Criticon. Samenvatting Deel III
De gidsen, als eerste weer:
Een Janus, die een symbool is van voorzichtigheid en begiftigd is met een dubbel en dubbel gezicht stem kondigt pessimistisch aan Andrenio en bemoedigend aan Critilo aan dat ze het Hof van Geriatrie, waardoor ze ook de tegenovergestelde ontvangst krijgen.
Vanaf hier plaatst de allegorische roman de beschrijvingen van de opeenvolgende incarnaties van de raadgever of gids, niet het glimmende en verwijzende buitenste deel, maar een prachtig vermogen om met de gedachte in de kwade bedoelingen door te dringen van de buurman door die kennis in taal weer te geven. De namen van De Waarnemer (C, III, cc. 3 en 4), De Ontcijferaar (C, III, cc. 4 en 5) en Waarzegger / Wichelroedeloper (C, III, c. 5) wijzen op een stijgende gradatie in de kunst om de intenties van anderen te ontdekken.
Na een korte scheiding komen de pelgrims van het leven de hersenenMens die we kunnen associëren met de moraal van Argos en met de man van de honderd harten, van de vorige fase, vorige fasen tot het bereiken van deze substantiële man, de wijs, om "een persoon" te worden waarover hij ons vertelt in zijn handleiding Orakel.
En ten slotte verschijnt, onder de triviale en niet-substantiële schijn, The Courtier (C, III, cc. 9, 10) die zichzelf aanbiedt aan de pelgrims van het leven, Critilo en Andrenio, om hun cicerone in Rome. Deze laatste mentor “zou lessen kunnen geven om naar Argos zelf te kijken, een Wichelroedeloper doordringen, een Janus waarschuwen en de Ontcijferaar zelf begrijpen” tekst waarin Gracián de kwaliteiten synthetiseert die de mens overal verzamelt van zijn bestaan.
Achter het uiterlijk van een discrete hoveling verschuilt zich een spirituele passagier en wie uiteindelijk onthult dat hij zichzelf als de passagier / pelgrim / onsterfelijke, die kunstig leidt pelgrims naar de deuren van Verdienste bewaakt en de weg voor hen opent naar het eiland van de onsterfelijkheid (bron: A.T.T.).
...
I – De Honeur en Horreur van ouderdom
De heren zijn aangekomen in de Alpen en praten ze over de ouderdom en over de vraag hoe het leven het beste te beginnen. Dat kan zoals het nu gaat, van jongs af aan, wat het makkelijkste is en gaande weg wordt het moeilijker (en moeizamer?) of bij het moeilijkste? Maar begint een kunstenaar ook niet met eenvoudige werken en gaat hij gaande weg grotere uitdagingen aan. Zo is het ook het het leven en ouder worden. [Ik moest bij het lezen hiervan denken aan Benjamin Button, die begint bij het einde en steeds jonger wordt.] Ze ontmoeten de man met de twee gezichten van wie ze niet kunnen inschatten of hij nu naar hen toe loopt of van hen wegloopt. Deze man heet Janus. Hij ziet de toekomst alsmede het verleden en leeft in twee werelden. De ouderdom komt met gebreken, dat is de eerste les en niet bijzonder als feit dat iedereen wel kent. Maar in het verhaal kunnen beiden mannen elk een andere weg op gaan; als eerste is er de weg van de honeurs en de eer, maar er is ook een pad dat leidt naar de horreur en die weg neemt Andrenio. Interessante zinnen in dit hoofdstuk:- Er is geen fout zonder eigenaar, geen stommiteit zonder beschermheer.- Een ouderdom met verdriet is dubbele ellende- Zonder werk wordt je nog sneller oud- Het pensioen van een oudere is schaars; weinig zien, nog minder lopen en bevelen is er helemaal niet meer bij. (Als men jong is kan men nog een stok gebruiken om te bevelen, maar als men ouder wordt heeft men de stok nodig om op te leunen – vrij vertaald)- Aan ouderdom onstnapt niemand, rijk noch arm.- Hoe meer men geleefd heeft, hoe sneller men oud wordt- Als men jong is wil men oud lijken, en de oudere wil weer jong worden.- Als je lang en veel wilt leven moet je snel oud worden (leven op zijn Italiaans)- Janus (Latijn: Ianus) behoort tot de oudste van de Romeinse goden. Hij werd geassocieerd met de Etruskische godheid Culsans, die net als Janus de god van de doorgangen en het begin is en op eenzelfde wijze wordt afgebeeld, maar heeft geen Grieks equivalent. Janus heeft ook veel gemeen met een andere Etruskische godheid genaamd Ani, de hemelgod, die mogelijk elementen heeft overgeleverd aan zijn Romeinse collega. Afbeelding van een munt in het Nordisk familjebok, een encyclopedie In de Romeinse mythologie was Janus de god van het begin en het einde, van het openen en het sluiten. De deur (janua) droeg daarom zijn naam. Daarom draagt ook de maand januari zijn naam en werd hij aangeroepen aan het begin van het zaai- en oogstseizoen, alsmede bij huwelijken en geboortes. Op de eerste dag van januari vermeed men alles wat een kwade betekenis kon hebben voor de toekomst. Bovendien gaf men, om de vriendschappelijke verhouding te bevestigen, elkaar kleine geschenken. In de latere tijden van de republiek aanvaardden ook de consuls hun ambt op de eerste dag van januari. Als god van poorten werd Janus ook gezien als de god die de hemelpoort opende of sloot. Bij alle offers en gebeden werd hij het eerst, zelfs vóór Jupiter, genoemd omdat zonder hem de hemelpoort gesloten zou blijven voor gebeden.
II – De Vijver der ondeugden
Dronkenschap is de bron van alle slechtheid en als de andere
ondeugden hun houdbaarheid verliezen en afscheid nemen bij het ouder worden
komt deze juist tot leven.De secretaris van Ouderdom geeft een aantal
raadgevingen aan de geliefde ouderen en minachters van de dood. Onder andere
dat deze de waarheid zeggen, ze advies geven vanuit hun ervaring ook als daar
niet om gevraagd wordt, ze geoorloofd worden om zaken te vergeten, omdat de
meeste zaken in het leven dit waard zijn, ze mogen vollop spreken, omdat ze dat
– na een lang leven goed kunnen, ze mogen vaak op een dag eten en in kleine
hoeveelheiden en verliefd worden is er niet meer bij, dat is voor de jeugdigen.
Ook zijn ze veroordeeld tot zeer frequente en voornamelijk kleine kwaaltjes en
moeten ze de hoon accepteren van de jongeren die hen “oudjes” uitlachen.De
gerimpelde Ouderdom gaf aan Critilio een staf die leek op een scepter en aan
Andrenio een die meer weg had van een ordinaire stok... Critilio ging voor en
Andrenio volgt. Op weg komen ze een tolk (Faraute) tegen, een lelijke
Praatjesmaker (Palabrista). Volg me, zegt hij en ik breng jullie naar het
paleis van Vrolijkheid (Alegria).In het paleis echter komen ze in aanraking met
allerlei wrede (violente) wijnverstoringen (vinolentias).Critilio wil wegopen,
maar een monster houdt hem tegen... Andrenio blijft “dronken” achter.
III - De geboren waarheid
IV – De Wereld Ontcijferd
"Men zegt dat het beste boek van de wereld was die
wereld zelf, ontoegankelijker hoe open het ook scheen.”Deze zin is ijkpunt voor
dit hoofdstuk dat handelt over coderingen. In moderne termen zou je kun zeggen
dat “what you see is Not what you get”. Voordat je het boek van de wereld kan
begrijpen moet je het eerst ontcijferen. Met die les begint de reis met de
nieuwe gids: de Ontcijferaar.De ontcijferaar heeft zijn leven gewijd aan het
ontcijferen van het leven en heeft daartoe de Diftong uitgevonden.”Wat is dat
precies,” vraagt Andrenio. “Het is een vreemde mix. Diftong is een man die
praat als een vrouw; of een man getrouwd met een vrouw die de broek draagt, of
Frans dat in het Spaans is ingebouwd (er refereert hier aan het Catalaans) –
een van de slechtste mixen die er te bedenken valt.Verder is er de WatDanOok;
“iets dat ergens op lijkt maar het niet precies is, zoals wetenschap die
gekocht is, maar niet zelf is uitgevonden.” Of het AlterUtrum, is iets dat
eerder het tegenovergestelde is van wat het uitstraalt. “heeft u iets nodig,”
betekent eerder iets als: “Ga het dan maar zelf zoeken!” Of, “ik kom binnenkort
lang,” betekent in feite, “reken er maar niet op!” En deze: “Doe alsof je thuis
bent,” betekent – “dit huis is van mij, dat je het maar begrijpt”...Verderop op
een groot plein komt het gezelschap onder andere een Charlatan tegen en het
hoofdstuk eindigt bij het thema waarmee het begon, over het boek van de wereld.
De lezer zal het boek moeten ontcijferen en ergens tussen de meningen en
leugens de waarheid moeten proberen te vinden want de “inkt” die over de wereld
wordt uitgestrooit is vol lelijkheid, valsheden en vormt een dikke laag
verwarring. Hij die wil weten wie die leugenachtige politicus is, leze het
volgende hoofdstuk.
V – Het paleis zonder deuren
Steeds groter worden de monsterlijkheden die men ontdenkt tijdens de pelgrimsreis van het leven, de belangrjikste daarvan is de Misleiding (Engaño) bij de binnenkomst in de wereld en de Ontgoocheling (Desengaño) bij de uitgang.Critilio was zijn ontcijferaar uit het oog verloren, maar er kwam een nieuwe gids tot hem, die hem hoorde klagen over de onfortuinlijkheden van het leven.Ontgoocheling is de geliefde zoon van de Waarheid, door zijn schoonheid en scherpzinnigheid.Critilio vertelt over wat hem spijt: de (Waarheid) te verliezen wanneer hij deze het meeste nodig had op het plein met de ontcijferaar met al die vreemde verschijningen. Zeg wie je bent vraagt Andrenio:Ik ben ziener. Helderziener. Ik zie twee keer zoveel als jullie die enkel het voorkomen aanschouwt. Als helderziener kijk ik dwars door de buitenkant hee, naar de kern en de essentie. Zoals bij de dood van de hertog van Feria, waarvan men het hart – gerimpeld en geconsumeerd - vond toen ze hem embalseerden. Ik zie of het hart gezond is en welke kleur het heeft, geel van jaloezie of zwart van slechtheid, ik merk zijn beweging op en welke kant hij op neigt, ik zie zijn ingewanden en hoe deze er aan toe zijn, het bloed en hoe schoon en genereus het is...Ik zie of iemand een geest heeft of niet...
VIII - De grot van het niets
In het klare daglicht liepen zij verduisterd rond vertellend
dat de wereld beter ontworpen kon worden dan haar huidige staat. Vroeg de manier
waarop ze antwoordde dat het tegenovergestelde van alles wat we vandaag zien,
namelijk dat de zon moest worden hier beneden, in het midden van het heelal, en
het land waar nu staat ginds boven de hemel in krappe afstand als gevolg van zo
gelukkig, is de kans vandaag meemaken, dan kunnen we gemakken. Het was steeds
klaarlichte dag en we zagen onze gezichten de hele tijd en we gaan met
gladheid, zoals in het licht van de middag. Met deze, er waren nachten of
langer verbitterd leuk om te ziekenboeg, of lagen van het kwaad voor schurken,
geen persoon lijdt de ongelijkheid van de tijden, alle soorten van het weer, of
de hondenziekte van klimaten. Het was droevig en somber de winter, sneeuw, mist
en vorst, klonk het hoofd niet koud noch hoestte we met diegenen die verkouden
waren. Kende geen wintertenen in de winter, of uitslag in de zomer hoefde niet
uit te stellen in de ochtend, of die de hele dag rook slurpend aan een
schoorsteen, opwarming aan de ene kant en verkoudheid aan de andere. Blijf niet
de zomer zweten, rijzen, kantelt de hele nacht het bed we ontsnapten aan een
ontoelaatbare plaag van ongedierte, gemene vijanden, muggen en vliegen die
bijten boos. Lente was altijd een gelukkig en vrolijk, niet laatste vijftien
dagen, enkele rozen of bloemen twee maanden alleen, het hele jaar door zingen
roodborstjes, en was de voortzetting van de gave van kersen. Wist toen nog
niet, noch onbeleefd december en julies guitig zo slordig. Aprillen waren alle
groene en bloemrijke Meien, gebruik te maken van het paradijs, waardoor de
gezondheid van al deze faciliteiten om een bronzen en een gouden geluk. Een
ander ding, het was een honderd keer meer land, want dat alles is de hemel nu
verdeeld in vele belangrijke provincies, bewoond door beschaafde naties en
beleid, niet van de rapportage, maar een uniforme, want er waren zo zwart,
Chichimecos of pygmeeën, wild, en zo verder. Bovendien, dat Spanje was niet zo
droog, luchtig Frankrijk, Italië vochtige, koude Duitsland, wazig Engeland,
Zweden en verschroeide afschuwelijk Mauritanië. Dus de hele aarde een paradijs,
en iedereen hemel.Uit dit dus blanke mannen stroomde en zelfs toegejuicht door
geleerden, maar goed beschouwd, deze wijze van discours barstte in zodat het
niet kan zien als de gril van afspraken roddels, vrienden overstuur alles en
zet dingen vierkante ronde, waardoor het gebied van veroordelend lachen naar
Venus. Hier, op de vlucht een ongemak, en gaf nog veel meer, het verwijderen
van het ras, en daarmee de schoonheid en smaak, totaal de vernietiging van de
orde en harmonie van de tijd, jaren, dagen en uren, het behoud van de Plant, de
tijd van de vruchten, kalme nachten, de rest van de levende proces van dit
alles zonder ster, omdat zij zouden hebben om alle verbannen voor hun gemak
(ocioso), die geen beroep of positie. Maar al die teleurstellingen, wat kon ik
doen de zon, onroerend en gemakzuchtig (apoltronados) in het centrum van de
wereld, tegen alle hun natuurlijke neiging en plicht, die doordat ze van de
wacht zet prins roept non-stop, terug over te geven en over de gehele zijn lucide
monarchie? He, dat is het niet behandelbaar. Verplaats de zon en lopen,
dageraad en verbergen in sommige plaatsen in andere, alles te zien en de dingen
zeer nauw contact met zijn stralen, daadwerkelijk invloed, warm en koel houden
door matigheid activiteit, en vouw met wisselende tijden en effecten; dampen
vrijkomen hier, daar roert wind, regen vandaag, morgen sneeuw, die al onder, en
serene wandelingen, ga naar bezielen, sla en een wandeling van India aan de
andere kant, laat nu zien in Vlaanderen, en in Lombardije, die voldoen aan de
verplichtingen van de universele monarch van de wereld: dat als
vrijetijdsbesteding overaL schuldig is als zonde (vicio) in de prins van de
sterren zou ondraaglijk doorn in het oog.Op deze manier woordenwisseling werden
de Eervol (honroso) en Ontspanning (Ocio), al leidden hen, en hij die volgde
hen."Bid, laat jezelf gezegd worden Andrenio-van grillige vragen en vertel
ons wat was dat laatste hok en zo extreem."Dat een," de Grote
"is dat van de eerste mannen in de wereld, gesitueerd in de kroon van
Europa en zelfs de kroon, en dus zo trots, die echt waarde hebben, maar ik neem
aan, weet je, maar luister ; handelen, maar bogen.- Oh wat kan ik gevonden!
"zei Critilo."Ja, hoe hol, want het is een optelsom van alle anderen.
Heeft er rekening mee dat u bij de poorten van Lissabon plausibel.- Ja!
"... de zolder van Portugese heren (Hidalgos). Zeker dat zou beroemd
worden als ze niet rokerig was. Maar reageren ze kan niet anders dan veel rook
hebben waar er veel van vuur. Ze noemen ze vaak vettig, maar ze gooien ze aan
een wrede in hun gedenkwaardige veldslagen. Zij namen veel van zijn stichter
Ulysses, zonder hobbels of Portugees nooit dwaas of een lafaard.
IX - Felisinda Ontmaskerd
...
X - Het Rad der Tijd
Het Rad der Tijd gaat over veranderingen. Volgens Gracián
bestaat er niet iets zoals veranderen, want alles blijft zoals het is. In het
hoofdstuk wordt het duidelijk gemaakt door de ziener die in de tijd kan kijken.
Omdat er nooit iets veranderd - de geschiedenis herhaalt zich - is dat
mogelijk.Het Rad der tijd is een rad waarin op een bepaald moment de mode in
het licht staat als het ware en de andere verouderde gebeurtenissen daardoor
verdonkerenmaand worden. Net als de aard draait, draait het wiel der
verandering; dan is dit weer in de mode (aan) en het andere uit de mode (uit)
en draait het "onder de horizon."De essentie verandert niet, alleen
de situatie en de vorm.
De pelgrims hebben de winter van ouderdom al bereikt. Ze gaan naar Rome de eeuwige stad, ze passeren het paleis van de ouderdom, "Eer en verschrikkingen van de ouderdom", geleid door Jano, en door die van Dronkenschap, “El estanco de los vicios”, waar ze de inferieure krachten van de ziel verdoezelen...
Er verschijnen nieuwe gidsen zoals de Acertador103, de Decipherer104, de Dowser105 of de slimme106. Ze zullen allemaal de ogen van Andrenio en Critilo openen over de raadsels en sleutels verborgen achter de acties, intenties en de taal zelf van mensen.
Gracián articuleert in zijn tekstuele constructie, met een didactisch-allegorisch doel, de praktische rede, dat wil zeggen, het bewustzijn van de staat van zichzelf die een kennis van mensen en van de dingen van deze wereld; die kennis garandeert de persoon die de triomf bezit, zowel in acteren als acteren. Die kennis is wat Gracián, door de mond van Critilo, praktische wijsheid of levende ervaring van de dat is echt de man met zijn ondeugden en deugden, kennis van het leven verworven door de omstandigheden die de mens ervaart, ongeacht pessimisme, de satire of ironisch sarcasme.
De bronnen van deze Graciaanse houding zijn te vinden in de klassiekers: Cicero en Seneca, Luciano en Marco-Aurelio, Martial en de Bijbel. Wat de auteur bijdraagt, is van hem allegorische manieren om het uit te drukken, waaronder "de Grot van Niets" waartoe opvalt Miljoenen mannen komen zonder ophouden door Luiheid binnen.
De pelgrims vermijden dit gevaar en vervolgen hun reis naar Rome, waar een andere gids, de hoveling, informeert hen dat Felisinda in de hemel is107. met zijn verzamelde vitale ervaring, leert de hoveling hen de cyclische evolutie van het bestaan van mensen, en gebruikt de allegorie van een enorm wiel van Tijd dat en verhoogt verlaagt, verheft en vernietigt, vernieuwt en doet de mensen en alle wezens verdwijnen deze wereld.
De pelgrims bereiken de "Mesón de la Vida" 's nachts en in een intense en pijnlijke weergave van zijn dood duikt de laatste gids op, de Passagier, die een plaat onder het bed tilt en hen vergezelt naar het onderaardse koninkrijk van Dood, omringd door zijn verschrikkelijke mysteries: oorlog, hongersnood, pest, verdriet...
Bijna op het moment voordat ze worden geëxecuteerd, leidt de gids de pelgrims erdoor een geheime doorgang naar de stranden van een zee van inkt, inkt die verwijst naar het schrijven dat mannen uit de vergetelheid redden. Het is de "pielago of Fame" waar "het eiland van onsterfelijkheid" als het einde van degenen die een blijvend en eeuwig leven hebben verdiend in deze wereld. Daar gaan ze in een kleine boot met stokken als zeilen, en Merit, een meedogenloze doelman, verlaat ze na het bekijken van de records van Andrenio en Critilo passeren beide hoofdrolspelers toegang tot de onsterfelijke ruimte van de vooraanstaande wezens, beroemd en illuster.
Met deze schets maken we willens en wetens de plotlijn van El Criticón af die niet de creatieve rijkdom van de roman meet, noch de verscheidenheid ervan allegorieën, noch de diepgang van zijn opmerkingen en nog minder van het buitengewone stilistische schittering. We willen echter niet stoppen met erop te wijzen dat er veel is gedaan weerspiegeld in het werk van Gracián over het onderwerp onsterfelijkheid, in die mate dat Deze plotafsluiting doet ons denken aan El Héroe (1637) waar we lezen als bijstelling tot held: "Kandidaat voor Grootheid, Amor of Faam, pretendent van Geluk". Later zou Gracián het woord Geluk aanzienlijk doorhalen en de gebruiken Onsterfelijkheid stem. De toewijding van The Hero […] aan de heilige, katholieke, koninklijke majesteit van de koning onze heer don Felipe el Cuarto geeft een nieuwe betekenis aan de tekst die streeft ernaar de roem van de vorst die zijn bedrijven en acties leidt, opnieuw te creëren en opnieuw te creëren naar onsterfelijkheid. De jezuïet vertrekt naar de persoonlijke en privésfeer van het begrip Geluk, en onderzoekt het concept van roem en publieke erkenning. De held zal projecteert en wordt vervolgens geprojecteerd op onsterfelijkheid, waarbij dezelfde kwaliteit op het werk wordt toegepast en de schrijver die het heeft bedacht; de identificatie tussen prestaties en letters verschijnt in de hetzelfde boek als hij zegt: "Als ik het verdiende om de jongen van de boeken in het koninklijk museum te zijn, zal roemen op de eeuwigheid in de schaduw van de onsterfelijkheid van een monarch.”
De weergave van deze lofprijzing in de inleidingen van El Discreto (1646) vertelt ons stelt ons in staat te vermoeden dat de echte relatie tussen brief en roem wederkerig is voor Gracián. De brief geeft aan, wijst erop en onderschrijft het verlangen van de vorst naar onsterfelijkheid, terwijl de vorst erkent dat het boek, met zijn echte persoon, onvergankelijk wordt. De triade roem-schrijven-onsterfelijkheid lijkt ons een centrale as van Graciáns werk; vanaf hier dat we nu de komst van de pelgrims naar de stranden van een zee kunnen begrijpen inkt, in duidelijke verwijzing naar het schrift dat voorkomt dat mannen verdwijnen uit de geheugen, dat ze in de vergetelheid raken... maar in de "zee van de naar Fama” waar u kunt vinden "Eiland van onsterfelijkheid".
Vanaf het allereerste begin van El Criticón, in de dertiende crisis van zijn Eerste deel, "de Beurs van de wereld", de bezorgde en ijverige Egenio, een van de gidsen die voor het eerst verschijnt in de twaalfde crisis, "de Charmes of Falsirena", kwam met de perfecte en complexe alchemistische sleutel die de "fabriek" van een enkelvoud veronderstelt elixer van onsterfelijkheid De pelgrims, na te hebben opgemerkt dat de wijzen en verstandigen waren de kooplieden van de apotheek, Critilo slaagt erin om van een voorbijganger over te halen wat er is wordt verkocht: "Die onschatbare drank die mensen onsterfelijk maakt, en onder zovelen duizenden zoals er zijn geweest en zullen zijn, maakt ze bekend, terwijl de rest erin begraven blijft eeuwige vergetelheid, alsof er nog nooit zulke mannen in de wereld waren geweest. kritiek probeert het drankje te testen, maar teleurgesteld, terwijl hij wordt berispt door Egenio, dit flapt hij eruit: "Waarschuw dat de olie van de waken van de geleerden en de inkt van de schrijvers, samen met het zweet van uitbuitende mannen en misschien met het bloed en wonden, verzin de onsterfelijkheid van roem.
Het buitengewoon ambitieuze karakter van El Criticón en het proces van constant herschrijven dat zijn eerdere werken bevat, met respect voor de identiteit van elk van hen, maak van deze allegorische roman een literair monument waar roept op, onthoudt en brengt de hele humanistische cultuur van de lezer in herinnering westerse wereld tot de eeuw van Gracián. De creaties van Homerus, de goddelijke Plato, Aesopus, Seneca, Luciano, Plutarchus, Martial, Ariosto of Barclay, en samen stoïcisme, de Bijbel, de emblematische, paremiologie... zijn levend in de tekst van Gracián.
-- Op citaten.net staan drie gezegden van Gracian uit de criticon. Ik voeg hier de hoofdstukken daarvan toe:
- Er is niet een mens die, hoe oud die ook is, niet denkt dat hij nog een jaar kan leven. (Origineel: No hay hombre, por viejo que esté, que no piense que puede vivir otro año - Crit ii, cr 3)
- Hoewel velen wijs zijn in het Latijn, zijn ze meestal grote dwazen in de romantiek. (Origineel: Aunque muchos son sabios en latín, suelen ser grandes necios en romance - Crit ii, cr 4)
- Wie geen vijanden heeft, heeft meestal ook geen vrienden. (Origineel: Quien no tiene enemigos, tampoco suele tener amigos - Crit iii, cr 10)
https://citaten.net/zoeken/baltasar_graci%C3%A1n/el_critic%C3%B3n.html
Reacties