De twintiger als Pauw
Zoekend in mijn archief kwam ik een e-mail tegen die ik in juli 2003 naar Ronald Giphart had gestuurd. Het gaat over het boek Gala, waarin hij refereert aan een boek van Baltasar Gracián.
Volgens mij klopte de vertaling niet. Het gaat om een personage uit het boek. Het staat te ver van me af om precies te weten waarover het nog gaat, maar Gracián maakt een vergelijking van mensen zoals ze door de jaren heen veranderen. Zo is een twintiger een Pauw, vooral omdat deze (nog zo) trots is.
Het werk waaraan Giphart refereert heet: "Handorakel en kunst van de voorzichtigheid," van Baltasar Gracián. Deze handleiding bestaat uit 300 leefregels. Artikel 276 is op te vatten als een handleiding voor (persoonlijke) veranderingen, die de mens ondergaat:
- - -
... Er staat een fout in Gala, op de allerlaatste bladzijde. Het is, denk ik, niet jouw 'schuld' want het betreft een vertaling van het boek van Gracián. Ik heb het oorspronkelijke werk er even bijgehaald ... In de oorspronkelijke tekst staat "Pavón" bij iemand van twintig en "León" als deze bij dertig is geworden. De vertaling (die je gebruikt in Gala) luidt - "pauw" (bij 20) en "leeuw" bij dertig. Dat laatste klopt natuurlijk gewoon. In de Nederlandse taal heb je wel verkleinwoordjes. Heel sterk heb je het over standaardwerkje (Gracián). In het Spaans heb je echter ook toevoegingen die een vergroting aangeven. Pavón is zo'n woord. Het is een vergroting van Pavo (Kalkoen). Pavón zou letterlijk dus een grote kalkoen betekenen, maar figuurlijk betekent het meer iets als uilskuiken, want dat denk ik is wat Gracian bedoeld heeft voor iemand van twintig...
- - -
In het Spaanse wordt Pauw met "Pavo Real" vertaald. Echter Pavón kan (blijkbaar) ook, al kan het ook iets anders (stommert) betekenen.
Tja, wat een oude e-mail teweeg kan brengen. Want ik heb er nog eens goed over nagedacht... In Spanje bestaat namelijk het gezegd "la edad del pavo," hetgeen betekent de pubertijd, waarin jongeren domme dingen doen (pavo kan dan opgevat worden als stommeling, gek). Maar je mag veronderstellen dat met twintig deze periode wel afgelopen is. En dan geeft de Pauw wel een aardige vergelijking, iemand die trots is en pronkt.
Ook heb ik delen van het boek nog eens nagelezen en in deel twee de diplomaat gaat hoofdstuk dertien letterijk over de mens die pronkt.
Gracian kan dus niets anders bedoeld hebben dan de Pauw. De les - mijn les? - is dat als je pronkt snel een fout kan maken. En dan ben je een uilskuiken.
---
Overigens, nu ik hier verder induik zie ik in het boek El Criticon dat Gracián een nieuwe vergelijking heeft gemaakt.
Volgens mij klopte de vertaling niet. Het gaat om een personage uit het boek. Het staat te ver van me af om precies te weten waarover het nog gaat, maar Gracián maakt een vergelijking van mensen zoals ze door de jaren heen veranderen. Zo is een twintiger een Pauw, vooral omdat deze (nog zo) trots is.
Het werk waaraan Giphart refereert heet: "Handorakel en kunst van de voorzichtigheid," van Baltasar Gracián. Deze handleiding bestaat uit 300 leefregels. Artikel 276 is op te vatten als een handleiding voor (persoonlijke) veranderingen, die de mens ondergaat:
- iemand van twintig is een pauw
- iemand van dertig een leeuw
- een veertiger een kameel
- een vijftiger een slang
- met zestig is deze een hond
- bij zeventig een aap
- en bij tachtig... niets
- - -
... Er staat een fout in Gala, op de allerlaatste bladzijde. Het is, denk ik, niet jouw 'schuld' want het betreft een vertaling van het boek van Gracián. Ik heb het oorspronkelijke werk er even bijgehaald ... In de oorspronkelijke tekst staat "Pavón" bij iemand van twintig en "León" als deze bij dertig is geworden. De vertaling (die je gebruikt in Gala) luidt - "pauw" (bij 20) en "leeuw" bij dertig. Dat laatste klopt natuurlijk gewoon. In de Nederlandse taal heb je wel verkleinwoordjes. Heel sterk heb je het over standaardwerkje (Gracián). In het Spaans heb je echter ook toevoegingen die een vergroting aangeven. Pavón is zo'n woord. Het is een vergroting van Pavo (Kalkoen). Pavón zou letterlijk dus een grote kalkoen betekenen, maar figuurlijk betekent het meer iets als uilskuiken, want dat denk ik is wat Gracian bedoeld heeft voor iemand van twintig...
- - -
In het Spaanse wordt Pauw met "Pavo Real" vertaald. Echter Pavón kan (blijkbaar) ook, al kan het ook iets anders (stommert) betekenen.
Tja, wat een oude e-mail teweeg kan brengen. Want ik heb er nog eens goed over nagedacht... In Spanje bestaat namelijk het gezegd "la edad del pavo," hetgeen betekent de pubertijd, waarin jongeren domme dingen doen (pavo kan dan opgevat worden als stommeling, gek). Maar je mag veronderstellen dat met twintig deze periode wel afgelopen is. En dan geeft de Pauw wel een aardige vergelijking, iemand die trots is en pronkt.
Ook heb ik delen van het boek nog eens nagelezen en in deel twee de diplomaat gaat hoofdstuk dertien letterijk over de mens die pronkt.
Gracian kan dus niets anders bedoeld hebben dan de Pauw. De les - mijn les? - is dat als je pronkt snel een fout kan maken. En dan ben je een uilskuiken.
---
Overigens, nu ik hier verder induik zie ik in het boek El Criticon dat Gracián een nieuwe vergelijking heeft gemaakt.
Reacties