... eerder verschenen in De taal van Gracian (Dit blog is inmiddels verwijderd):
Laten we hem Wolfgang noemen. Het is een sympathieke immigrant (Guiri), met rozige huid en heldere ogen, die als jonge hond vastberaden verliefd geworden is op een Spaanse, vervolgens zijn Baltische koers gewijzigd heeft richting driehonderdertig dagen zon per jaar en de Spaanse ham. En daar vertoeft hij nu. In een van die steden in het zuiden, dicht aan de zee. Hij heeft de nodige kennis opgedaan en is een grote fan van de plaatselijke cultuur. Aangezien hij al jaren met pensioen is, besteedt hij zijn vrije tijd aan het volgende: het doorklieven van archieven, bijwonen van conferenties, verzamelen van oude opnames van de streek, fotograferen van monumenten, het schrijven van brochures en het bezoeken van gespreksgroepjes. Dit doet hij, natuurlijk, met een typisch Duitse methodische trefzekerheid, waarbij hij het nodige persoonlijk opvat. Dat is het meest opvallende deel van sommige van die jongens daarboven: als ze iets in hun kop halen, verstenen ze. Even zo efficiënt ontwerpen ze crematieovens, strak in de houding, als dat ze weesjes redden. Alles hangt af van welke kant ze opgaan en waar ze hun voet zetten afhankelijke van de huidige tendens. En Wolfgang, zoals ik al zei, is een van de goeie. Een uitstekend mens. Je wordt alleen moe van hem als je rustig aan de bar een bordje soep nuttigt met een glas wijn en hij je in alle details gedurende drie kwartier overvalt in al zijn enthousiasme van al zijn culturele uitstapjes, tijd en plaats inclusief, van de afgelopen week. Als ook die van de komende week, “Tot uw orders!”
Het punt is, dat mijn vriend van zijn geadopteerde Andalusische stad houdt met een iets te uitbundige passie. Daarom, als hij op pad gaat doet hij dit met methodische rigoureusheid en intelligentie die eigen is aan het Noordelijke ras, oftewel: hij gaat uit zijn bol. In zulke gevallen zie je hem klungelend ronddwalen als een kind, met zijn ogen wijd open observeert hij alles. Zoekend naar uitleg wat voor ons zonneklaar is. Zonder te begrijpen wat elke Spanjaard bij het eerste aanzien al snapt. Precies vandaag komt hij bij me, met een onwaarschijnlijk gezicht dat ik al zo goed ken. “Ik ben veel verbaasd,” zegt hij. Je weet niet wat verschrikkelijk gebeurt, iets ergs.” Daarbij gromt hij dubbelzinnig wat zowel te interpreteren is als desinteresse, als wel als eerbiedige aandacht. Maar, in de volgorde van sociale waarden van Wolfgang – altijd hetzelfde liedje – is het meestal een teken dat hij zijn leed gaat afregeren. Dus gaat hij door: “Gedurende lange tijd zocht ik oude documenten over stad, begrijp jij mij?... historische documenten en dat soort zaken. Die heb ik thuis. Ja. Ik betalend. Veel duur. Documenten, niet voor mij maar voor de stad. Geschiedenis van burgers hier. Veel gegevens, Alles Geheugen. Heb ik overvloedige archieven in mijn thuis.” Ik complimenteer hem met de vondst. Gefeliciteerd. Het is geweldig om die documenten te hebben en er ook nog van te kunnen genieten. Prijzenswaardig ook dat een buitenlander het lokale geheugen komt redden. Als het aan de interesse van de medeburgers zou liggen, voeg ik toe, zouden de documenten goed geordend zijn. Vandaag de dag zou het voer voor ratten geweest zijn. “Maar dat is precies het probleem, antwoordt hij. Je gelooft niet wat ik vertel. Zelf ik begrijp niet. Ik spreek met de autoriteiten en universiteit en stel me beschikbaar. Ik zeg hier is belangrijke documenten van stad, erg belangrijk. Door mij gezocht en voor jullie verzameld, en weet je wat ze dan zeggen? Goed, en erg fijn dat ik ze thuis maar goed opberg. En zo lopen ze over me heen, kan je het begrijpen?... Het interesseert ze geen shit documenten, archieven en historisch geheugen van stad. Ze kijken me zelf raar aan, ik zweer het je.”
Nogal wiedes dat ze je vreemd aankijken. Normaal, als een Spanjaard een dergelijke antieke verzameling documenten zou opbouwen zou hij ze niet weggeven. Hij bewaart ze voor zichzelf, hopend dat niemand er achter komt. Het zal niet zijn dat anderen deze opeisen of een andere provincie het werk reclameert. Of hem belasting laten betalen bijvoorbeeld. Of nog erger: dat iemand ervan een academische studie maakt of een boek en de eer opstrijkt. Nogal Duidelijk. Het kost een vermogen om de verzameling op te stellen en deze dan uit liefdadigheid weggeven. Mensen krijgen er al snel genoeg van. Wat moet deze kerel, zeggen ze dan. De wijsneus. Een collectie die persoonlijke opgebouwd is collectief ter beschikking stellen gaat tegen alle regels in. Begrijp je dat? Je maakt hen het vreedzame en tevreden leven overbodig moeilijk. Je laat ze schrikken.
“Spanje is soms triest,” eindigt Wolfgang, terwijl hij zijn hoofd schudt en hij bestelt nog een glas wijn dat hij met gebogen hoofd drinkt. Ook zorgt hij voor nog een portie ham. Ik kijk naar de muren van de bar, versiert met voetbalteams, foto’s van stierenvechters en prent van de heilige Maria. Je kan nu niet eenmaal alles hebben (letterlijk: No se puede tener la paga del general y la verga del teniente) zeg ik. En Wolfgang kijkt me met zijn Baltische blauwe ogen aan, zonder dat hij er een snars van begrijpt.
Vertaling van de column van Arturo Pérez-Reverte in XL Semanal 28 februari 2010. --
“Guiri” is een halve scheldnaam voor buitenlanders die Spanjaarden gebruiken om hun niet-aangepaste gedrag.
Reacties