Zonder onzekerheid zijn emoties niet nodig. Halverwege het project om De Coach te profileren, herinnerde ik me deze uitspraak. En die is superbelangrijk, want hiermee komt er een verbinding tussen economie en psychologie.
Dit leerde ik via een interview van een econoom:
"... zit aan de ideeën-kant en zoekt dit keer geen
synthese van beide werelden. Mises heeft daar veel over geschreven, o.a. in het
boek The Ultimate Foundation of Economic Science waar hij zijn Human Action
theorie ontwikkelt. In college-stijl gaat hij verder in op de rol van emoties.
Reflecteren op emoties, dat is human action. Emoties kun je ook zien op een
reactie op het bestaan van onzekerheid. Als er geen onzekerheid zou zijn zouden
emoties niet nodig zijn. Het menselijke lichaam en de geest is ontwikkeld om om
te gaan met onzekerheid. Zoals angst en de vluchtreactie. Op de prairie zie je
vaag op afstand iets dat zowel een leeuw als hert kan zijn... als je erop wacht
tot je het zeker weet, kan je te laat zijn. Dus angst is een overlevingsmechanisme.
Human Action zorgt er zo voor dat je op de rol van emoties kan reflecteren en
in sommige gevallen leert denken dat andere reacties mogelijk zijn die de
nadelen van emoties kunnen ondervangen."
Het mooie van deze passage is dat hij economie en psychologie verbindt. Ik heb deze uitspraak nooit getoetst, maar het klinkt in ieder geval heel plausibel.
Economie is de wetenschap van het kiezen en psychologie is de wetenschap van de menselijke geest. Kiezen is daarbij zeer belangrijk en emoties spelen er altijd wel een rol bij. Wanneer je een woning wilt aanschaffen dan speelt het gevoel van bezit een rol, trots en voor de aanschaf van een auto is het niet anders: puur economisch is een auto niet nodig, het gemak is een groot voordeel, maar in essentie is de opkomst van de auto te danken aan de emotie die deze meebrengt: het gevoel van vrijheid. Je stap in de auto en je rijdt op je doel af. Voor kleinere afstanden kan dat ook met een fiets, maar met een auto kan je vandaag besluiten om morgen in Frankrijk te gaan kamperen.
Wat iedereen wil weten is, wat de toekomst brengt? Ook daarin komt economie en psychologie samen. Onzekerheid is dan de schakel. Op de beurs is dit ook essentieel. Ook al zegt iedereen dat de VSB een solide basis heeft, wanneer spaarders het niet meer vertrouwen (buikgevoel) dan houdt het op. En zo hield het ook op.
Voor mij is dit een keerpunt in het project. Ik heb inmiddels met diverse coaches gesproken en krijg een steeds beter beeld van wat de coach doet en betekent. Maar er zijn nog vele vragen. En juist die vragen zijn economisch van belang: wat doet de coach nu in de economie? Neemt de onzekerheid af wanneer je een coach inschakelt, krijg je meer zelfvertrouwen of vertrouwen in de toekomst, en waar is dat dan op gebaseerd?
(14 maart 2023)
--
Reacties