De schrijver (m/v) en zijn werk (Céline)

In Trouw vond ik een interview met de vertaler van "de nieuwe Celine." 

Gisteren verwees een historicus op twitter naar een blogartikel over Joost Zwagerman*, en diens zelfmoord. Het werk van die schrijver, zo meen ik zelf in relatie tot wat ik las, kon je niet los zien van de persoon. Bij de meeste professionals zit er een groot gat tussen de persoon en zijn rol als professional (een goed coach kan een verschrikkelijk mens zijn), maar bij schrijvers liggen die nagenoeg in elkaars verlengde. Je persoonlijkheid is als schrijver deel van het werk, vooral belangrijk voor het publiek. Zwagerman had daar moeite mee, en zocht het publiek te veel op, en verloor het schrijverschap in mijn interpretatie.

Hoe zat dit bij Celine? Ik las als twintigjarige Dood op krediet, maar zou niet meer weten waar het boek echt over ging, los dat de stijl van het werk een geweldige indruk op me heeft achtergelaten. 

"Vertaler Rokus Hofstede over de nieuw ontdekte Céline: ‘Dit is wat oorlog met mensen doet’

...Een literaire sensatie: nieuw werk van Louis-Ferdinand Céline, opgedoken uit het niets. De omstreden Franse schrijver vertelt via zijn alter ego over de Eerste Wereldoorlog. Vertaler Rokus Hofstede: ‘Onder het pantser voel je zijn ontroostbaarheid’.

... Ter geruststelling: Oorlog bevat geen spoortje antisemitisme. Het werk stamt uit de vroege periode van Céline, toen hij volgens Hofstede nog ‘een echte romancier’ was, geen haatdragende pamflettist. “Mijn lievelingsschrijver Pierre Michon heeft eens gezegd dat literatuur alleen zuiver klinkt als een schrijver twee bekkens vasthoudt: woede en mededogen. Je hebt woede nodig om de lezer te raken, maar ook mededogen als tegenhanger. De vroege Céline heeft het allebei.”"

(bron: Sander Becker8 september 2023,  https://www.trouw.nl/cultuur-media/vertaler-rokus-hofstede-over-de-nieuw-ontdekte-celine-dit-is-wat-oorlog-met-mensen-doet~bf5352e9/)

Céline was arts van beroep (net als o.a. Vestdijk, ...) en heeft gediend als militair en werd later schrijver.

Op Wikipedia staat een profielschets in 77 talen:

Over zijn "Werk" staat er:

"Naast het gebruik van spreektaal en de drie puntjes kenmerkt Célines werk zich door de hyperbool die alledaagse gebeurtenissen tot reusachtige proporties opblaast. Hij gebruikt hiervoor autobiografische elementen die in werkelijkheid een stuk minder explosief zijn dan in zijn romans. Op latere leeftijd vervagen de grenzen tussen de schrijver Louis-Ferdinand en de ik-persoon Ferdinand uit zijn boeken. Door zijn stellingname tegen de joden voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de schrijver precies zoals Ferdinand in zijn romans een paria in de Franse samenleving. Hij moest de wijk nemen naar Denemarken om de doodstraf te ontlopen. Daar werd hij echter opgepakt, maar kwam ervan af met een 4-jarige gevangenisstraf. Zijn ervaringen in het cachot beschreef hij in D'un château l'autre."

(bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Louis-Ferdinand_C%C3%A9line)

In het Biografie Bulletin schrijf iemand destijds een kritiek over het werk en de persoon: De analiteit van het joodse kwaad. Het antisemitisme van Louis Ferdinand Céline

"De antisemitische geschriften van Louis Ferdinand Céline zijn door critici lange tijd beschaamd onder tafel geveegd, zoals ze zich ook al geen raad wisten met zijn voorkeur voor scatologische thema's. ‘Ik wist dat ik stront aan m'n reet had en pikzwarte voeten... Ik kon mezelf ruiken’ De twee aspecten zijn met elkaar verbonden. Met behulp van de psychoanalyse kunnen ze geïnterpreteerd worden, wat kan leiden tot een beter begrip van werk en persoonlijkheid van de schrijver." dat eindigt met:
"En zo worden het vuil en de stront dankzij de alchemistische transformatie van de literatuur in goud en juwelen veranderd." (bron: B. B. Jaargang 8 (1998), Solange Leibovici,  https://www.dbnl.org/tekst/_bio001199801_01/_bio001199801_01_0004.php)

Ook misschien toevallig dat in deze tijd opnieuw aandacht komt voor deze schrijver en zijn werk.

-- * Over Joost Zwagerman, schreef historicus Wim Berkelaar (@WimBerkelaar): " de schrijver die publiekslieveling werd: "9 jaar geleden maakte Joost Zwagerman een einde aan zijn leven. Hij was zeer aanwezig in Letterenland en daarbuiten en werd een publiekslieveling via televisieprogramma "De wereld draait door". Als schrijver verloor hij echter zijn autonomie:" https://t.co/NGn2rZY2gB / x: https://x.com/WimBerkelaar/status/1832688661403410610?t=-Bqqdk5pXjMNOdwKdz08jw&s=03