Millroy de magician, is een boek van reisverhalenschrijver Theroux. Het is fictie, een roman en in die zin afwijkend van zijn primaire reisverhalen, non-fictie. In dit verhaal komt hij hier zelf op terug wanneer hij schrijft:
"i started life as a traveler. I became a magician. I realized that i had a message, and that made me a messanger."
Het verhaal is eenvoudig, een jong meisje ontmoet een tovenaar - geen illusionist, ik doe geen trucen - en trekt met hem op. Ze woonde bij haar oma die haar slecht behandelt, en er is weinig voor nodig om haar te verlaten. Dan heeft ze nog een vader met een vriendin maar de eerste is steeds dronken en daar krijgt ze ook niet de aandacht die een kind verdient.
In het eerste deel zien we hoe het tweetal werkt in de wereld van de magie door op een terrein de magiër zijn werk doet. Wanneer ze daar uitgroeien, komt de magiër op de TV. Hij is geen fanaticus zegt hij zelf - not even a fundamentalist, not a branch Davidian, not a Swaggart - maar is wel bewogen door goed eetgedrag en heeft daar zijn levensfilosofie om heen gebouwd. Wanneer hij de host van de TV-show wegpest, kan hij het roer zelf overnemen en zijn tv programme wordt een daverend succes, geheel tegen de traditie van junk-food in.
"Diet was a word Millroy hate even more than the word kids... It was misleading thinking of weight loss, not health.."
Het is een soort religie, "Day One," is een beweging zegt hij zelf [Amerika is erg religieus] en hij zoekt in de bijbel naar ingrediënten voor zijn filosofie, bijvoorbeeld dat Jezus nooit vlees at, en dat het woord MEAT niet in de bijbel voorkomt. Leviticus 11 is een klimaatcharter zegt hij, "and an anti shopping list."
Toch wordt het succes een probleem omdat er teveel tumult ontstaat en hij neemt uiteindelijk afscheid van de show en begint zijn eigen restaurant formule op dezelfde basis: de filosofie van eten. Wanneer ook dat fout afloopt neemt hij afscheid van de regio en vertrekt naar Hawaï, waar hij anoniem kan zijn. "Je kan pas anoniem zijn, wanneer je eerst echt een bekendheid bent geweest," mijmert hij.
In Hawaï wordt zijn faam bekend en uiteindelijk loopt hij de zee in om afscheid van het leven te nemen, ondanks dat door zijn formule hij een leeftijd van twee honderd jaar kan bereiken. Het kleine meisje merkt dat wanneer hij de zee inloopt dat zij de krachten van hem geërfd heeft.
Millroy of Theroux filosofeert in de roman o.a. over on-schuldigheid, over schuld en ziet ervaring als de tegenhanger van on-schuldigheid. Hij wil duidelijk America redden met zijn preken. als een savier. Maar hoe hij ook tegen de cultuur tekeer gaat [en hier zijn vele kritieken op] schrijft hij dat ht het enige land is waar hij kan wonen, en waar hij echt van houdt.
Het is een bijzonder boek, dat ik soms moeilijk kon doorlezen, door de feitelijke preektaal die functioneel is in het verhaal: "I want to make american regular again." Millroy zweert goed eten en keert zich dus ook in het verhaal tegen de fastfood industrie. Maar hij zegt ook zaken als (in het eerste hoofdstuk al zoiets als: wat voor een cultuur heeft dit land waar de rijken dun zijn en de armen dik):
- "My fellow americans everything you stick in your mouth is carcinogenic and deadly."
- "Americans lost their faith when they started eating junk food."
- "Do we really want to kill animals and burry their carcasses in our bodies."
- "Once i was so fat, imprisoned in the darkness of my body... trapped in my own fatness. Every day was a living hell and i suffered just like you. But the Lord spoke... Change your ways, Fatso."
- "I was sick and became well, I was weak and became strong, I was fat and i became thin..."
...
Reviews zijn er, o.a deze (kort):
Van de lichtere kant van Theroux: een volledig Amerikaanse fabel als een tovenaar als Messias die minder te danken heeft aan Elmer Gantry dan aan Tono-Bungay. Wanneer Jilly Farina, een 14-jarige zwerver uit Marstons Mills, Millroy de goochelaar voor het eerst ziet optreden op Foskett's Funfair, is het op het eerste gezicht wederzijdse afhankelijkheid: Millroy, die het meisje meesleept op zijn reizen, geeft haar stabiliteit in haar minimale gezinsleven heeft gemist, en ze geeft hem een gevoel van roeping die hij nooit heeft gehad. Jilly realiseert zich al snel dat Millroy, die haar verkleedt als zijn geadopteerde zoon Alex, de echte is: een goochelaar die het verschil weet tussen lastige illusies en echte magie, en die ze allebei beheerst. 'Magie is geen ongeluk... Het is een goede gezondheid', zegt hij tegen haar, en al snel predikt hij zijn evangelie van 'laxeermiddelen, de Schrift en gewichtsbeheersing' in een segment van een kinder-tv-show in Boston, Paradise Park, en laat een microfoon lang genoeg open zodat de geliefde Paradise Park-presentator Mister Phyllis aan zijn netwerkpubliek kan laten zien hoeveel hij echt van kinderen houdt. Millroy, die zelf als presentator van de serie is geïnstalleerd, geeft de controle over de show over aan een stel kinderen, die de kijkcijfers de hoogte in jagen voordat hun openhartige discussie over Kerstmis en de spijsvertering ervoor zorgen dat de show wordt geannuleerd. Niets ontmoedigds, Millroy bestrijdt sponsoraanbiedingen van allerlei slonzige voedselindustrie-agenten lang genoeg om een reeks vezelrijke vegetarische diners te lanceren op basis van de stelling dat 'het boek je regelmatig zal maken en je een lang leven zal geven'. Maar de schaduwen worden langer: juridische uitdagingen stapelen zich op; Jilly voelt dat Millroy zich van haar terugtrekt; en wanneer een oude kennis haar vertelt over Millroy's verleden, gaat ze in haar eentje op pad - maar wordt net op tijd met hem herenigd voor een dubbelzinnige apotheose. Theroux' satire - waggelend, breed, ambitieus, vlekkerig - houdt alle personages behalve Millroy en Jilly op een koele afstand, en de relatie tussen hen is lang niet zo boeiend als het blijkbaar bedoeld is. Zelfs fans kunnen op hun horloge kijken. (Bron: https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/paul-theroux/millroy-the-magician/)
En deze, op goodreads (als zeer slecht):
Hier is een boek over een racistische, narcistische, xenofobe pedifile die een verontrust jong meisje ontvoert door haar in een jutezak op te sluiten, haar dwingt zich te travesteren en zich voor te doen als zijn zoon, een hoop enge, medeafhankelijke dingen tegen haar zegt, en probeert indruk op haar te maken met magische trucs die steeds wanhopiger en moorddadiger worden, zodat ze verliefd op hem wordt, terwijl ze tegelijkertijd een sekte opricht op basis van eigenzinnige interpretaties van de bijbel die wordt gebruikt om zijn eigen gevoel van morele superioriteit te bevorderen door middel van fanatieke scatologie en voedsel beperkingen. Het kleurloze landschap van deze roman is bevolkt met eendimensionale personages die unaniem nooit iets zinnigs zeggen, in plaats daarvan herhaaldelijk twijfelachtig jargon te gebruiken. De meeste zwarte kinderen die worden uitgebuit door Millroy de sekteleider, die racistische namen hebben als "Peaches" en "T. Van", gebruiken routinematig het woord "yo" alsof het een volledige zin is, terwijl geen van hen ooit iets zegt, zelfs niet enigszins suggestief van reflectie of intelligentie, maar we moeten geloven dat ze tussen twee van hen een restaurantfranchise kunnen runnen. Als je vastbesloten bent om dit boek te lezen, wees dan voorbereid op voedselanalogen voor verkrachting, flagrante tegenstrijdigheden, overvloedige kinderarbeid, de schuld geven aan het slachtoffer bij beschuldigingen van kindermishandeling, en verschillende complotpunten die gewoon verglaasd zijn, zoals de vaak herhaalde verklaring dat Millroy negen van zijn lichaamsfuncties bestuurt, hoewel de enige die hij demonstreert de lichaamsfunctie is waarmee mensen blijkbaar hun handen kunnen verwijderen voor amusementsdoeleinden. Ondanks zijn dogmatische dieet brengt hij nog steeds uren door in de badkamer, en geeft hem zelfs de tijd om de bijbel op het toilet te lezen. Er zijn genoeg geldige redenen om gezond te eten, maar dat alleen doen omdat een goochelaar op televisie je vertelt dat het in de bijbel staat er niet een van is. Toch valt Jilly, het ontvoerde meisje, dat tegen het einde van de roman 'op zestien gaat', wat blijkbaar een heel redelijke leeftijd is om te vrijen met een jong uitziende oudere man, voor hem omdat haar angst voor hem groot is. slechts iets minder dan haar angst om alleen te zijn. De personages in deze roman zijn verschrikkelijk en de enige reden dat ik het tot het einde bleef lezen, was in de hoop dat het eindigde in een zelfmoordaanslag. Spoiler alert: dat doet het niet.
En deze - ook goodreads - waar de reviewer juist weer laaiend is:
Nog een typisch geval van "Beoordeel een boek niet op zijn kaft"... Als je mijn recensies al een tijdje volgt, weet je inmiddels dat ik een waanzinnige liefdesaffaire heb met Paul Theroux. (zijn boeken natuurlijk. Het is helemaal wat ik bedoel te zeggen).
... Natuurlijk hou ik niet van elk van zijn boeken, wat een beetje veel zou zijn, aangezien a) hij tegenwoordig veel meer heeft geschreven dan de meeste goede schrijvers, en b) hij een paar dingen heeft geschreven die duidelijk worden bestempeld als "Ik was jong of anderszins wanhopig en had het geld nodig" en c) als zelfs Charles Schulz niet ELKE dag een volledig briljante zou kunnen zijn, kunnen we het ook niet echt van Theroux verwachten. Eigenlijk hou ik nog meer van hem vanwege zijn zwakheden.
... , een boek beoordelen op zijn omslag. Of er niet over oordelen. Deze beoordeelde ik een beetje - ik had een exemplaar van Millroy gekocht in de vorm van een zwarte paperback met een soort esoterisch van ik weet niet wat. Dat plus de titel (Goochelaar? Ik hou niet echt van al dat magische spul) leidde ertoe dat de bovengenoemde paperback een flink aantal jaren op mijn boekenplank bleef staan, totdat ik mezelf er eindelijk van overtuigde om het dit jaar te lezen.
En het was absoluut briljant.
Ja, er is een tovenaar. Hij kan al dan niet in staat zijn om "echte" magie uit te voeren. Daar gaat het boek niet over. Het boek is eigenlijk een fantastisch spot-on satirische kijk op, nou ja, alles - ons geloof in tv, het bovennatuurlijke, reclame, eten, religie... het is absoluut briljant.
Het idee is net zo briljant als de uitvoering - in ieder geval tot het einde. Het einde is, nou ja, ik ga je niet verwennen, maar het is verrassend en extreem, en het sprak me aan, omdat ik vond dat het boek een beetje een abrupte schok als einde nodig had. Ik had iets anders verwacht, maar het werkte voor mij.
Dit is een echte aanrader, het is absoluut een van de beste boeken die ik dit jaar heb gelezen. (beide, bron: https://www.goodreads.com/book/show/131094.Millroy_the_Magician)
Reacties