De kracht van liminaal denken (Dave Gray)
De kracht van liminaal denken is een boek dat een heel duidelijke focus heeft: we worden geleid door onze overtuigingen, en dat is niet erg, wanneer je je hier maar van bewust bent. Meestal is dit niet zo en dan kom je uit bij de blinde vlek (en de kennis-metafoor, die verschil maakt tussen perspectieven: wat je zelf ziet en wat de ander ziet, een matrix die geïntroduceerd werd door....).
De schrijver bouwt een hele constructie over hoe overtuigingen door theorieën en oordelen tot stand komen via onze ervaringen en aandacht. Dat op zich is al een boek waard, door het fenomeen overtuigingen eens te ontleden.
Vervolgens vertelt de schrijver over de zes beginselen. Dat overtuigingen modellen zijn (1), die gemaakt worden (2) waarbij het de metafoor van de blinde mannen gebruikt die allen voor zich een olifant beschrijven, en ieder van hen tot een andere conclusie komen over wat ze "zien". Overtuigingen creëren een gedeelde wereld (3). Daarin vertelt hij over zijn hond die door de vorige eigenaar waarschijnlijk gepest werd wanneer deze een bot gaf. Overtuigingen zijn verantwoordelijk voor blinde vlekken, zoals al eerder genoemd (4). Ze verdedigen zichzelf (5) hier gebruikt de auteur een verhaal over de democraten en republikeinen en de oorlogsverklaring tegen Irak. Dat er geen wapens waren gevonden, deed niets af aan de overtuiging van de republikeinen!
En als laatste zijn overtuigingen verbonden met identiteit.
Het tweede deel gaat over negen praktijken die de auteur gebruikt om te laten zien hoe je de grens van de overtuiging kan doorklieven om zo op een hoger niveau aan te komen.
Het oude verhaal van de olifant en de blinde mannen gebruikt de schrijver om te vertellen dat de werkelijkheid (de olifant) niet te kennen is: niemand van ons heeft de gehele waarheid, iedereen heeft een deel ervan. Op basis daarvan tekent hij een piramide van lagen die leiden tot onze beliefs.
Dat begint met de laag van ervaringen en observaties. Die zijn voor iedereen anders. Ze zijn "local."
Boven op die onderste breedste laag, zit de laag van selectie: we selecteren uit onze ervaringen datgene wat we nodig hebben. Daaruit distilleren we aannames, hierop komen de conclusies die we trekken in ons leven, en als hoogste element in de piramide komen de beliefs. "Alles wat je denkt te weten is in feite een geloof," stelt Gray. Op youtube is een video waar hij zijn boek samenvat en daar tekent hij het bouwwerk, en bovenop deze beliefs, zo zegt hij, staan wij. Wij denken dat we op de grond staan, maar in feite staan we op dingen die we geloven. Dat is verwarrend. De dingen die we kennen, zijn niet gelijk aan de realiteit.
Voor ons echter is het vanzelfsprekend dat wij de waarheid zien zoals die is, en - dit vind ik persoonlijk een sterk argument - we scharen ons met gelijkdenkenden. Mensen met dezelfde soort overtuigingen als ons. Ik merk dit vaak bij mensen die gescheiden zijn, en dan in hun vriendenkring veel mensen hebben die ook gescheiden zijn...
Om die vanzelfsprekendheid, die de schrijver op een presentatie uitbeeldt als een cirkel, zit een andere cirkel, die van een zelf dichtende logica. Dit is de logica van eerder genoemde verdediging van de wapens van massa destructie in Irak. Ook al klopte de werkelijkheid niet want er werden geen wapens gevonden, mensen bleven eraan vasthouden alsof het waarheid was.
De schrijver refereert aan Argyris die het fenomeen organisational defense routines bedacht heeft. Deze routines zorgen ervoor dat je "in de bubble blijft," dat betekent dat je vast houdt aan zelf-dichtende logica en geen verstoringen van buiten af wil van b,v, incoherente ideeën. Binnen in deze cirkel voelen mensen zich veilig!
Hoe kleiner je ervaringen zijn - dus hoe kleiner het fundament waar in feite je beliefs op gebouwd zijn - hoe kleiner deze cirkel is. Ook dit is een krachtig beeld: hoe meer verschillende ervaringen, hoe groter je cirkel van vertrouwen, maar ... het blijft een gesloten ring.
Het hoeft geen uitleg dat twee personen met verschillende achtergronden, even de christelijke en de islamitische achtergrond tot zeer grote verschillen leiden in beliefssystemen.
Hoe ontsnap je hieruit? In feite door je bewust te zijn van dit proces, van de opbouwen van je geloof. De hele piramide moet je soms stuk voor stuk teruglopen om te zien waar je ervaringen hebben geleid tot je huidige denken. Deconstruct your own pyramid. En daarnaast moet je natuurlijk dit zelfde doen voor de beliefs van anderen: waarop denk je dat ze gebaseerd zijn.
Liminaal denken is dus in feite dat je - wanneer je anderen hoort praten of andere ideeën tegenkomt, je even afstand neemt van je eigen beliefs, even geen oordelen velt, maar luistert naar de ander en probeert na te gaan wat hij of zij zegt en uit welke ervaringen die gedachte afkomstig is. Open staan dus vooral, zonder het direct te accepteren.
Volgens Gray gaan we dit soort denken veel nodig hebben in de toekomst, waar de diversiteit van personen uit verschillende culturen en met verschillende ideeën maar blijft toenemen.
--
2018/12/12-levensregels-als-remedie-voor-de-chaos
De schrijver bouwt een hele constructie over hoe overtuigingen door theorieën en oordelen tot stand komen via onze ervaringen en aandacht. Dat op zich is al een boek waard, door het fenomeen overtuigingen eens te ontleden.
Vervolgens vertelt de schrijver over de zes beginselen. Dat overtuigingen modellen zijn (1), die gemaakt worden (2) waarbij het de metafoor van de blinde mannen gebruikt die allen voor zich een olifant beschrijven, en ieder van hen tot een andere conclusie komen over wat ze "zien". Overtuigingen creëren een gedeelde wereld (3). Daarin vertelt hij over zijn hond die door de vorige eigenaar waarschijnlijk gepest werd wanneer deze een bot gaf. Overtuigingen zijn verantwoordelijk voor blinde vlekken, zoals al eerder genoemd (4). Ze verdedigen zichzelf (5) hier gebruikt de auteur een verhaal over de democraten en republikeinen en de oorlogsverklaring tegen Irak. Dat er geen wapens waren gevonden, deed niets af aan de overtuiging van de republikeinen!
En als laatste zijn overtuigingen verbonden met identiteit.
Het tweede deel gaat over negen praktijken die de auteur gebruikt om te laten zien hoe je de grens van de overtuiging kan doorklieven om zo op een hoger niveau aan te komen.
Het oude verhaal van de olifant en de blinde mannen gebruikt de schrijver om te vertellen dat de werkelijkheid (de olifant) niet te kennen is: niemand van ons heeft de gehele waarheid, iedereen heeft een deel ervan. Op basis daarvan tekent hij een piramide van lagen die leiden tot onze beliefs.
Dat begint met de laag van ervaringen en observaties. Die zijn voor iedereen anders. Ze zijn "local."
Boven op die onderste breedste laag, zit de laag van selectie: we selecteren uit onze ervaringen datgene wat we nodig hebben. Daaruit distilleren we aannames, hierop komen de conclusies die we trekken in ons leven, en als hoogste element in de piramide komen de beliefs. "Alles wat je denkt te weten is in feite een geloof," stelt Gray. Op youtube is een video waar hij zijn boek samenvat en daar tekent hij het bouwwerk, en bovenop deze beliefs, zo zegt hij, staan wij. Wij denken dat we op de grond staan, maar in feite staan we op dingen die we geloven. Dat is verwarrend. De dingen die we kennen, zijn niet gelijk aan de realiteit.
Voor ons echter is het vanzelfsprekend dat wij de waarheid zien zoals die is, en - dit vind ik persoonlijk een sterk argument - we scharen ons met gelijkdenkenden. Mensen met dezelfde soort overtuigingen als ons. Ik merk dit vaak bij mensen die gescheiden zijn, en dan in hun vriendenkring veel mensen hebben die ook gescheiden zijn...
Om die vanzelfsprekendheid, die de schrijver op een presentatie uitbeeldt als een cirkel, zit een andere cirkel, die van een zelf dichtende logica. Dit is de logica van eerder genoemde verdediging van de wapens van massa destructie in Irak. Ook al klopte de werkelijkheid niet want er werden geen wapens gevonden, mensen bleven eraan vasthouden alsof het waarheid was.
De schrijver refereert aan Argyris die het fenomeen organisational defense routines bedacht heeft. Deze routines zorgen ervoor dat je "in de bubble blijft," dat betekent dat je vast houdt aan zelf-dichtende logica en geen verstoringen van buiten af wil van b,v, incoherente ideeën. Binnen in deze cirkel voelen mensen zich veilig!
Hoe kleiner je ervaringen zijn - dus hoe kleiner het fundament waar in feite je beliefs op gebouwd zijn - hoe kleiner deze cirkel is. Ook dit is een krachtig beeld: hoe meer verschillende ervaringen, hoe groter je cirkel van vertrouwen, maar ... het blijft een gesloten ring.
Het hoeft geen uitleg dat twee personen met verschillende achtergronden, even de christelijke en de islamitische achtergrond tot zeer grote verschillen leiden in beliefssystemen.
Hoe ontsnap je hieruit? In feite door je bewust te zijn van dit proces, van de opbouwen van je geloof. De hele piramide moet je soms stuk voor stuk teruglopen om te zien waar je ervaringen hebben geleid tot je huidige denken. Deconstruct your own pyramid. En daarnaast moet je natuurlijk dit zelfde doen voor de beliefs van anderen: waarop denk je dat ze gebaseerd zijn.
Liminaal denken is dus in feite dat je - wanneer je anderen hoort praten of andere ideeën tegenkomt, je even afstand neemt van je eigen beliefs, even geen oordelen velt, maar luistert naar de ander en probeert na te gaan wat hij of zij zegt en uit welke ervaringen die gedachte afkomstig is. Open staan dus vooral, zonder het direct te accepteren.
Volgens Gray gaan we dit soort denken veel nodig hebben in de toekomst, waar de diversiteit van personen uit verschillende culturen en met verschillende ideeën maar blijft toenemen.
--
2018/12/12-levensregels-als-remedie-voor-de-chaos
Reacties