De "W" van
Als je een woord zo moeten uitkiezen uit een rijtje van willekeurige woorden, welke zou je dan kiezen? En waarom?
In de index van Latijnse Citaten stuitte ik op de W. De W van waanzin. Daar begon het mee. Welke woorden en begrippen zijn al tweeduizend jaar oud?
Hoe aktueel is zo'n lijst nog, in de zin dat ons leven er ook mee te beschrijven is. Waanzin scoort dan hoog. De lijst aan het einde van het boek is als volgt:
- waanzin, waarheid, waarschuwing, weelde, weldaad, wellust, welsprekendheid, wenen (tranen), wetenschap, wetten, wijn, wijsheid, wil, winst, woede, woorden, wraak en wreedheid.
De emoties of woorden met een emotionele lading hiervan zijn:
- wellust, wenen (quis non fleret), woede, wraak en wreedheid.
Die emoties zijn universeel en in onze tijd nauwelijks veranderd. Wenen voor huilen komt in het huidige jargon niet meer voor, maar het verdriet op zich natuurlijk wel. Wreedheid idem.
Waarheid is een universeel concept. Pravda. Cicero (zo leer ik) schreef al:
- zo is de grote massa: naar waarheid beoordeelt zij weinig, maar veel naar haar mening (Sic est vulgus: ex veritate pauca, ex opinione multa aestimat)
Waarheid kan je dus al bijna niet uitkiezen als favoriete term, want je raakt er niet over uit gesproken. De hedendaagse pragmatische filosoof zou zeggen dat voor iedereen de waarheid anders is.
Terwijl wij genieten van de wijn, terwijl wij roepen om kransen, reukwerk en meisjes, bekruipt ons, zonder dat wij het begrijpen, de ouderdom (Juvenalis, Satirae: Dum bibimus, dum serta, unguenta, puellas poscimus, obrepit non intellecta senectus). Een andere vertaling hiervan lees ik op het internet zegt: "terwijl we genieten ... worden we overvallen door de ouderdom..."
De Wil. "Al ontbreken de krachten, toch is de wil te prijzen," is van Ovidius, brieven. Daar heeft de filosofie wel haar tanden in gezet, en ook daar zit men nog op te herkauwen. Lijkt me. Ik wil wel, maar...
Het hart des wijzen zoekt wetenschap, Komt van de Bijbel, uit Spreuken. Cor sapientis quaerit doctrinam. Bij dat laatste woord moet ik dan aan doctrine denken. Dat hoort ook zo lijkt me. Wetenschap is in-doctrineren in veel gevallen. Maar hoe dat in het Latijn destijds te duiden was...? Wat vond men destijds van wetenschap? Dat was nog niet een apart domein zoals het nu is geworden.
Omdat jouw woorden mij, ongelukkig , de hersenen uit het hoofd jagen: jij spreekt stenen (geen woorden. Plautus, Aulularia)
Kies je voor tijdloosheid, zoals ik zou doen, dan kom je terecht bij de emoties. Wraak bijvoorbeeld. Een wrekend god volgt trotsaards in de rug (Sequitur superbos ultor a tergo deus. Seneca, Hercules furens). Een andere vertaling luidt: een rechtvaardige god achtervolgt arrogantie.
Zelf heb ik niet zoveel met wraak. Woede dan.
- "Een zacht antwoord breekt de toorn, krenkende taal wekt woede op." (Responsio mollis frangit iram; sermo durus suscitat furorem, wederomde Bijbel, Spreuken)
Reacties