De Piranha economie

 E-commerce: strategie, markten en toepassingen.

Dit is een boek van John Caspers, Guido Hosman en Stefan Verkerk. Ik had dit in de boekenkast staan. De datum staat er met hand ingeschreven: 23 februari 2000 en ik heb dit meen ik op een seminar ontvangen. Zo ging dat destijds in de nieuwe economie: de ICT-sector groeide als geen andere sector.

De indeling is als de ondertitel. Strategie (deel I), markten en Toepassingen. Ik was benieuwd om dit boek terug te lezen na ca. 23 jaar. Wat staat er dan nog overeind? En ik reflecteer ook altijd op het schrijfproces en de topics. Zelf zou ik niet zo'n boek kunnen schrijven, het is te weinig tijdloos.

Deel drie, toepassingen neemt ca. 50% van het boek uit. Sommige bedrijven bestaan nog wel, of zijn overgenomen. Priceline.com bestaat bv nog, eBay, natuurlijk, maar Yahoo en AltaVista als toenmalige zoekmachines zijn nergens meer te bekennen. Yahoo is gewoon een website. Geworden. IP telefonie en betalen zijn twee belangrijke toepassingen, maar in feite is alles anders geworden. De houdbaarheidsdatum van dit boek was beperkt.

In hun marktonderzoek hebben ze gebruik gemaakt van een aantal mainstream bedrijven (ING, Rabo, de overheid, Capgemini) als ook een aantal kleinere consultants of bedrijven (net.factory, ...).

De economische basis voor het boek is interessant en blijft ook overeind, namelijk de transactiekostentheorie van Ronald Coase. Juist door te kijken hoe organisaties hun bestaansrecht hebben door het ontbreken van markten en of juist die markt binnen het bedrijf over te nemen, kan je aan de ontwikkeling van het internet zien of voorspellen hoe de toekomst eruit gaat zien. In die zin was het een slim initiatief om het boek te schrijven: je rationaliseert over een (nabije) toekomst waarvan je weet dat die grote veranderingen gaat brengen. In de woorden van de schrijvers: men wil wel rationeel handelen, maar door de grote onzekerheid is dat niet mogelijk, en moet men dus improviseren met minder kennis (mijn vertaling).

Informatie was de basis voor het boek. In die zin is dit boek als model van hoe je futurologisch bezig gaat, minder effectief. want informatie blijkt totaal geen competitieve rol te spelen in de komst van internet. Bijvoorbeeld bij de financiële markten, is snelheid wel een criterium geworden en glasvezels die over de oceaan of van NEW YORK naar een broker worden getrokken, maar de informatie op zich is neutraal.

Thema´s zijn hier o.a. internet verlaagt transactiekosten, de rol van de intermediair, andere organisatievormen, zelf-doen of uitbesteden en netwerken.

Verreweg het belangrijkste hoofdstuk is: omgaan met onzekerheid. Dat blijft staan. De onzekerheid zit er o.a. in dat het bedrijf en de (nieuwe) techniek leidden tot veranderingen in de organisatie: waar de grens van de organisatie lag verschuift deze naar buiten, in de wijde wereld van het web. hoe bedrijven daar mee omgaan was destijds de grote vraag.

Ik zie dit boek nu als een voorbeeld voor een nieuw project: De Toekomst. Hoe ga je om met onzekerheid die te toekomst brengt en wat is de rol van Futurologen en trendwatchers daarin...

-- Qua genoemde bedrijven valt de afwezigheid van Apple op, Amazon komt wel voor, net als Microsoft.

-- Ten dele komt daar voren hoe groot de cultuuromslag rond die tijd, banken die moeite hadden met het onbetrouwbare medium en niet de overstap wilde maken, om online diensten aan te bieden. In feite is dit van alle tijden: onzekerheid en vasthouden aan de status quo.

--