Sapiens (2)
Deel drie. De unificatie van de mensheid.
De pijl van de geschiedenis. Cultuur is volgens Harari een netwerk van kunstmatige instincten, die mensen binden en tot stand gekomen zijn door mythes en fictie. Cultuur kent in tegenstelling tot de natuurkunde, geen ijzeren en consistente wetten, maar bestaat uit interne tegenstellingen die men continue probeert te re-conciliëren. Wanneer de tegenstellingen, spanningen en dilemma's opgelost worden leiden ze tot een (cultuur)verandering. Zo strijdt de moderne wereld continue tussen vrijheid en gelijkheid. Alle culturen zijn psychologisch gezien cognitief dissonant en dat is cultureel gezien positief. Toch is - ook al is er geen globale cultuur - de menselijke wereld geünificeerd en verbonden over tijd en gelijksoortige ideeën, natie-staten en concepten als geld zijn verspreid over de wereld. Om een cultuur te begrijpen moet je dan ook niet naar de gedeelde waarden en normen kijken, maar juist naar die conflicten. Zo kan je ook het beste moslims begrijpen vanuit christelijk oogpunt, waar regels tot "oorlog" leiden. Oorspronkelijk was cultuur iets tussen ons en hen, maar wordt steeds meer iets van broers en vrienden. Dit kwam grotendeels door koopmannen, en veroveraars en hun gebruiken om nieuwe gebieden uit te breiden.
De geur van geld. Ruilhandel is niet schaalbaar en wordt succesvol gebruikt om problemen lineair te maken en voor elke verkoper een prijs te geven voor elk goed in een enkele munteenheid.
maar net als religie bestaat geld enkel in onze verbeelding. en het hoeven geen briefgeld of munten te zijn. In nazi/concentratiekampen waren sigaretten de valuta. Geld is het meest nuttige en efficiënte systeem van gezamenlijke vertrouwen ("trust is the raw material from which all types of money are minted") dat er ooit ontworpen is. Een ieder wil geld, omdat ieder ander ook geld wil. Oorspronkelijk kwam geld van Barley (Sumerie) op dezelfde tijd waarin het schrift ontstond en onder dezelfde condities. Later kwam goud en zilver (en de zilveren Shekel), vervolgens fiat geld en later elektronisch geld zonder fysieke bestaansvorm. Dat goud universeel zijn waarde kreeg, ligt volgens Harari aan de handelscultuur. Zodra men in India zag dat goud ergens anders veel waard was, wilde men het daar ook hebben. Geld is universeel inwisselbaar en universeel vertrouwen, en heeft zo waardevolle zaken die tot die tijd samenlevingen kenmerkten, als geloof in eer, loyaliteit, moraal en liefde vervangen. We gebruiken geld als middel van uitwisseling; we vertrouwen elkaar niet, we vertrouwen geld. Als iemand zonder geld komt te zitten vertrouwen we hem niet meer. Maar de unificering van de mensheid ging verder dan het omarmen van geld.
Imperiale visies. Wereldrijken worden gekarakteriseerd door culturele diversiteit en territoriale flexibiliteit. Alle rijken zijn betrokken geweest bij brute slachting van mensen en assimilatie van de mensen buiten het gebied om hun grenzen te verleggen. Langzaam aan, vergat het ingesloten gebied waar ze zelf voor stonden. Zo werd Egypte in de 7de eeuw ingenomen door de Arabieren. Maar nu vind Egypte zich Arabisch. Overheersen kreeg gaande weg een nieuwe visie. Aanvankelijk was het / we veroveren jullie voor onze benefit, dat werd gaande weg - wij veroveren jullie voor jullie eigen bestwil. Deze retoriek geldt ook nog vandaag de dag wanneer er een F16 in Syrië of Irak binnendringt. Alle imperiale rijken volgen dezelfde tactiek. Ze nemen over, de lokale cultuur wordt veranderd, en dan vraag t de lokale cultuur gelijke rechten...
De wet van religie. Naast geld en rijken is religie de derde grote unifier van de mensheid. het is een systeem van normen en waarden in de geloof van superieure menselijke orde.
universele en missionaire religies zoals christendom en islam zijn succesvol in het verspreiden van zichzelf. Ze legitimeren verbeelde werkelijkheid door te claimen dat ze van super-menselijke entiteit afkomstig zijn: varkensvlees eten is zonde.
de oorsprong van religie.
hier even geen samenvatting: hij beschrijft hier de polyteïsche religies en de mono-religies. de eerste gingen vaak nog op met de tweede, en zelfs nu nog zijn er religies die meerdere heiligen vereren.
met de mono-religie ontstond ook het dualistisch denken in o.a. goed en kwaad.
vervolgens komt het humanisme: de meest bekende religie die de mens vereert als heilig en die hen bepaalde rechten geeft.
Naast liberaal humanisme is er sociaal humanisme dat geloof in gelijkheid van mensen, en evolutionair humanisme dat populair was onder nazi's. Zij menen dat mensen steeds beter worden en dat er afscheiding van minder zuivere soorten moet plaatsvinden.
Het geheim van succes. De hindsight fallacy gaat over "de kennis van nu." Geschiedenis laat mogelijkheden zien, maar de meeste worden nooit werkelijkheid. Globaal inter verbonden maatschappijen was een van de mogelijkheden gegeven de ability van de mens om grote netwerken te vormen. Geschiedenis is er niet om de mensheid te verbeteren. Het succes van monotheïsme, nationalisme en liberal humanisme was een van de potentiële mogelijk uitkomsten.
geschiedenis is een complex niveau 2 chaotisch systeem (niveau 1 systeem is het weer, dat onveranderd ongeacht we nu wel of niet voorspellingen doen. Bij level 2 systemen beïnvloed de voorspelling het systeem).
Genen leiden tot organische evolutie, culturele memes leiden tot culturele evolutie. Sommige antropologen zien cultuur is een mentale parasiet: Zodra een land geïnfecteerd is met nationalisme, vatten de andere buurlanden de infectie op en breidt het zich uit.
Deel 4, de wetenschappelijke revolutie begint op pagina 275 en beslaat het grootste deel van het boek. Te beginnen met, de ontdekking van onwetendheid. Voor de wetenschappelijke traditie geloofde men dat religieuze boeken alle wijsheid in pacht hadden. De wetenschap veranderde dit door bewijs te zoeken voor stellingen. De focus van onderwijs verschoof van theologie naar wiskunde en andere "exacte" wetenschappen. Traditiegetrouw dacht men dat het verleden ideaal was en niet te verbeteren was. Wetenschap zorgde voor verlenging van de levensverwachting. Echter het probleem is dat wetenschap altijd door haar eigen kring gesteund wordt (sociale, politieke partijen met elke economische agenda's). De prioriteiten in de wetenschap worden gezet door ideologieën (religieus, raciaal, economisch).
Het huwelijk tussen wetenschap en wereldrijk. Europa had geen rol van betekenis gespeeld in de wereld van voor 1500, maar dat veranderde sinds die tijd. Rond 1750 en 1850 werd het zelfs het powerhouse van de wereld. Groot-Brittannië ontwikkelde wetenschap en kapitalisme en door gelijksoortige structuren spreidde deze ontwikkeling naar andere Europese landen en kopieerden zo dit succes. China en India waren anders georganiseerd en konden niet hetzelfde doen. De Arabische landen en China en India produceerde ook intellectuelen,echter deze werkten niet samen met het kapitalisme. zoals in Europa. Europa's grootste succes was het huwelijk tussen wetenschap en kapitalisme.
Het verschil in opvattingen is terug te vinden in de verschillen tussen Columbus en Vespucci.
Rond 1500 was Europa wetenschappelijk niet voorloper, maar hun dorst naar overheersen en ontdekken was wat hen uniek maakte. Amerika werd zo veroverd en in India door de EIC ook het land (zie...). Men begon te geloven in een superieur Indo-Aryaanse ras.
Geloof in het kapitalisme. Lang werd gedacht dat de economische taart gelijk zou blijven en niet zou groeien. Krediet-verlenen had daarom geen zin. Nu denkt men, gebaseerd op de Wealth of Nations van Adam Smith dat individuele hebzucht goed is voor het collectief. Veel van de imperialistische reizen zouden niet gedaan kunnen zijn met een enkele investeerder, en zonder de funding door joint-stock eigendom en later beurzen (en bubbles). In veel gevallen kwam de overheid op voor de investeerders (zoals in de opium war of tijdens de Ottomaanse inval in Griekenland).
 |
De geur van geld. Ruilhandel is niet schaalbaar en wordt succesvol gebruikt om problemen lineair te maken en voor elke verkoper een prijs te geven voor elk goed in een enkele munteenheid.
maar net als religie bestaat geld enkel in onze verbeelding. en het hoeven geen briefgeld of munten te zijn. In nazi/concentratiekampen waren sigaretten de valuta. Geld is het meest nuttige en efficiënte systeem van gezamenlijke vertrouwen ("trust is the raw material from which all types of money are minted") dat er ooit ontworpen is. Een ieder wil geld, omdat ieder ander ook geld wil. Oorspronkelijk kwam geld van Barley (Sumerie) op dezelfde tijd waarin het schrift ontstond en onder dezelfde condities. Later kwam goud en zilver (en de zilveren Shekel), vervolgens fiat geld en later elektronisch geld zonder fysieke bestaansvorm. Dat goud universeel zijn waarde kreeg, ligt volgens Harari aan de handelscultuur. Zodra men in India zag dat goud ergens anders veel waard was, wilde men het daar ook hebben. Geld is universeel inwisselbaar en universeel vertrouwen, en heeft zo waardevolle zaken die tot die tijd samenlevingen kenmerkten, als geloof in eer, loyaliteit, moraal en liefde vervangen. We gebruiken geld als middel van uitwisseling; we vertrouwen elkaar niet, we vertrouwen geld. Als iemand zonder geld komt te zitten vertrouwen we hem niet meer. Maar de unificering van de mensheid ging verder dan het omarmen van geld.
Imperiale visies. Wereldrijken worden gekarakteriseerd door culturele diversiteit en territoriale flexibiliteit. Alle rijken zijn betrokken geweest bij brute slachting van mensen en assimilatie van de mensen buiten het gebied om hun grenzen te verleggen. Langzaam aan, vergat het ingesloten gebied waar ze zelf voor stonden. Zo werd Egypte in de 7de eeuw ingenomen door de Arabieren. Maar nu vind Egypte zich Arabisch. Overheersen kreeg gaande weg een nieuwe visie. Aanvankelijk was het / we veroveren jullie voor onze benefit, dat werd gaande weg - wij veroveren jullie voor jullie eigen bestwil. Deze retoriek geldt ook nog vandaag de dag wanneer er een F16 in Syrië of Irak binnendringt. Alle imperiale rijken volgen dezelfde tactiek. Ze nemen over, de lokale cultuur wordt veranderd, en dan vraag t de lokale cultuur gelijke rechten...
De wet van religie. Naast geld en rijken is religie de derde grote unifier van de mensheid. het is een systeem van normen en waarden in de geloof van superieure menselijke orde.
universele en missionaire religies zoals christendom en islam zijn succesvol in het verspreiden van zichzelf. Ze legitimeren verbeelde werkelijkheid door te claimen dat ze van super-menselijke entiteit afkomstig zijn: varkensvlees eten is zonde.
de oorsprong van religie.
hier even geen samenvatting: hij beschrijft hier de polyteïsche religies en de mono-religies. de eerste gingen vaak nog op met de tweede, en zelfs nu nog zijn er religies die meerdere heiligen vereren.
met de mono-religie ontstond ook het dualistisch denken in o.a. goed en kwaad.
vervolgens komt het humanisme: de meest bekende religie die de mens vereert als heilig en die hen bepaalde rechten geeft.
Naast liberaal humanisme is er sociaal humanisme dat geloof in gelijkheid van mensen, en evolutionair humanisme dat populair was onder nazi's. Zij menen dat mensen steeds beter worden en dat er afscheiding van minder zuivere soorten moet plaatsvinden.
Het geheim van succes. De hindsight fallacy gaat over "de kennis van nu." Geschiedenis laat mogelijkheden zien, maar de meeste worden nooit werkelijkheid. Globaal inter verbonden maatschappijen was een van de mogelijkheden gegeven de ability van de mens om grote netwerken te vormen. Geschiedenis is er niet om de mensheid te verbeteren. Het succes van monotheïsme, nationalisme en liberal humanisme was een van de potentiële mogelijk uitkomsten.
geschiedenis is een complex niveau 2 chaotisch systeem (niveau 1 systeem is het weer, dat onveranderd ongeacht we nu wel of niet voorspellingen doen. Bij level 2 systemen beïnvloed de voorspelling het systeem).
Genen leiden tot organische evolutie, culturele memes leiden tot culturele evolutie. Sommige antropologen zien cultuur is een mentale parasiet: Zodra een land geïnfecteerd is met nationalisme, vatten de andere buurlanden de infectie op en breidt het zich uit.
Deel 4, de wetenschappelijke revolutie begint op pagina 275 en beslaat het grootste deel van het boek. Te beginnen met, de ontdekking van onwetendheid. Voor de wetenschappelijke traditie geloofde men dat religieuze boeken alle wijsheid in pacht hadden. De wetenschap veranderde dit door bewijs te zoeken voor stellingen. De focus van onderwijs verschoof van theologie naar wiskunde en andere "exacte" wetenschappen. Traditiegetrouw dacht men dat het verleden ideaal was en niet te verbeteren was. Wetenschap zorgde voor verlenging van de levensverwachting. Echter het probleem is dat wetenschap altijd door haar eigen kring gesteund wordt (sociale, politieke partijen met elke economische agenda's). De prioriteiten in de wetenschap worden gezet door ideologieën (religieus, raciaal, economisch).
Het huwelijk tussen wetenschap en wereldrijk. Europa had geen rol van betekenis gespeeld in de wereld van voor 1500, maar dat veranderde sinds die tijd. Rond 1750 en 1850 werd het zelfs het powerhouse van de wereld. Groot-Brittannië ontwikkelde wetenschap en kapitalisme en door gelijksoortige structuren spreidde deze ontwikkeling naar andere Europese landen en kopieerden zo dit succes. China en India waren anders georganiseerd en konden niet hetzelfde doen. De Arabische landen en China en India produceerde ook intellectuelen,echter deze werkten niet samen met het kapitalisme. zoals in Europa. Europa's grootste succes was het huwelijk tussen wetenschap en kapitalisme.
Het verschil in opvattingen is terug te vinden in de verschillen tussen Columbus en Vespucci.
Rond 1500 was Europa wetenschappelijk niet voorloper, maar hun dorst naar overheersen en ontdekken was wat hen uniek maakte. Amerika werd zo veroverd en in India door de EIC ook het land (zie...). Men begon te geloven in een superieur Indo-Aryaanse ras.
Geloof in het kapitalisme. Lang werd gedacht dat de economische taart gelijk zou blijven en niet zou groeien. Krediet-verlenen had daarom geen zin. Nu denkt men, gebaseerd op de Wealth of Nations van Adam Smith dat individuele hebzucht goed is voor het collectief. Veel van de imperialistische reizen zouden niet gedaan kunnen zijn met een enkele investeerder, en zonder de funding door joint-stock eigendom en later beurzen (en bubbles). In veel gevallen kwam de overheid op voor de investeerders (zoals in de opium war of tijdens de Ottomaanse inval in Griekenland).
Nazisme zorgde voor miljoenen doden uit haat, kapitalisme zorgde voor miljoenen doden uit koude onverschilligheid en hebzucht.
De raderen van de industrie. De uitvinding van de stoommachine verloste ons van dag en nacht cycli en winter en zomer cyclus van de natuur. De industriële landbouw verhoogde de productie drastisch. en wie consumeerde dat alles? Consumerism werd de verlosser. Alle andere religiën predikten austeriteit, consumerism predikte bandeloos consumisme. Kapitalisme won dubbel door eerst te consumeren en vervolgens de remedie voor over consumptie te geven. Kapitalisten volgen de eisen van "investeren" terwijl consumenten het commando "consumeer" volgen: kopen. Twee zijden van dezelfde munt. Consumerisme is de eerste religie in de geschiedenis van de mensheid wiens volgers doen wat ze gevraagd worden.
Een permanente revolutie. De industriële revolutie vormde timetable en assemblage in een template voor alle menselijke activiteiten. In 1880 kwam er een tijd voor het hele Groot-Brittannië. Vandaag de dag heeft een familie meer time-pieces dan een hele middeleeuws land. De grootste verandering is die waar families tot individuen werden opgesplitst. Tot die tijd waren families en gemeenschappen de pijlers van de samenleving. De markt en de natiestaat, kwam met een nieuwe offerte: word individu en verlos je van je familie en volg onze regels. De ouderlijke autoriteit en andere familiemachten werden overgenomen door de staat. Voorheen was een trouwerij een familieaangelegenheid waar het geld van de ene vader naar de andere vader wisselde. Nu wisselt het geld van de hand van de geliefden naar de obers en bedieners. De natie en consumerisme zijn de nieuwe imagened communities van onze tijdperk. (zie ook trick mirror) En net als geld en mensenrechten zijn dit intersubjectieve werkelijkheden die leven in de geesten van miljoenen mensen. Gegeven het feit dat vermogen niet meer (zo) fysiek is tegenwoordig zijn oorlogen minder winstgevend. tegelijkertijd, door handel, is vrede meer winstgevender geworden. We leven in de meest vredige tijdperken van de menselijke geschiedenis.
En ze leefden nog lang en gelukkig.
En dan ... geluk. De kapitalistische wereld van marketing en advertenties, maakt ons ongelukkig, omdat het geluk laat afhangen van verwachtingen. Ook al zorgt materiële rijkdom op het eerste gezicht voor verhoogd geluk, de toenemende stress door wisselende rijkdom om ons heen, maakt het verschil tussen wat we hebben en wat we willen bereiken groter en daarmee ons ongeluk. In de liberale benadering van humanisme is het de persoon die zelf geluk moet vinden, maar daar is niet iedereen het mee eens, zoals religies zoals het boeddhisme die stellen dat geluk zit in het kennen van jezelf. Het gaat om subjectief welzijn. Je bent niet wat je voelt.
In the meaning of life (de paragraaf, niet de film) stelt de auteur dat geluk de afstemming is van ieders eigen waan met de wanen van / in de maatschappij.
Hoe eindigt Homo Sapiens? Dat korte hoofdstuk laat ik zitten, want dat wordt verder uitgewerkt in Homo Deus.
--
2020/04/the-anarchy-william-dalrymple
De raderen van de industrie. De uitvinding van de stoommachine verloste ons van dag en nacht cycli en winter en zomer cyclus van de natuur. De industriële landbouw verhoogde de productie drastisch. en wie consumeerde dat alles? Consumerism werd de verlosser. Alle andere religiën predikten austeriteit, consumerism predikte bandeloos consumisme. Kapitalisme won dubbel door eerst te consumeren en vervolgens de remedie voor over consumptie te geven. Kapitalisten volgen de eisen van "investeren" terwijl consumenten het commando "consumeer" volgen: kopen. Twee zijden van dezelfde munt. Consumerisme is de eerste religie in de geschiedenis van de mensheid wiens volgers doen wat ze gevraagd worden.
Een permanente revolutie. De industriële revolutie vormde timetable en assemblage in een template voor alle menselijke activiteiten. In 1880 kwam er een tijd voor het hele Groot-Brittannië. Vandaag de dag heeft een familie meer time-pieces dan een hele middeleeuws land. De grootste verandering is die waar families tot individuen werden opgesplitst. Tot die tijd waren families en gemeenschappen de pijlers van de samenleving. De markt en de natiestaat, kwam met een nieuwe offerte: word individu en verlos je van je familie en volg onze regels. De ouderlijke autoriteit en andere familiemachten werden overgenomen door de staat. Voorheen was een trouwerij een familieaangelegenheid waar het geld van de ene vader naar de andere vader wisselde. Nu wisselt het geld van de hand van de geliefden naar de obers en bedieners. De natie en consumerisme zijn de nieuwe imagened communities van onze tijdperk. (zie ook trick mirror) En net als geld en mensenrechten zijn dit intersubjectieve werkelijkheden die leven in de geesten van miljoenen mensen. Gegeven het feit dat vermogen niet meer (zo) fysiek is tegenwoordig zijn oorlogen minder winstgevend. tegelijkertijd, door handel, is vrede meer winstgevender geworden. We leven in de meest vredige tijdperken van de menselijke geschiedenis.
En ze leefden nog lang en gelukkig.
En dan ... geluk. De kapitalistische wereld van marketing en advertenties, maakt ons ongelukkig, omdat het geluk laat afhangen van verwachtingen. Ook al zorgt materiële rijkdom op het eerste gezicht voor verhoogd geluk, de toenemende stress door wisselende rijkdom om ons heen, maakt het verschil tussen wat we hebben en wat we willen bereiken groter en daarmee ons ongeluk. In de liberale benadering van humanisme is het de persoon die zelf geluk moet vinden, maar daar is niet iedereen het mee eens, zoals religies zoals het boeddhisme die stellen dat geluk zit in het kennen van jezelf. Het gaat om subjectief welzijn. Je bent niet wat je voelt.
In the meaning of life (de paragraaf, niet de film) stelt de auteur dat geluk de afstemming is van ieders eigen waan met de wanen van / in de maatschappij.
Hoe eindigt Homo Sapiens? Dat korte hoofdstuk laat ik zitten, want dat wordt verder uitgewerkt in Homo Deus.
--
2020/04/the-anarchy-william-dalrymple
Reacties