Verdwaald in het spel?

Hans Wiegel overleed eergisteren, en het was een politicus uit mijn tijd, meer dan dat Bolkestein dat was, maar over deze laatste zou ik toch eerder biografische details opsporen. Wiegel was volgens mij een politicus die qua partij-merk (de VVD) niet automatisch een grote rol kon spelen. Het was veel meer de tijd van de PvdA of van de CDA, die later pas problemen zouden krijgen. Wiegel en de VVD was nog te jong in die zin.

Wat me vooral bij gebleven is is de overmatige emotionele kant van deze persoon. Ik denk - zonder alle biografische details te kennen - zijn overmatige emotionele insteek hem nooit ver zou hebben kunnen brengen. Maar het was toch niet de tijd voor de VVD, denk ik.

Met wat grasduinen over het internet, haal ik uit een aantal bronnen, deze lijst met emoties te voorschijn, in aflopende frequentie:

• [spel], humor,   liefde,  respect, hoop,    angst,    aangevallen,     stil,  plezier, vrijheid,           verslagen,    trots,   vertrouwen, tevreden, ruzie,  jaloers, verliefd, verwarring, teleurstelling,  ...
  

Humor is wat het beste Wiegel zou beschrijven in de politiek, denk ik en dat verbind ik dan met een relativerende rol. Voor iemand die niet de hoofdrol speler is.

In de biografie van Bolkestein (Cassandra ...) komt "Wiegel" sporadisch voor:

• Hans Wiegel leidde de oppositie en electoraal legde haar dat geen windeieren. Mocht de vvd na de verkiezingen van 1977 in de regering komen, dan was het waarschijnlijk dat een aantal bewindslieden uit haar Tweede Kamerfractie zou komen. Tezamen met de verkiezingswinst zou dat ruimte kunnen bieden tot plaats 35 of zo. Het was dus nu of nooit - mede gezien mijn leeftijd, op dat moment 43 jaar.
• Ik werd dus namens mijn fractie woordvoerder voor Buitenlandse Zaken en Handelspolitiek. In het kabinet beheerden Chris van der Klaauw en Has Beyen deze portefeuilles. Chris was tweede man op de Permanente Vertegenwoordiging bij de Verenigde Naties geweest en had een goede indruk gemaakt op Hans Wiegel toen die daar langskwam. Maar politiek Den Haag was niets voor hem. Dat bleek in de zogeheten Urenco-affaire over in Nederland verrijkt uranium dat naar Brazilië zou worden uitgevoerd. Hij had geen enkel gevoel voor de materie. Ik vond dat lastig en ik zal dat ook te veel hebben laten blijken. Onze verhouding was slecht. Tijdens een interview liet hij zijn pijp in zijn bord soep vallen. Ook dronk hij te veel.
• Het kabinet-Van Agt/Wiegel eindigde in mei 1981. Het werd opgevolgd door het tussenkabinetje-Van Agt/Den Uyl/Terlouw. Hans Wiegel keerde terug naar de fractie. Maar in een verschrikkelijk auto-ongeluk stierf zijn vrouw. Zijn hart zat niet meer bij de Haagse politiek. Hij week uit naar het commissariaat van de Koningin in Friesland, dat hem rust bood. De fractie moest een andere voorzitter kiezen. Dat werd Ed Nijpels. Ik heb ook voor hem gestemd. Ed was jong. Hans Wiegel had als jonge fractievoorzitter furore gemaakt. Het zou Ed ook lukken. En inderdaad, bij de verkiezingen van 1982 won hij tien zetels. Wij gingen van 26 naar 36 zetels.
• Handelde ik wel juist? Ik heb een kleine bijeenkomst belegd met Edzo Toxopeus, Frits Korthals Altes en Hans Wiegel in de buurt van Arnhem, waar een congres zou worden gehouden. De eerste twee zeiden: ‘Als je dat vindt, moet je dat maar doen.’ De derde knikte slechts. En zo gebeurde het. De fractievergadering duurde zes uur, want iedereen wilde natuurlijk zijn zegje doen. Uiteindelijk werd Ed Nijpels minister van Milieu en Joris Voorhoeve fractievoorzitter. Maar die was daar niet geschikt voor. De vvd kwam dus van de regen in de drup.
• Hans Wiegel had als jonge fractievoorzitter furore gemaakt. Het zou Ed ook lukken. En inderdaad, bij de verkiezingen van 1982 won hij tien zetels. Wij gingen van 26 naar 36 zetels.
• Intussen moest ik ook mijn hoofdbestuur bedienen, dat bijna unaniem tegen Paars was. Dat verried de invloed van Hans Wiegel.

--

2025/04/cassandra-tegen-wil-en-dank

-- Nieuws:

• Geslepen politicus Hans Wiegel (1941-2025) maakte van de VVD een volkspartij - Voormalig politicus Hans Wiegel is op 83-jarige leeftijd overleden. Zijn populariteit had hij grotendeels te danken aan zijn felle oppositie tegen de sociaaldemocraten (Nederlands Dagblad.

Het ND gebruikt het adjectief, geslepen. In welke andere vormen komt politicus voor? Dat antwoord zocht ik enkel in de verzameling politieke artikelen Dezer Dagen, en kwam tot deze lijst:

• verantwoordelijke, serieuze
• regerend, populairste
• overleden, negentiende-eeuwse
• moderne, machtsbeluste
• liberale, leidende
• intelligent, geverfde
• eerbaarste, buitenlandse
• actief, 
• Nederlandse / Nederlands, Franse, Belgische, Amerikaanse

In het leven van de Smalle mens (over du Perron) vond ik deze zin: "Na lezing van  Het fascisme en de nieuwe vrijheid (1939) was Ter Braak het echter met Du Perron eens dat De Kadt op dit moment hún politicus was." 

-- andere nieuwsbronnen (21 mei):

• NRC Handelsblad, ‘Een leeuw van het naoorlogse liberalisme’ maar vooral een man met humor: politici reageren op overlijden Hans Wiegel
• NRC Handelsblad, Hans Wiegel: het orakel uit Ljouwert was nooit echt weg uit Den Haag
• Trouw, Voor Hans Wiegel was politiek vooral elkaar iets gunnen
• De Volkskrant, VVD-prominent Hans Wiegel overleden: zijlijn­politicus met de beste politieke neus van allen
• Hans Wiegel oud-voorzitter Zorgverzekeraars Nederland overleden - Zorgverzekeraars Nederland
• Hans Wiegel overleden: 'Ik ben de beste premier die Nederland nooit gehad heeft' - NOS
• Wiegel noemde zichzelf 'de beste premier die Nederland nooit heeft gehad' - NU
• VVD-icoon Hans Wiegel (1941-2025): erelid der ereleden en ’beste premier die Nederland nooit gehad heeft’ - Telegraaf
• Elsevier, Hans Wiegel (1941-2025): meester van het politieke spel
• VVD'er Wiegel was een 'politiek fenomeen' herdenkt zijn partij