Mensenkennis, het individu en de groep
Verschillende studies hebben zo hun eigen focus en visie op de mens. Bij psychologie staat de mens als individu centraal, sociale psychologie kijkt wat breder, en antropologie is meer gericht op groepen en cultuur. Maar wie heeft nu het beste inzicht? wie heeft er gelijk, als dat al zou kunnen?
Een van de vragen waar ik al langer naar een antwoord zoek is deze:
- is de mens als individu anders dan de mens in de groep en wat betekent dit als dit zo is, voor zoiets als mensenkennis?
Mensen studeren altijd iets omdat het bij ze past. In mijn geval ben ik tevreden met een economiestudie waar zowel het individu (micro-economie) als de groep een rol spelen (macro). Maar de vraag of macro een microfundering heeft geeft verschillende antwoorden, afhankelijk aan wie je het vraagt.
Er zijn twee voorbeelden waar dit onderscheid belangrijk is en waar je het aan kunt toetsen.
EEN. Is er een relatie tussen ruzie en oorlog?
TWEE. Is er op dezelfde manier een relatie te vinden tussen individuele complexiteit en complexiteit in de samenleving en de economie?
Het antwoord op de eerste vraag kwam ik onlangs tegen in een boek over de menselijke natuur (tien theorieën over...). En - ik kom hier later op terug - de theorie zegt dat er geen echte relatie is. Ruzie is een individueel proces, oorlog is een fenomeen dat je op een heel ander niveau moet bestuderen. Deze vraag lag onbewust op mijn gehemelte om ooit nog eens beantwoord te zien, want mijn moeder zei nog al eens: je moet geen ruzie maken, er is al zo veel oorlog in de wereld...
Het antwoord op de tweede vraag
Deze staat nog open. Maar ook hier werd ik onlangs wakker geschud door het lezen van een werk van een filosoof (ACS) die hierop een visie gaf, dat past bij deze discussie. Dat heeft te maken met eenvoud. Sinds Adam Smith weten we dat de wereld complex is geworden en hoe we daar mee op moeten gaan, namelijk door specialist te worden op een bepaald gebied. Maar desondanks ontstaat er complexiteit die niet te vinden is in de individuele of losse schakels van het systeem.
Is de mens door de toenemende complexiteit in de wereld ook complexer geworden en zou het goed zijn om een ode op de eenvoud te zingen?
Er zijn mogelijk nog andere gebieden waar deze discussie speelt, maar dit zijn in ieder geval twee vragen die niet alleen concreet zijn, maar ook nog eens relevant in onze tijd. De filosoof die tegenwoordig meer aandacht krijgt, Levinas, omdat hij niet enkel het individu onderzoekt, maar ook "de ander," staat wat deze dubbele visie betreft nog steeds aan de zijde van het individu. Het feit dat we ons relateren met anderen betekent niet dat groepsprocessen te reduceren zijn tot individuele relaties.
Reacties