De fout van Descartes (Antonio Damasio)
Ik las dit boek enkele jaren geleden, en kwam het opnieuw tegen bij blinkist. Ik las de samenvatting opnieuw, mezelf afvragend of ik een soortgelijke indruk van toen opnieuw zou opdoen, want het boek is al van voor de eeuwwisseling. De Fout van Descartes is uit 1995, en ca. een decennia later kwam Looking for Spinoza (2003). Dat laatste las ik als eerste, en vervolgens kwam ook "Descartes." Dat een neuro-wetenschapper bij filosofen te rade gaat lijkt me een positieve insteek.
De fout van Descartes is in feite heel eenvoudig; het dualisme bestaat niet; verstand gaat en staat niet zonder emotie. In een nog later boek werkt hij dit weer verder uit, en geeft hij aan waar emotie juist ontbreekt in onze cultuur. Deze boeken (Descartes en (Looking for) Spinoza) bereiden de weg voor dat inzicht. Filosofen in het algemeen zijn teveel rationeel bezig, was altijd al mijn indruk.
Net als Oliver Sachs, die patiënten onderzocht met hersenschade, onderzocht Damasio patiënten met gedeeltelijke hersenbeschadiging en daardoor tot minder rationeel gedrag in staat waren. Hierdoor kwam een bijzonder belangrijk hersenonderdeel bloot te liggen - Ventromedial Prefronta Cortex - dat grotendeels verantwoordelijk is voor praktisch denken. Maar wordt dan duidelijk, dat geen enkel hersenonderdeel zelfstandig kan werken. Het is juist de interactie van de VPC (en in tweede plaats ook de Somatische Cortex)) en de amygdala als onderdeel van het emotionele brein het limbisch systeem die zorgt voor ons rationele gedrag en het nemen van goede beslissingen.
Emoties zorgen dus voor input zodat onze hersenen belangrijke beslissingen kunnen nemen. Emoties leiden tot een andere interne staat die gerapporteerd wordt aan onze hersenen. Daarnaast zorgen deze prikkels voor een mentale staat, die deze prikkels oproepen en die tezamen een gevoel van bv geluk kunnen opleveren.
Wanneer we een slang in het bos tegenkomen is het eerste signaal dat van onze emotionele brein. Deze wordt geïnterpreteerd door de SC en het resultaat is dat je je realiseert dat er gevaar is en iets moet doen. Het gaat hier om een primaire emotie. Deze interactie gaat geheel buiten de VPC om.
Secondaire emoties zijn emoties die de mens evolutionair ontwikkeld heeft en deze zijn afhankelijk van de VPC. Dit is te zien als een verzameling van beelden die je over de jaren opgebouwd heb, die je een emotioneel palet hebben gegeven. [Mensen die veel hebben meegemaakt zijn emotioneel beter ontwikkeld]. Secondaire emoties ontwikkel je, in bovenstaand geval bv door een passie van slangen te ontwikkelen.
Het zijn juist die secondaire emoties die een grote rol spelen in rationele denkproces. De somatische markeer hypothese verklaart dit proces: dit markeren gebeurt wanneer je een afweging moet maken tussen alternatieve en van elk alternatief een secondaire emotie merkt die dan wel positief of negatief is. Uiteindelijk kom je tot een inventarisatie van deze alternatieven die leiden tot een soort rationele beslissing. De essentie is dus dat om tot rationele beslissingen te komen, de mens heel vaak naar zijn lichaam moet luisteren bij dingen die emotie oproepen.
Op wikipedia lees ik dat er ook kritiek is op deze hypothese, maar hij is ook niet totaal verworpen. Volgens mij komt de hypothese niet (meer) in the strange order of things voor...
--
2018/05/the-strange-order-of-things (Antonio Damasio)
De fout van Descartes is in feite heel eenvoudig; het dualisme bestaat niet; verstand gaat en staat niet zonder emotie. In een nog later boek werkt hij dit weer verder uit, en geeft hij aan waar emotie juist ontbreekt in onze cultuur. Deze boeken (Descartes en (Looking for) Spinoza) bereiden de weg voor dat inzicht. Filosofen in het algemeen zijn teveel rationeel bezig, was altijd al mijn indruk.Net als Oliver Sachs, die patiënten onderzocht met hersenschade, onderzocht Damasio patiënten met gedeeltelijke hersenbeschadiging en daardoor tot minder rationeel gedrag in staat waren. Hierdoor kwam een bijzonder belangrijk hersenonderdeel bloot te liggen - Ventromedial Prefronta Cortex - dat grotendeels verantwoordelijk is voor praktisch denken. Maar wordt dan duidelijk, dat geen enkel hersenonderdeel zelfstandig kan werken. Het is juist de interactie van de VPC (en in tweede plaats ook de Somatische Cortex)) en de amygdala als onderdeel van het emotionele brein het limbisch systeem die zorgt voor ons rationele gedrag en het nemen van goede beslissingen.
Emoties zorgen dus voor input zodat onze hersenen belangrijke beslissingen kunnen nemen. Emoties leiden tot een andere interne staat die gerapporteerd wordt aan onze hersenen. Daarnaast zorgen deze prikkels voor een mentale staat, die deze prikkels oproepen en die tezamen een gevoel van bv geluk kunnen opleveren.
Wanneer we een slang in het bos tegenkomen is het eerste signaal dat van onze emotionele brein. Deze wordt geïnterpreteerd door de SC en het resultaat is dat je je realiseert dat er gevaar is en iets moet doen. Het gaat hier om een primaire emotie. Deze interactie gaat geheel buiten de VPC om.
Secondaire emoties zijn emoties die de mens evolutionair ontwikkeld heeft en deze zijn afhankelijk van de VPC. Dit is te zien als een verzameling van beelden die je over de jaren opgebouwd heb, die je een emotioneel palet hebben gegeven. [Mensen die veel hebben meegemaakt zijn emotioneel beter ontwikkeld]. Secondaire emoties ontwikkel je, in bovenstaand geval bv door een passie van slangen te ontwikkelen.
Het zijn juist die secondaire emoties die een grote rol spelen in rationele denkproces. De somatische markeer hypothese verklaart dit proces: dit markeren gebeurt wanneer je een afweging moet maken tussen alternatieve en van elk alternatief een secondaire emotie merkt die dan wel positief of negatief is. Uiteindelijk kom je tot een inventarisatie van deze alternatieven die leiden tot een soort rationele beslissing. De essentie is dus dat om tot rationele beslissingen te komen, de mens heel vaak naar zijn lichaam moet luisteren bij dingen die emotie oproepen.
Op wikipedia lees ik dat er ook kritiek is op deze hypothese, maar hij is ook niet totaal verworpen. Volgens mij komt de hypothese niet (meer) in the strange order of things voor...
--
2018/05/the-strange-order-of-things (Antonio Damasio)
-- update 4 okt 2020.
Deviate, van Beau Lotto, hoogleraar neurowetenschappen (Londen), schrijft over "de wetenschap om dingen anders te zien." Er is wel een objectieve wereld, maar die zien we niet. Informatie zonder interpretatie is betekenisloos, en onze hersenen leren van de interactie met de wereld. Percetpei hangt af van de context en onze aannames. Onze hersenen maken niet verbindingen op basis van ervaringen die we opdoen. Die kunnen ons helpen maar juist ook hinderen om dingen anders te zien...
Reacties