In alle Staten (Max Westerman)
Nog een boek over Amerika. Dit keer van een journalist. Max schrijft over hoe hij journalist werd en laat wat in de keuken van de journalistiek kijken. De verhalen en beschrijvingen zijn wat meer van de buitenkant, dan boek van historici, maar desondanks krijgt de lezer toch een aardige indruk van het land. Het betoog wordt thematisch opgebouwd en een van de eerste vragen is of hij voor of tegen Amerika is. Want als het gaat over dat land moet je altijd stelling nemen, schrijft hij. Aan de dertien hoofdstukken te zien, kiest hij toch voor de tragiek. "In alle staten" is ook niet echt neutraal. De journalist woont nu (o.a. in Rio op Copacabana, las ik. niet in het boek overigens.
1. Daarom Amerika geeft dus die jongensachtige indruk van hoe hij er zo verzeild raakte. Hij wilde liever naar Afrika, maar geeft eerlijk toe, de wilde natuur niet aan te kunnen: hij was al bang voor spinnen. Via een omweg werd het de VS. Zijn nieuwsgierigheid voor het land begon al vroeg, hij las al snel newsweek en daarvoor Karl May, waarover hij schrijft dat deze bestseller auteur pas na zijn tigste boek naar het land reisde. Entertainment is wat Amerika al snel leert. DE TV. Over de journalistiek schrijft hij nog even: die trekt vaak verlegen types aan, die vervolgens met iedereen een gesprek kunnen aanknopen. Of hij zo verlegen was, ...? Amerika is de eerste universele natie (volgens Josef Joffe), "haar smaak en producten zijn die van de hele wereld."
Hoofdstuk twee gaat over die verschrikking van wat democratie heet. Dat iemand zonder de meeste stemmen (Bush) toch president kan worden. Hij vertelt over zijn eerste ontmoeting met Meneer Clinton en dat men in Amerika opgroeit met de gedachte dat iedereen president kan worden. Bush vond hij niet sympathieke en ergert zich aan de intellectuele nieuwsgierigheid die de man ontbeert. Ook deze schreeuwt hij in zijn begin tijd een journalistieke regel toe. Politiek in de VS is geld en fondsenwerven. Wen er maar aan. en ook al denkt hij dat er niets deugd, toch brengt zijn professie erbij dat dit niet geheel de waarheid is. O.a omdat er goedbedoelende hardwerkende idealisten werken in de campagnes en de politiek.
Het hoofdstuk over Katrina in New Orleans past bij het beeld dat anderen schetsen maar is toch iets meer realistischer dan het verhaal van Geert Mak. Het beeld van getto's, armoede en discriminatie verbeeld hij goed en het onderliggende gevoel van machteloosheid bij de bevolking aldaar. Hij vertelt over "Rosa Parks," die Amerika kenners (MLK) wel kunnen plaatsen en over O.J. Simpson. Dat het toch nog wat wordt in een stad als New Orleans na zo'n ramp komt niet door de poitiek maar door de kerken. [Het geloofsaspect van de Amerikaan komt niet erg voor in eht boek]
De succesformule (vier) begint met de verkiezingen van mis perfect, een vijf jarig meisje wordt dood aangetroffen. De Amerikaanse winnaarsmentaliteit met... ondernemingsgeest, ijver, strijdbaarheid, werkt aanstekelijk. Amerikanen zijn altijd bezig zich te verbeteren (zelfhelpboeken). "In 2006 was de snelst groeiende onderneming in de VS een bijlesketen voor peuters." Welke dat was zegt hij niet. Voorbeelden van positieve verhalen (Schwarzenegger, meet zijn positieve levenshouding, of Trump die entertainment in zijn succesformule heeft gestopt) onderschrijven het betoog.
Amerikanen zijn big spenders. Dat merk je na thanksgiving. De consumptiedrift. En vrijheid betekent kunnen kiezen, maar (filosofisch) meer keuze betekent niet meer vrijheid. Wal-Mart een bedrijf uit Arkansas (!) van Sam Watson, is juist weer bijzonder omdat het de middenstand heeft weggevaagd (MKB) en omdat de oprichter juist een vrek was (net als andere superrijken, zoals Paul Getty of Rockefeller). Wal mart (dat kritiek krijgt in het boek: het gezicht van het kapitalisme van de eenentwintigste eeuw) is wel altijd de goedkoopste, maar beidt topsalarissen, behalve aan de gewone medewerker die verdient een armzalige 20 mille per jaar.
Land achter tralies laat de wereld van de gevangenis zien. De war on drugs en vooral het lik-op-stuk beleid. Dat werkt zo vindt de Amerikaan.
Amerikanen zijn preuts. Behalve in het oval office. En toch komt de porno-industrie er vandaan, als ook de bekende oldtimers (Playboy, Hustler en Penthouse). Amerika is zowel bekrompen als werelds. Dan is er de Nederlandse afkomst, en de persoon Charles Gehring historicus die de Nederlandse invloed heeft onderzocht. Ook is er het boek: nieuw Amsterdam, Eiland in het hart van de wereld (2004). De Nederlanders waren veel ruimdenkender en moderner dan de andere pelgrims. Diverse Nederlanders zoals Marjolein Bastins (de dochter van "Swiebertje") passeren de revue.
Dan is er nog het lege hart (negen), All you can eat (tien), god, geld en geweld (11), verslaafd aan oorlog (12) en Apocalypse now, vraagteken (13).
... Een leuk boek.
Reacties