Liefde, armoede en oorlog

Via twitter en youtube kwam ik op een DWDD-fragment waarin een politicus een boek voorstelde als antwoord op deze tijd. Het ging om een roman van Philip Roth, dat het complot tegen Amerika als titel draagt en wat opvalt is de gelijke (deels Joodse) afkomst van zowel de schrijver (Roth) als de politicus in kwestie.

Lees een boek, blijkt een soort ritueel te zijn dat het programma voordraagt, want in terugkerende uitzendingen komt het fenomeen aan de orde. Dit deed me denken om ook zo'n boek uit te kiezen. Welk boek geeft een antwoord op deze tijd? Het geval was dat ik een boek van een schrijver tegenkwam, waar de bijzonderheid met toenemend lezen me opviel.

Liefde, armoede en oorlog is niet de Nederlandse titel, want het is m.i. nooit naar het Nederlands vertaald. De schrijver van Love, Poverty and War is de Brits-Amerikaanse journalist en literatuurcriticus Christopher Huthkins. Hij gebruikt de titel als persoonlijke credo, "iedereen moet in zijn leven deze drie meegemaakt hebben." en daarnaast blijkt het geen echt boek te zijn, maar een compilatie van eerder verschenen artikelen of beter gezegd essays, die rond deze thema's zijn geprogrammeerd voornamelijk in verschillende tijdschriften. Zo is er een verhaal over de koerden dat speciaal geschreven is voor national geographic. En ook een ander actueel onderwerp over de cultuur van de VS: waarom wordt er geen geschiedenis onderwezen? De amerikaan legt zijn focus op het nu, wat je kan merken aan het taalgebruik onder jongeren: "you are history."

Desondanks is het een bijzonder werk en het heeft mij meer dan menig ander boek aan het denken gezet. Dat is namelijk precies de intentie van de schrijver: 

denk zelf na en geloof niet alles wat je leest en hoort.

Drie fragmenten spraken me bijzonder aan, vooral ook omdat ik over twee hiervan al eerder geblogd had.

In het eerste deel Love staat literatuur centraal, maar vinden we ook essays als: De Amerikaanse Dichter? De prestatie van Bob Dylan. Hierin gaat hij heel actueel - door het toekennen van de Nobelprijs aan de zanger - in op de vraag of Dylan nu wel of niet literaire kenmerken heeft. De literatuurcriticus zoomt in op de tekst van de Lonesome death of Hattie Carrol, dat op waargebeurde feiten berust. Het gaat om de moord van een rijke landeigenaar en een zwarte slavin, en de analyse van Hutchins laat zien dat Dylan de tekst niet literair, maar juist politiek maakt. Ook al is de tekst prachtig doorspekt met bijbelse referenties aan Abel (Able) en Kain (Cane) "geldt in de literatuur volgens T.S. Elliot," - hij kent zijn klassiekers - "het verschil tussen religieus gedicht en religieus dichten." Dylan, zo oordeelt hij doet hetzelfde met politiek, hij beschrijft geen politiek, maar bedrijft politiek. En dat is in mijn woorden lectuur en geen literatuur. Hij neemt een activistische houding aan (2).

Het essay over Moeder Teresa, is nog opmerkerlijker. Onlangs las ik een verhaal hoe Politici , ik meen de Clintons, Ratzinger hebben gelicht ter faveure van de nieuwe paus omdat deze zo begaan was met de armen. Heel nobel natuurlijk, behalve wanneer er een politiek doel achter schuilt. "In de duivel en moeder Teresa," pakt hij de rol van de advocaat van de duivel en onderzoekt om dit bij moeder Teresa ook niet aan de hand is."Ze is niet zozeer een vriend van de armen, als wel een vriend van armoede." Want ze gebruikt andere criteria voor rijken (zoals Lady Diana destijds) als voor armen, b.v. als het gaat om abortus, anticonceptie en scheiden. Hans Teeuwen gebruikte dit in een van zijn shows (3).

Michael Moore had als laatste mijn interesse, juist om zijn culturele rol in het Amerika dat wij Europeanen proberen te doorgronden. In dat specifieke essay gaat hij in op de Film Farhenheit 9/11 en weerlegt nagenoeg elk filmografisch argument (1).

Nu is het dus niet de bedoeling dat je het hier mee eens bent. Aan het begin van het boek schrijft hij over Churchill en over het feit dat iedereen de Engelse Staatsman citeert en elkaar napraat over zijn rol zonder precies de echte details te kennen. Dat maakt het boek uniek voor deze tijd. In de huidige culturele setting praten we elkaar ook te makkelijk na, zonder echt nog de feiten te kennen.

Een journalist als Hutchins - zijn tijd vooruit? - stierf als tweeënzestigjarige te vroeg in het jaar 2011.

(1) - 2016/11/michael-moore-is-een-clown
(2) - 2016/11/911-outsider-wint-van-insider
(3) - 2013/08/twee-weken-in-nederland

-- 27 februari. Op het internet zwerven AI-gegenereerde beelden rond van "Mother Teresa Fighting Poverty," maar ik denk dat deze extra textuele uitleg hebben meegekregen, om er zo uit te zien:

Mijn eigen experiment ziet er bij dezelfde omschrijving als volgt uit: