Vriendinnetjes

 Crossing heet het autobiografische verhaal van Deirdre McCloskey over haar genderverandering. Nederland speelt een belangrijke rol in het verhaal, voornamelijk door de vriend (Arjo Klamer) en vriendschap van Deirdre voor (tijdens en na) haar transformatie.

Het verhaal is aangrijpend. Ik kende het als samenvatting. Want in de jaren negentig, zo'n beetje toen ik zelf net afgestudeerd was, speelde het verhaal en kwam het regelmatig in de kranten. 

Het verhaal is driedelig, begint met Donald, heeft een intermezzo als Dee en eindigt met Deirdre. Donald vertelt zijn verhaal dat hij altijd liever een vrouw was geweest, al leren we eerst dat hij zich graag in vrouwenkleren tooit. Dat gebeurt aanvankelijk sporadisch, maar neemt steeds meer obsessieve vormen aan. Desondanks is het een gewone man, meer macho dan hij eigenlijk lief was, maar ook nog eens van fors formaat. Harvardstudent en later professor. Het is een wereld die wel wat kan hebben, maar in die tijd, begin-tot-eind jaren negentig, rond zijn 50ste, is LBTH-etc nog onbekend. Homoseksualiteit is normaal, en Nederland was nog tolerant, lezen we, maar ook als het puntje-bij-paaltje komt dan blijkt die theorie anders dan de praktijk. Dat merkt Dee wanneer ze in Nederland is aangekomen en een televisieshow gecanceld wordt. Andere karakteristieken van de Nederlandse cultuur (ze zijn openhartig) komen ook te voren.

Donald volgt een normaal leven. Voelt zich niet aangetrokken tot mannen, is gewoon man, trouwt en ze krijgen twee kinderen, maar daarvoor al, stelt hij zijn crossing-ideaal ter sprake. Zijn vrouw reageert wat lankmoedig en ze vergeten het verhaal een beetje. [hier denk je later als lezer: was hier niet wat meer diepgang nodig. We hebben te maken met een wetenschapper. Heeft hij zelf niet te makkelijk gedacht dat hij getrouwd kon blijven en het probleem als een blikje vooruit heeft geschopt?]

Dan komt Internet, en je merkt als oudere lezer de opkomst van de news-groepen en denkt oh ja, zo werkte dat. Hij krijgt door  het internet de vrijheid van anonimiteit dei hij op de universiteitsbibliotheek niet heeft. De obsessie neemt grotere vormen aan, en aan het einde van deel I is de geest uit de fles. Het huwelijk is dan niet meer te redden. Logisch denk je dan.

Deel twee, waar de verandering tot vrouw begint, met elektrolyse om haartjes uit te roeien, e.d. een operatie om stemgeluid aan te passen en andere ingrepen die voorbereid worden. Arjo had haar (hem) dan al uitgenodigd om op de Erasmus Universiteit een Tinbergen stoel te regelen, en die overgang komt perfect uit als scenario tegenover het meer puriteinse (in de zin van overzedig vergeleken met NL) VS. Ze komt in de VU (ziekenhuis - "Sick People House") en daar zijn ze bereid verder te kijken dan het aftandse DSM-denken waar crossing nog een ziekte wordt gediagnosticeerd. Na Crossing, of onderdeel van de transformatie is "Passing." 

In passing en verder in deel twee komt de cultuur van gender-based-gedrag boven water. De parallel met Tootsie (Dustin Hofman) komt naar voren en andere referenties. Some radical feminists object to gender-crossing leert het verhaal ook. 

En dan komen we bij de nieuwe Deirdre (een naam die ze zorgvuldig heeft uitgezocht en zelfs in de Nederlandse literatuur als vertaling (Roland Holst) al gebruikt werd. Deel drie begint met: Vriendinnetjes. Het idee van vrouwenvriendschap dat toch anders is dan bij mannen.

... wordt vervolgd.