"Jij hebt niks meegemaakt in je leven!"
Ik zat binnen in het café omdat daar stroom is voor mijn notebook, en op het terras hoorde ik deze kreet waardoor ik wat meer gaan luisteren naar de discussie. Het thema van iets meemaken, ervaring hebben, levenservaring, is natuurlijk wel interessant. En je hoort er niet zo vaak iets over. Ja als het gaat om of over werk...
Iets meemaken.
Wanneer ik er meer over nadenk valt me ten eerste het generatieverschil te binnen. Mijn moeder zei "wel eens," jij hebt de oorlog niet meegemaakt. Maar dan, de oorlog meemaken betekent voor de een in een concentratiekamp zitten en voor de ander onderdak bieden aan vluchtelingen en risico lopen om ontdekt te worden, of gewoon martelingen en wat je maar kan bedenken voor vreselijke ervaringen.
De naoorlogse generatie heeft dus de oorlog niet meegemaakt, maar heeft die daardoor ook minder meegemaakt? En maken we allemaal niet minder mee dan onze vorige generatie? Als je de lijn doortrekt naar de middeleeuwen, waar de toestanden nog vele malen ruwen waren dan nu, dan maakte je meer armoede mee - voor de groep die dat betrof - of exotische feesten onder de rijken. Meemaken kan dus op meerdere niveaus tot uiting komen.
Wat we allemaal - nu op microniveau - meemaken is de ervaring met de dood. Maar ook hier zijn er grote verschillen. De levensverwachting is over de eeuwen heen gestegen, maar de dood is niet democratisch: sommigen verliezen een familielid of dierbaar persoon op vroege leeftijd, terwijl anderen die ervaring ontlopen. Ziekte is ook een ervaring, die zich kan meten qua niveau: kanker voorop natuurlijk, maar ook hier is er weer een ervaring op macroniveau: Aids. Een hele generatie heeft daar mee meegemaakt dan andere generaties. Voor 1980 was er nauwelijks aids of hiv, en nu hoor je er weinig meer over.
Corona... Een ervaringshoofdstuk apart. Of trauma's in het algemeen. Corona was misschien wel een combinatie van een collectieve trauma: veel mensen waren er niet op voorbereid. Trauma's [ik heb wel eens een lijst gezien van rangorde van trauma's] zou je kunnen zien als de overtreffende trap van negatieve ervaringen.
Terug op persoonlijk niveau, maakt niemand hetzelfde mee. Van sommigen scheiden de ouders, van anderen niet. Sommige mensen trouwen een keer in hun leven, andere vier keer en anderen nooit. Als je drie keer getrouwd bent en je ziet de eerste of tweede partner sterven dan heeft dat een grote impact op de rest van je leven.
Extremen. De ene komt in de gevangenis, de meeste mensen niet. Wanneer je dit overkomt, dan is de vraag niet alleen wat heb je meegemaakt, maar ook wat heeft deze ervaring je opgeleverd? Zegt de ene of andere ervaring iets over de kwaliteit van het leven? En is er zoiets te definiëren als de kwaliteit van het leven. Ligt die kwaliteit hoger bij twee huwelijken in vergelijking met - c.p. een huwelijk?
De een lees boeken en studeert, de ander wordt ondernemer, leest en studeert minder, de eerste is zeer succesvol in zijn of haar wereld, de tweede niet of nauwelijks. Of andersom de eerste (werknemer) heeft een baan zonder passie, de ander (ondernemer) bouwt een imperium en ... gaat dan opeens toch failliet.
Hier aangekomen komt het concept van flexibiliteit of veerkracht in me op. Als je veel (slechte of negatieve) ervaringen hebt is knap als je daar beter uitkomt. De ondernemer die failliet gaat bijvoorbeeld verlies alles maar weet een tweede bedrijf op te zetten, dat floreert. Het eerste huwelijk gaat fout het tweede is een schot in de roos.
Ervaring hebben alles te maken met gevoel. Als je jong bent leer je vallen en ook weer opstaan.
Maar nu de vraag of meer of minder meemaken relatie heeft met levenskwaliteit. Het lijkt me een teken dat wanneer je vaker uit een crisis bent gekomen je leert om eruit te komen en weer verder te gaan. maar sommige mensen komen niet in een crisis omdat ze meer nadenken dan enkel op hun gevoel afgaan. Sommige crises zal je ongetwijfeld kunnen ontlopen. Dit heeft te maken met risico-nemen. dat kan op verschillende niveaus, en buiten de normale bandbreedte ook in overvloed. Iemand die teveel risico neemt of roekeloos is, zal "mooie" ervaringen mee kunnen maken, maar niet iedereen houdt daar van. Overigens denk ik dat het verschil in levensverwachting tussen vrouwen en mannen precies hier op betrekking heeft: hoeveel risico neem je in je leven. Iemand die een auto-ongeluk meemaakt doordat deze zelf te roekeloos gereden heeft, zal niet tegen iemand anders pronken dat deze niet dezelfde ervaring heeft.
De experience economie van de laatste decennia is misschien wel in het leven geroepen omdat mensen - door de toenemende all risk mentaliteit - te weinig meemaken. En zo zoeken ze meer vertier en experience.
En dan kinderen krijgen. Of niet. Ook daar zit een wereld van verschil in experience. de een kiest ervoor om de ervaring van12 uur per dag te werken als ondernemer en de ander geniet liever van zijn (klein)kinderen. Dat is meer een kwestie van waarderen. Wat is je de ene of andere ondervinding waard?
Niks meemaken kan natuurlijk niet. De uitspraak van de persoon op het terras zat vol met emotie. Oudere werknemers hebben vaak wel veel meegemaakt, maar kunnen toch ook door jongere studenten ingehaald worden. Met minder ervaring. Ervaring is vaak onnodige ballast.
Zoekend op internet naar deze titel, kom ik een verhaal tegen over een wake-up call. dat was een ziekte. Vaak stoppen mensen pas met roken, wanneer ze een hartaanval krijgen (meemaken). Die ervaring is een typisch motivator voor veranderingen. maar het laat ook zien dat je niet alles moet willen meemaken. Juist iets niet meemaken is prima.
Reacties