"Ellebogensamenleving"
Duitsland rouwt massaal – om een doelman en om de druk waaraan hij bezweek.
Even komt alles samen, alles wat deze week zo uitgebreid te horen is geweest: ‘Voetbal is niet alles. Voetbal mág niet alles zijn.’
Nu is het Theo Zwanziger, voorzitter van de Duitse voetbalbond, die het zegt. Hij staat in het midden van het stadion in Hannover, te midden van 40 duizend rouwenden; fans, politici en leden van het nationale voetbalelftal. Een strijkkwartet heeft net gespeeld. Tranen stromen, applaus doorbreekt het massale zwijgen.
Sinds de 32-jarige Duitse doelman Robert Enke zich dinsdag voor een trein wierp, klonk de zin vaker. Eerst door zijn weduwe, op een persconferentie die dagenlang het nieuws beheerste. Later door een bisschop, in een door duizenden bezochte kerkdienst.
Nu, met de doodskist van Enke op het voetbalveld, is de lading nog sterker. Hier vindt een van de grootste openbare rouwherdenkingen van de Duitse naoorlogse geschiedenis plaats. En uitgerekend hier wordt het professionele voetbal gerelativeerd.
Het tekent de onverwacht grote discussie in Duitsland rond de dood van Enke, doelman van Hannover 96 en kandidaat voor de positie van eerste nationale doelman bij het WK volgend jaar.
Sommigen zien als verklaring voor de nationale interesse dat velen zich in de ‘eenvoudige’ Enke konden herkennen; anderen vrezen dat nu ook Duitsland is doorgeslagen op het sentimentele vlak. Maar vooral nemen veel Duitsers, onder wie de voorzitter van de Bundesliga, Enkes dood als aanleiding voor flinke kritiek op het betaald voetbal en op de maatschappij in het algemeen.
De dood van de doelman wordt nu als een gevolg van de ‘prestatiemaatschappij’ beschouwd, in het Duits wel ‘ellebogensamenleving’ genoemd. Enke blijkt jarenlang geheim te hebben gehouden dat hij voor zware depressies en faalangst behandeld werd. Hij was bang dat het zijn carrière zou schaden als dat naar buiten zou komen.
Psychologen wijzen er nu in talkshows op hoe slecht het is dat het voetbal ‘geen zwakheden’ toelaat. Ook zou Enkes dood ‘een nationaal taboe’ aantonen; depressie zou veel te vaak verborgen worden gehouden. Dat juist een doelman de druk niet meer kon relativeren, zei een filosoof, is niet vreemd: ‘Juist de doelman moet foutloos zijn, een onbreekbare held.’
In Frankrijk hadden we al de France Telecom zelfmoorden. Wat nog meer kan hiermee in verband gebracht worden? Of is het toch een los incident?
Ook is het opvallend dat wat de emotie rond de bank-bonussen niet zoveel stof kan doen opwaaien als de zelfmoord van een doelman.
Even komt alles samen, alles wat deze week zo uitgebreid te horen is geweest: ‘Voetbal is niet alles. Voetbal mág niet alles zijn.’
Nu is het Theo Zwanziger, voorzitter van de Duitse voetbalbond, die het zegt. Hij staat in het midden van het stadion in Hannover, te midden van 40 duizend rouwenden; fans, politici en leden van het nationale voetbalelftal. Een strijkkwartet heeft net gespeeld. Tranen stromen, applaus doorbreekt het massale zwijgen.
Sinds de 32-jarige Duitse doelman Robert Enke zich dinsdag voor een trein wierp, klonk de zin vaker. Eerst door zijn weduwe, op een persconferentie die dagenlang het nieuws beheerste. Later door een bisschop, in een door duizenden bezochte kerkdienst.
Nu, met de doodskist van Enke op het voetbalveld, is de lading nog sterker. Hier vindt een van de grootste openbare rouwherdenkingen van de Duitse naoorlogse geschiedenis plaats. En uitgerekend hier wordt het professionele voetbal gerelativeerd.
Het tekent de onverwacht grote discussie in Duitsland rond de dood van Enke, doelman van Hannover 96 en kandidaat voor de positie van eerste nationale doelman bij het WK volgend jaar.
Sommigen zien als verklaring voor de nationale interesse dat velen zich in de ‘eenvoudige’ Enke konden herkennen; anderen vrezen dat nu ook Duitsland is doorgeslagen op het sentimentele vlak. Maar vooral nemen veel Duitsers, onder wie de voorzitter van de Bundesliga, Enkes dood als aanleiding voor flinke kritiek op het betaald voetbal en op de maatschappij in het algemeen.
De dood van de doelman wordt nu als een gevolg van de ‘prestatiemaatschappij’ beschouwd, in het Duits wel ‘ellebogensamenleving’ genoemd. Enke blijkt jarenlang geheim te hebben gehouden dat hij voor zware depressies en faalangst behandeld werd. Hij was bang dat het zijn carrière zou schaden als dat naar buiten zou komen.
Psychologen wijzen er nu in talkshows op hoe slecht het is dat het voetbal ‘geen zwakheden’ toelaat. Ook zou Enkes dood ‘een nationaal taboe’ aantonen; depressie zou veel te vaak verborgen worden gehouden. Dat juist een doelman de druk niet meer kon relativeren, zei een filosoof, is niet vreemd: ‘Juist de doelman moet foutloos zijn, een onbreekbare held.’
In Frankrijk hadden we al de France Telecom zelfmoorden. Wat nog meer kan hiermee in verband gebracht worden? Of is het toch een los incident?
Ook is het opvallend dat wat de emotie rond de bank-bonussen niet zoveel stof kan doen opwaaien als de zelfmoord van een doelman.
Reacties