: spiritualiteit is big business.
Het proefschrift heeft een kwantitatieve aanpak, maar de introductie gaat in op de essentie van Flow en de verschillen tussen religie en spiritualiteit. Optimale ervaring (Flow) is een begrip uit de psychologie en heeft alles te maken met psychisch welzijn. In de traditionele psychologie ligt de nadruk op psychopatologische processen, terwijl de positieve psychologie juist het psychisch welzijn onderzoekt. Zaccagnini gebruikt de term "psychofelicidad" (psychisch geluk) tegenover het veel meer gebruikte en ingeburgerde "psychopatologie". Uit onderzoek blijkt dat creatieve activiteiten, sport, sociale relaties en werk tot een psychologisch welzijn leiden. De flow komt tot stand en wordt verklaart doordat de persoon controle over zijn eigen activiteiten houdt (en dus niet aangestuurd wordt door anderen - dit is belangrijk conclusies voor organisaties) en dit zorgt voor een verhoogd bewustzijnsniveau.
Ook gaat de onderzoekster in het kwalitatieve onderdeel in op de verschillen tussen religie en spiritualiteit; spiritualiteit is een meer diffuus begrip omdat het niet concreet geïnstitutionaliseerd is en ook geen fundamentele basis heeft, in tegenstelling tot het begrip religie (wetenschappers en intellectuelen zetten hier een vraagteken bij). Spiritueel heeft betrekking op inspiratie en persoonlijke groei door middel van een geloof in een hogere macht die alles verbindt.
Wat het bovengenoemde onderzoek interessant maakt is dat flow nu eens niet gebruikt wordt in een zakelijke omgeving, maar in een religieuze context. In feite zegt de schrijfster: Flow is een religieus concept, en haar stelling is dan ook dat mensen die een religie praktiseren een krachtigere Flow bereiken dan de niet-religieuze, seculiere "gebruiker." Overigens is in het onderzoek het subject een christen, en de seculiere (in het Spaans: Laíco) verschilt van de echt religieuze omdat deze niet tot de heilige orde hoort.
ESC: In het domein van de religie is spiritualiteit als wat medicijnen zijn voor de gezondheid.
De onderzoekster laat dus zien wat de verschillen zijn tussen beide gebruik religieus en seculier: spiritualiteit is meer individualistisch gericht, religie is meer sociaal geïnstitutionaliseerd. Beiden "doen iets heiligs."
De kenner van spiritualiteit weet dat mediteren een belangrijke middel is, terwijl op religieus vlak het gebed veel meer dienst doet. Beiden beogen contemplatie of bespiegeling waar de beoefenaar een soort grotere waarheid zoekt. Ook hier is er een groot verschil want de echte gelovige zoekt verbondenheid, verbintenis met God.
In dit kader is ook het verschil tussen contemplatie en meditatie belangrijk; waar het eerste meer een westerse oorsprong heeft en de laatste, meditatie uit het verre oosten afkomstig is - en dus qua cultuur verder van ons af staat (mijn interpretatie). Meditatie gebeurt in de religieuze omgeving door gebed en zang en zorgt ervoor dat contemplatie mogelijk wordt. Dit dient geen doel op zich, maar een verhoogt het persoonlijke geloof en de verbintenis met God. De onderzoekster gaat niet in wat meditatie precies is, hoe oosterse religies dit gebruiken. Dat is een groot gemis voor de niet-religieuze lezer. Tussen de regels lees ik dat spiritualiteit en meditatie niet erg serieus genomen moet worden. Dat is op zich een punt tegen spiritualiteit in business en organisaties: welk fundament heeft het zodat de individuele persoon groeit en daarmee de organisatie.
ESC: Het bespiegelende gebed is een spirituele oefening die helpt om het geloof te personaliseren.
Geluk is in dit verband belangrijk omdat spiritualiteit het rationele ontstijgt en heeft alles te maken met "hoe goed iemand zich met zijn eigen leven voelt." Geluk is daarbij iets anders dan voldoening (satisfactie) waarbij dit laatste begrip onmiddellijk is. Geluk is meer geestelijk en heeft te maken met moraal.
Flow heeft alles te maken met een intrinsieke motivatie (het onderzoekt refereert o.a. aan Hebb, Berlyne en Hunt). Externe toevalligheden zijn daarbij afwezig of onbelangrijk. De activiteit waarbij flow optreedt geeft namelijk bevrediging op zich. De definitie van Flow in het onderzoek is terug te lezen op wikipedia en treedt o.a. op wanneer iemand voor een grote uitdaging staat EN een deze over competenties bezit om met deze uitdaging om te kunnen gaan. Wanneer beide niet in balans staan treedt apathie (te weinig uitdagingen), angst of hopeloosheid (te grote uitdagingen, te weinig skills) of ontspanning (te weinig uitdagingen, en te weinig skills) op. Flow treedt op wanneer bij de activiteit de uitdaging altijd groter blijft dan de bestaande skills, zodat de persoon voortdurend uitgedaagd blijft.
Geloof zorgt voor vertrouwen, gehechtheid en zekerheid (als waarde) bijvoorbeeld omdat de gelovige een voorbeeld heeft in zijn leven (b.v. het leven van Jezus). Geloof zorgt ervoor dat iemand betekenis vindt in zijn leven.
Kuvarapu heeft vijf typen gelovigen onderscheiden: de gelovige in het algemeen (passief ondergaat het geloofssysteem en de traditie), de volger (is bewust en strijdvaardig), de discipel (staat open voor religieuze ervaring), de onderzoeker (zoekt zijn eigen weg) en de ontdekkers (zoeken nieuwe wegen). De discipel is diegene die Flow ervaart, de onderzoekers vinden alleen optimale ervaring.
Het empirische deel van de studie onderzoekt 119 personen, waarvan 61 "laicos", maar slechts 9 hiervan hebben geen enkele relatie met een religieuze instelling. De meesten doen wel caritatief of anderszins een bijdrage aan een religieuze instelling. Dat maakt het onderzoek voor mij enigszins onduidelijk. Mijn inschatting is dat de onderzoekster het verschil wil weten tussen de motivatie van iemand die wel caritatief werk doet zonder een religieuze roeping in vergelijking met de echte christelijke in dit geval.
Door geen kwalitatief onderdeel in het onderzoek op te nemen krijgt het onderzoek een duidelijke focus - verschillen in Flow tussen seculiere en religieuze activiteiten - het nadeel is dat veel vragen over het belang van flow in het dagelijkse leven niet beantwoord worden.
In het onderzoek komen vervolgens alle verschillende activiteiten aan bod (religieuze beoefening, communicatie, vrije tijd, werk, studie, sociale relaties, familierelaties, vrijwilligerswerk, gezondheid, yoga of andere zaken) en voor elk bepaalt de onderzoekster in welke mate er flow of optimale ervaring optreedt. Naast intrinsieke motivatie onderzoekt ze ook welke verstoringen flow in de weg staan (familie, emigratie, etc.). Interessant hierbij dat de onderzoekster het bestaande onderzoek over een groep Italiaanse katholieken (uitgevoerd door Coppa & Delle Fave) uitbreid met een steekproef onder Spaanse gelovigen.
Het onderzoek maakt gebruik van vragenlijsten (Flow Questionnaire, Life Theme Questionnaire) die internationaal ingezet worden bij analyse van Flow, en maakt onderscheid tussen werk / studie, familie en privé / vrije tijd en (bij) sociale communicatie.
Een aantal conclusies (mijn selectie en hopelijk correct):
- Bij 35% van de religieuze daden flow optreedt.
- De achterliggende waarden die voor flow zorgen zijn (in beide gevallen) vooral de intrinsieke motivatie (naast het "bestrijden" van verveeldheid en angst (anxiety).
- Religieuze mensen bereiken een hogere graad van contemplatie dan niet-gelovige
- Niet-gelovige zoeken naar coherentie tussen doen / actie en denken; interne vrede komt op de tweede plaats. Voor de religieuze persoon komt interne vrede op de eerste plaats.
Samenvattend kan men stellen dat religieuze activiteiten dus Flow genereert. Deze flow is soortgelijk met de seculiere flow maar verschilt wel; religieuzen zijn effectiever wanneer ze alleen zijn en laten een grotere interne motivatie zien.Ook hebben ze een grote helderheid richting doelen. Religieuze flow zorgt voor een psychisch welzijn, bewustzijn van eigen grenzen en de wil om anderen te helpen...
-- mei 2016
Positieve Psychologie is een vakgebied dat onderzoekt hoe een positieve houding in het leven de kans op geluk verhoogt (mijn vertaling). Oorspronkelijk lag de aandacht van psychologen in afwijkend gedrag en zocht het naar problemen. Die tijd is voorgoed voorbij als het gaat om de bijdrage van de psychologie in business. Dit lijkt sterk op de maakbaarheid van de samenleving waarin we met positief denken alles kunnen bereiken wat we maar willen. Dit is achterhaald door de tijd, maar het grote verschil met positieve psychologie is dat het individu centraal staat.
Over geluk is niet lang geleden een boek op de markt gekomen waarin honderd wetenschappers en anderen experts en deskundigen hun visie gaven over het onderwerp. Ik zocht naar wat namen en kwam één Nederlander tegen en twee Belgen. Zou de Noordelijke bedrage aan het onderwerp afwijken van de meer Zuidelijke landen? En hoe zit het in Spanje? Niet geheel toevallig vond ik deze naam: José Luis Zaccagnini Sancho (professor aan de faculteit Psychologie van de UMA -Universiteit van Malaga.). Zijn bijdrage aan het boek Happiness is getiteld: De kracht van liefde.
Niet minder interessant was een proefschrift dat ik vond van de hand van Esperanza Sanabria Chamizo (ESC), waar naast de prof. ook de mij onbekende Italiaanse onderzoekster Antonella delle Fave bij betrokken is.
Flow (zie wikipedia) gaat over de optimale ervaring en is verbonden met de naam Csíkszentmihályi. Hij pleit voor een doelgericht FLOW-gebruik in een té rationele maatschappij, waarin praktische en instrumentele elementen de zinvolle zaken in het leven verdrijven. Dit zorgt voor een gefragmenteerde sociëteit en waar een holistisch begrip van de wereld vervliegt (verdwijnt). Schrijft Esperanza. Zover niets nieuws. Over Flow heeft o.a. Jan Hommerez een presentatie gehouden en een boek geschreven wat hij m.i. niet correct in relatie met organisatiecultuur gebruikt. Maar flow is een hot-item tegenwoordig en dat staat direct in relatie met het toenemende belang voor spiritualiteit (in business). Maar waar komt die aandacht voor spiritualiteit en mindfulness vandaan? In de consultancy-en-advies-wereld waar dit soort zaken wordt gebruikt zoekt men naarstig naar "nieuwe" invalshoeken en ideeën ter motivatie. Spiritualiteit is te zien als een tijdloos onderwerp, maar krijgt extra aandacht nu de materialistische wereld in crisis verkeert.
Mijn persoonlijke achterdocht naar spiritualiteit in zaken is gestoeld op het gemak waarin het gebruikt kan worden. Naïeve volgelingen zien vaak niet het materialistische doel: spiritualiteit is big business.
Het proefschrift heeft een kwantitatieve aanpak, maar de introductie gaat in op de essentie van Flow en de verschillen tussen religie en spiritualiteit. Optimale ervaring (Flow) is een begrip uit de psychologie en heeft alles te maken met psychisch welzijn. In de traditionele psychologie ligt de nadruk op psychopatologische processen, terwijl de positieve psychologie juist het psychisch welzijn onderzoekt. Zaccagnini gebruikt de term "psychofelicidad" (psychisch geluk) tegenover het veel meer gebruikte en ingeburgerde "psychopatologie". Uit onderzoek blijkt dat creatieve activiteiten, sport, sociale relaties en werk tot een psychologisch welzijn leiden. De flow komt tot stand en wordt verklaart doordat de persoon controle over zijn eigen activiteiten houdt (en dus niet aangestuurd wordt door anderen - dit is belangrijk conclusies voor organisaties) en dit zorgt voor een verhoogd bewustzijnsniveau.
Ook gaat de onderzoekster in het kwalitatieve onderdeel in op de verschillen tussen religie en spiritualiteit; spiritualiteit is een meer diffuus begrip omdat het niet concreet geïnstitutionaliseerd is en ook geen fundamentele basis heeft, in tegenstelling tot het begrip religie (wetenschappers en intellectuelen zetten hier een vraagteken bij). Spiritueel heeft betrekking op inspiratie en persoonlijke groei door middel van een geloof in een hogere macht die alles verbindt.
Wat het bovengenoemde onderzoek interessant maakt is dat flow nu eens niet gebruikt wordt in een zakelijke omgeving, maar in een religieuze context. In feite zegt de schrijfster: Flow is een religieus concept, en haar stelling is dan ook dat mensen die een religie praktiseren een krachtigere Flow bereiken dan de niet-religieuze, seculiere "gebruiker." Overigens is in het onderzoek het subject een christen, en de seculiere (in het Spaans: Laíco) verschilt van de echt religieuze omdat deze niet tot de heilige orde hoort.
ESC: In het domein van de religie is spiritualiteit als wat medicijnen zijn voor de gezondheid.
De onderzoekster laat dus zien wat de verschillen zijn tussen beide gebruik religieus en seculier: spiritualiteit is meer individualistisch gericht, religie is meer sociaal geïnstitutionaliseerd. Beiden "doen iets heiligs."
De kenner van spiritualiteit weet dat mediteren een belangrijke middel is, terwijl op religieus vlak het gebed veel meer dienst doet. Beiden beogen contemplatie of bespiegeling waar de beoefenaar een soort grotere waarheid zoekt. Ook hier is er een groot verschil want de echte gelovige zoekt verbondenheid, verbintenis met God.
In dit kader is ook het verschil tussen contemplatie en meditatie belangrijk; waar het eerste meer een westerse oorsprong heeft en de laatste, meditatie uit het verre oosten afkomstig is - en dus qua cultuur verder van ons af staat (mijn interpretatie). Meditatie gebeurt in de religieuze omgeving door gebed en zang en zorgt ervoor dat contemplatie mogelijk wordt. Dit dient geen doel op zich, maar een verhoogt het persoonlijke geloof en de verbintenis met God. De onderzoekster gaat niet in wat meditatie precies is, hoe oosterse religies dit gebruiken. Dat is een groot gemis voor de niet-religieuze lezer. Tussen de regels lees ik dat spiritualiteit en meditatie niet erg serieus genomen moet worden. Dat is op zich een punt tegen spiritualiteit in business en organisaties: welk fundament heeft het zodat de individuele persoon groeit en daarmee de organisatie.
ESC: Het bespiegelende gebed is een spirituele oefening die helpt om het geloof te personaliseren.
Geluk is in dit verband belangrijk omdat spiritualiteit het rationele ontstijgt en heeft alles te maken met "hoe goed iemand zich met zijn eigen leven voelt." Geluk is daarbij iets anders dan voldoening (satisfactie) waarbij dit laatste begrip onmiddellijk is. Geluk is meer geestelijk en heeft te maken met moraal.
Flow heeft alles te maken met een intrinsieke motivatie (het onderzoekt refereert o.a. aan Hebb, Berlyne en Hunt). Externe toevalligheden zijn daarbij afwezig of onbelangrijk. De activiteit waarbij flow optreedt geeft namelijk bevrediging op zich. De definitie van Flow in het onderzoek is terug te lezen op wikipedia en treedt o.a. op wanneer iemand voor een grote uitdaging staat EN een deze over competenties bezit om met deze uitdaging om te kunnen gaan. Wanneer beide niet in balans staan treedt apathie (te weinig uitdagingen), angst of hopeloosheid (te grote uitdagingen, te weinig skills) of ontspanning (te weinig uitdagingen, en te weinig skills) op. Flow treedt op wanneer bij de activiteit de uitdaging altijd groter blijft dan de bestaande skills, zodat de persoon voortdurend uitgedaagd blijft.
Geloof zorgt voor vertrouwen, gehechtheid en zekerheid (als waarde) bijvoorbeeld omdat de gelovige een voorbeeld heeft in zijn leven (b.v. het leven van Jezus). Geloof zorgt ervoor dat iemand betekenis vindt in zijn leven.
Kuvarapu heeft vijf typen gelovigen onderscheiden: de gelovige in het algemeen (passief ondergaat het geloofssysteem en de traditie), de volger (is bewust en strijdvaardig), de discipel (staat open voor religieuze ervaring), de onderzoeker (zoekt zijn eigen weg) en de ontdekkers (zoeken nieuwe wegen). De discipel is diegene die Flow ervaart, de onderzoekers vinden alleen optimale ervaring.
Het empirische deel van de studie onderzoekt 119 personen, waarvan 61 "laicos", maar slechts 9 hiervan hebben geen enkele relatie met een religieuze instelling. De meesten doen wel caritatief of anderszins een bijdrage aan een religieuze instelling. Dat maakt het onderzoek voor mij enigszins onduidelijk. Mijn inschatting is dat de onderzoekster het verschil wil weten tussen de motivatie van iemand die wel caritatief werk doet zonder een religieuze roeping in vergelijking met de echte christelijke in dit geval.
Door geen kwalitatief onderdeel in het onderzoek op te nemen krijgt het onderzoek een duidelijke focus - verschillen in Flow tussen seculiere en religieuze activiteiten - het nadeel is dat veel vragen over het belang van flow in het dagelijkse leven niet beantwoord worden.
In het onderzoek komen vervolgens alle verschillende activiteiten aan bod (religieuze beoefening, communicatie, vrije tijd, werk, studie, sociale relaties, familierelaties, vrijwilligerswerk, gezondheid, yoga of andere zaken) en voor elk bepaalt de onderzoekster in welke mate er flow of optimale ervaring optreedt. Naast intrinsieke motivatie onderzoekt ze ook welke verstoringen flow in de weg staan (familie, emigratie, etc.). Interessant hierbij dat de onderzoekster het bestaande onderzoek over een groep Italiaanse katholieken (uitgevoerd door Coppa & Delle Fave) uitbreid met een steekproef onder Spaanse gelovigen.
Het onderzoek maakt gebruik van vragenlijsten (Flow Questionnaire, Life Theme Questionnaire) die internationaal ingezet worden bij analyse van Flow, en maakt onderscheid tussen werk / studie, familie en privé / vrije tijd en (bij) sociale communicatie.
Een aantal conclusies (mijn selectie en hopelijk correct):
- Bij 35% van de religieuze daden flow optreedt.
- De achterliggende waarden die voor flow zorgen zijn (in beide gevallen) vooral de intrinsieke motivatie (naast het "bestrijden" van verveeldheid en angst (anxiety).
- Religieuze mensen bereiken een hogere graad van contemplatie dan niet-gelovige
- Niet-gelovige zoeken naar coherentie tussen doen / actie en denken; interne vrede komt op de tweede plaats. Voor de religieuze persoon komt interne vrede op de eerste plaats.
Samenvattend kan men stellen dat religieuze activiteiten dus Flow genereert. Deze flow is soortgelijk met de seculiere flow maar verschilt wel; religieuzen zijn effectiever wanneer ze alleen zijn en laten een grotere interne motivatie zien.Ook hebben ze een grote helderheid richting doelen. Religieuze flow zorgt voor een psychisch welzijn, bewustzijn van eigen grenzen en de wil om anderen te helpen...
-- mei 2016
 |
| Enhancing Trading Performance |
Reacties