De waarheid
Veel fricties in organisaties ontstaan - zo schrijven Erica Rietveld en Niels Klinkenberg in hun boek De knikkers en het spel, ondernemerschap voor managers - doordat mensen impliciet uitgaan van "de ene waarheid."
Ik las dit boek in 2003 en onlangs in mijn opruimactie bladerde ik er doorheen. Het is een boek over business architectuur en destijds schreven de auteurs hun visie hoe je daar als management mee om kon gaan.
"Het is wel merkwaardig dat wij het niet met elkaar eens zijn hoewel wij allemaal gelijk hebben," is een quote van Logan P. Smith, die ze aanhalen in de bijlage.
De mens zoekt naar de waarheid maar met een toenemend aantal visies lijkt dat doel niet dichterbij te komen, schreven ze. Twee mogelijke conclusies dringen zich op:
1. Wij zijn niet in staat om de waarheid te kennen, of:
2. De waarheid bestaat niet.
In het eerste verwijzen ze naar Popper, zijn falsificatieprincipe en zijn stelling in The Open Society and its enemies uit 1945 dat geen enkel wereldbeeld boven het recht en het belang van het individu mag worden gesteld.
In het tweede zoeken ze aansluiting bij Nietzsche die stelt dat zowel waarheid als waarden niet bestaan, maar dat de mens als een kunstenaar moet streven naar een schepping hiervan volgens zijn eigen wil... Nietzsche, ... zo gaan ze verder, bekritiseert de moraal van zijn tijd en zoekt daarom naar nieuwe perspectieven...
Een inspirerend verhaal.
Drie gedaantewisselingen van de geest noemde ik u: hoe de geest een kameel werd, en de kameel een leeuw, en de leeuw als laatste een kind. [Origineel: Drei Verwandlungen nenne ich euch des Geistes: wie der Geist zum Kamele wird, und zum Löwen das Kamel, und zum Kinde zuletzt der Löwe.] (bron: https://citaten.net/quotes/friedrich_nietzsche/55756/citaat-drie-gedaantewisselingen-van-de-geest-noemde-ik-u-hoe-de-geest.html)
Ter afsluiting is de vraag welke van de twee waar is: is de waarheid onkenbaar of bestaat deze niet?
Praktische filosofie zorgt voor een [tijdelijk] antwoord: pluralisme.
... Een derde mogelijke conclusie is dat de waarheid gewoon niet relevant is. Zeker niet in organisaties, of bij fricties.
Allereerst zijn organisaties levende wezens die ergens richting een onzeker toekomst bewegen, en veel beslissingen over die toekomst zijn moeilijk concreet te maken. Het ene kamp vindt dat er dit moet gebeuren, het andere kamp vindt dat. De waarheid heeft hier weinig te zoeken.
Daarnaast is de vraag of de waarheid relevant is, ook zinvol. Denk aan het volgende probleem. Een zorgorganisatie moet van een patiënt de bloeddruk bijhouden. Te hoge bloeddruk kan problemen opleveren. Maar hoe vaak moet je dan die bloeddruk meten en wanneer deze te hoog is geweest, hoe weet je dan of deze weer in een normale bandbreedte zit? De zorg heeft te kampen met onderbezetting, en al het extra werk van het meten van bloeddruk moet tot een minimum worden beperkt. Maar als er later problemen voordoen, wat is dan de waarheid: heeft die hoge bloeddruk impact gehad. en zou deze meer gemeten moeten worden zodat er eerder ingegrepen kon worden?
Veel hypothetische vragen. Ik vraag me sterk af of de waarheid bij organisaties er wel toe doet. Zoveel zaken zijn tijdelijk belangrijk.
Reacties