Het leven als Kunstwerk (Joep Dohmen)
Een koud kunstje. Dat is geen kunst. Kunst of Kitsch. Het begrip kunst is geworteld in onze taal, maar kan het ook gebruikt worden om ons leven te beschrijven? Het leven als Kunstwerk?
Dat is een idee van filosoof Joep Dohmen, die er een boek over schreef en een luisterboek (toen nog gewoon CD's) uitbracht. Ik luisterde.
Wat me aansprak aan het werk was de verticale doorsnee door de geschiedenis van de filosofie, waarin enkel filosofen aan het woord kwamen die iets te zeggen hadden over de kunst van het leven. Hij begon zijn betoog met inleidende woorden over beeldhouwkunst en of het leven van de mens ook op die manier op te vatten is. Hoe beeldhouw je dan je eigen leven. En, zit de vorm er al in maar moet je die alleen nog weten te vinden, dat soort vragen.
De reis door de filosofie is interessant, het begint bij de oudheid, bij de Grieken en ik verneem dat er maar weinig Romeinen zijn geweest die over levenskunst - en verder in het werk - over de kunst van het ouder worden, dat een apart hoofdstuk is, nagedacht hebben. Cicero in ieder geval wel.
Ook een apart thema gaat uit van het reizen als metafoor en diverse boeken, te beginnen weer met de Odysseus bespreekt hij, en geeft de moraal van de verschillende verhalen aan. De reis om de wereld in tachtig dagen kennen de meeste van ons wel - maar heb je ook het boek gelezen, ik niet in ieder geval - alsook de nachttrein naar Lissabon, de Pelgrim-code of Exodus.
Ik kon me ook wel vinden in zijn conclusie, dat deze metafoor van het leven als reis, te eng was en die voor filosofe en feministe Margaret Walker, afgedaan wordt als een mannelijke uitvinding, en een pure carrière trip (MW: Uit het gelid. Alternatieven voor het leven als een carrière.)
Wat of hoe dan wel: wel zegt Dohmen, waar ik me niet kan herinneren van wie hij dit afleidt, ... het leven is meer als jazzmuziek in een band. Je moet improviseren, je kan dat niet alleen doen, want je moet niet teveel uit de toon vallen met je team, etc... Jazz, de muziek van de vrijheid.
Er zijn duidelijk wijsgeren geweest die meer over het onderwerp nagedacht hebben, blijkens het verhaal en de nadruk op zowel Foucault (zorg voor het zelf) als Nietzsche, maar ook de Beauvoir en Kierkegaard. Ook bleef me bij een passage over het thema van de wil, "dat is een wens die maar vaak genoeg (of steeds weer) terugkeert," of woorden van die strekking.
Maar wat ik mis bij al deze filosofen is toch hun persoonlijke visie op het leven en hoe hun filosofie zich verhoudt tot hun eigen leven. Welke houding neem je aan tot de dingen. Bij de stoïcijnen kom je dan nog het meest op concrete voorbeelden. Maar echte hulp biedt het toch niet. Ook het verhaal van Humanist Erasmus is mooi, maar niet om als voorbeeld te nemen. Daarvoor ontbreken belangrijke details hoe hij in zijn eigen leven moest schipperen. Over de klassieken, merkte ik o.a. bij de epicuristen, weet Dohmen echt de essentie te vertellen. Dat is al heel wat en in die zin is zijn zoektocht geslaagd. Maar voor mij te afstandelijk. Filosoferen is vooral ook: doen.
--
2012/09/trading-kunst-of-ambacht
Dat is een idee van filosoof Joep Dohmen, die er een boek over schreef en een luisterboek (toen nog gewoon CD's) uitbracht. Ik luisterde.
Wat me aansprak aan het werk was de verticale doorsnee door de geschiedenis van de filosofie, waarin enkel filosofen aan het woord kwamen die iets te zeggen hadden over de kunst van het leven. Hij begon zijn betoog met inleidende woorden over beeldhouwkunst en of het leven van de mens ook op die manier op te vatten is. Hoe beeldhouw je dan je eigen leven. En, zit de vorm er al in maar moet je die alleen nog weten te vinden, dat soort vragen.
De reis door de filosofie is interessant, het begint bij de oudheid, bij de Grieken en ik verneem dat er maar weinig Romeinen zijn geweest die over levenskunst - en verder in het werk - over de kunst van het ouder worden, dat een apart hoofdstuk is, nagedacht hebben. Cicero in ieder geval wel.
Ook een apart thema gaat uit van het reizen als metafoor en diverse boeken, te beginnen weer met de Odysseus bespreekt hij, en geeft de moraal van de verschillende verhalen aan. De reis om de wereld in tachtig dagen kennen de meeste van ons wel - maar heb je ook het boek gelezen, ik niet in ieder geval - alsook de nachttrein naar Lissabon, de Pelgrim-code of Exodus.Ik kon me ook wel vinden in zijn conclusie, dat deze metafoor van het leven als reis, te eng was en die voor filosofe en feministe Margaret Walker, afgedaan wordt als een mannelijke uitvinding, en een pure carrière trip (MW: Uit het gelid. Alternatieven voor het leven als een carrière.)
Wat of hoe dan wel: wel zegt Dohmen, waar ik me niet kan herinneren van wie hij dit afleidt, ... het leven is meer als jazzmuziek in een band. Je moet improviseren, je kan dat niet alleen doen, want je moet niet teveel uit de toon vallen met je team, etc... Jazz, de muziek van de vrijheid.
Er zijn duidelijk wijsgeren geweest die meer over het onderwerp nagedacht hebben, blijkens het verhaal en de nadruk op zowel Foucault (zorg voor het zelf) als Nietzsche, maar ook de Beauvoir en Kierkegaard. Ook bleef me bij een passage over het thema van de wil, "dat is een wens die maar vaak genoeg (of steeds weer) terugkeert," of woorden van die strekking.
Maar wat ik mis bij al deze filosofen is toch hun persoonlijke visie op het leven en hoe hun filosofie zich verhoudt tot hun eigen leven. Welke houding neem je aan tot de dingen. Bij de stoïcijnen kom je dan nog het meest op concrete voorbeelden. Maar echte hulp biedt het toch niet. Ook het verhaal van Humanist Erasmus is mooi, maar niet om als voorbeeld te nemen. Daarvoor ontbreken belangrijke details hoe hij in zijn eigen leven moest schipperen. Over de klassieken, merkte ik o.a. bij de epicuristen, weet Dohmen echt de essentie te vertellen. Dat is al heel wat en in die zin is zijn zoektocht geslaagd. Maar voor mij te afstandelijk. Filosoferen is vooral ook: doen.
--
2012/09/trading-kunst-of-ambacht
-- nov 2022. In Trouw een interview met de filosoof.
Iemand zijn, luidt de titel van het nieuwe boek van levenskunstfilosoof Joep Dohmen. Hij stelt dat individuen zich laten piepelen door de machten van markt en technologie. Is Bildung de remedie? Een gesprek.
... formuleert Dohmen een cultuurkritiek: jonge mensen worden zonder gedegen voorbereiding in het neoliberale kapitalisme geparachuteerd, een systeem dat wordt gedomineerd door markt en technologie. “Vóórdat ze de kans hebben om zich daar kritisch toe te verhouden is het voor veel jonge mensen al te laat. Ze hebben jarenlang in de breedte geleefd, van alles gedaan wat marktmechanismen en influencers hen dicteerden, zonder er zelf echt achter te staan. Op hun vijfendertigste staan ze ineens met lege handen, ze voelen zich machteloos en vertwijfeld – is dit álles?”
... Sinds de jaren zestig ontduiken opvoeders en onderwijzers hun opvoedingsverantwoordelijkheid, vanuit een romantische en anti-paternalistische opvatting van vrijheid-blijheid. “Om met de Amerikaanse pedagoog Neil Postman te spreken: wij voeden op tot niets.”
Reacties