De brede welvaart podcast

"Wij [ESB] gaan op reis naar het begrip Brede Welvaart," zo introduceert hoofdredacteur Jasper deze serie, die begint met een interview met de Hoogleraar van de UvT, Kim Putters die wordt ondervraagd door Maartje. Het is een initiatief van Marcel die als hoogleraar gezondheidseconomie (al) een brede interesse en kijk op de economie heeft. [Het idee van brede welvaart is niet nieuw maar ondergesneeuwd, in mijn beleving, omdat in de economenboom, de stam Hennipman, minder aandacht kreeg dan die van Tinbergen.] 

Diverse onderwerpen komen aanbod en ook diverse economen in diverse posities. Putters krijgt de eer om de aftrap te doen, maar velen economen zullen volgen. Hij vertelt over het traditionele probleem dat economie vaak over materiële groei en inkomen gaat maar te weinig over gezondheid, b.v. Het gaat om het vertrouwen van de overheid [in de samenleving] en dat vertrouwen is de laatste tijd laag - dit thema komt een aantal keer terug / en dat is niet enkel door de denkwijze van de econoom als beroepsgroep. Het BBP is in de theorie een van de belangrijkste factoren van de economie, maar die blijkt ook in de praktijk hardnekkig zijn verhaal te doen (o.a. bij de SER zelf). Om dat te doorbreken is een breder begrip van welvaart nodig waarin economie, sociologie en ecologie in balans aan bod komen. Het gaat om een (breder) perspectief op de toekomst.

Hij neemt de landbouw als voorbeeld, van hoe het niet moet, denk ik erbij. Dat gaat vooral over stikstof, maar de factor die men over het hoofd ziet is de gemeenschap, de families en de oplossing zou breder gedefinieerd kunnen worden wanneer die drie eerder genoemde terreinen in samenhang worden gezien.

Een aardig en kritische vraag van Lex is of dit niet het probleem gaat opleveren van verkeerde verwachtingen en om de maakbaarheid van de samenleving. Economie is nu eenmaal een wetenschap waar het gaat om keuzes maken, juist omdat niet alles mogelijk is. Schotelen we zo de samenleving een verwachting voor die de overheid niet kan waarmaken? Als reactie zegt de hoogleraar dat juist bij het maken van keuzes de dilemma's duidelijk in kaart moeten worden gebracht en daar helpt deze brede kijk bij. We hebben de keuze vaak niet scherp genoeg.

Net zoals bij woningbouw of energiebeleid dat gaat ook over sociaal beleid [de samenleving is hier het debat al voor, door de energieproducenten die gingen korten op terugstroombeleid van de energie die de klant thuis opwekt.]

Ook de SER zal moeten veranderen en dit is een kritiekpunt van de jongere generatie die "institutioneel pessimistisch" is geworden. Veranderen doen ze toch niet daar bij de SER [en in het algemeen de elite]. De SER is teveel een partij die met vakbonden en bedrijven spreekt, en weinig oog heeft voor bredere welvaart. Arbeid en kapitaal zijn nog steeds grote sturende factoren in de samenleving. Vakbonden en werkgevers blijven centraal voor de SER. Ook is er het probleem van de polarisatie waar Putters niet bang voor is,  maar je moet wel voorbij die polarisatie kunnen komen.

[Ik zie zelf ook speltheoretische ingrediënten, want door het veld breder (ruimer) te zien, maak je meer mogelijkheden inzichtelijk en kan je de regels opnieuw definiëren. Komt er dan ook meer spelruimte?]

Het concept van Uitruilen, dat me typisch een economisch concept lijkt, komt vaak ter sprake en hier met als doel voor meer oplossingen en ook voor de langere termijn.

Aan het eind vraagt Jasper aan Arjen van Witteloostuijn over de rol van de verschillende universiteiten in dit debat die de podcast steunen. Wat hebben economen met brede welvaart? Faculteiten, zegt hij, willen ook meedoen aan thema's als gezondheid, kwaliteit van omgeving en dergelijke. Dat men denkt dat dit niet zo is, is een beeld dat niet klopt [onzin] Er is meer dan geld en economische groei. Het centrale begrip in de micro-economie is nut, en dat kan overal over gaan. Het verwijt van economisch imperialisme dat de hoofdredacteur aandraagt - bemoei je met je eigen gebied, milieu is complexer dan je denkt / deelt hij niet. Er is ook een strategische reden voor de universiteiten om dit begrip uit de dragen,  en dat heeft te maken met "de etalage," laten zien wat je in huis hebt.  De vraag is of economen nog wel gevonden worden bij dit thema. Dat lijkt me een imagokwestie.

Zelf ken ik de economenwereld enigszins, en mij valt het op dat Arjen, naast econoom, ook psycholoog en bedrijfskundige is, zo introduceert hij zich, dus hij is al breed opgeleid. Maar dat is niet de typische econoom.

--
ESB.nu/welvaart-de-brede-podcast/

--
Esb-gaat-open

-- meer lezen, uitzoeken: Beyond BBP van ...