Kortsluiting (1) - (dag 32 van de inval Rusland in Oekraine)

Kortsluiting. Een biografie van Philips uit de jaren ´90.

Woord vooraf. Dat het met Philips niet goed ging... Cor van der Klugt verdween van het toneel. plotseling. Vijftig duizend banen verloren door herstructurering en kosten van 4 miljard NLG.

lands grootste werkgever. Als het met Philips goed gaat dan gaat het met Nederland goed / slecht.

Deel 1, titanengevecht. De broedermoord op van der Klugt (1). Begint met Thea Bor, die werkt bij de Lichtgroep. Ze kreeg verhouding met Cor. Hij kwam uit Philips Brazilie tussen 1960 en 1978.

Nederland was anders dan Brazilië. Met expatriates. In eindhoven bestond meer na-ijver, politiek gekonkel, machtsstrijd. Wise Dekker 82 - 86 ging met pensioen. Hij had de leiding genomen in '86 met een bedrijf van 55 mrd omzet (guldens) en 340.000 duizend medewerkers. Van der Klugt was begin 60 maar voelde zich dynamisch. Er ontstonden geruchten over deze relatie (Klugt - Bor). Hij had bedongen tot 1991 aan te blijven voor het jubileum van Philips. Het eerste kwartaal van 1990 was echter fataal. De fin. wereld was woedend. De winstmarges waren al jarenlang te laag. Dekker was gezicht van Philips geworden. Dekker wilde de invloed van de Philips-familie verder terugdringen en slaagde daarin in. En v.d. Klugt ging met power play verder in dit spel tegenover Van Riemssdijk. 1990 was niet slecht begonnen. Consumentenelectronica stond er na een sanering die Timmer uitvoerde goed voor.

Timmer was succesvol o.a. ook door en bij Polygram en was als v.d. Klugt opvolger uitverkoren.

Maar Polygram vervormde de cijfers, de operationele winst stelde (zonder deze muziektak) niks voor.

Er waren toen vijf divisies: verlichting, consumenten producten, professionele producten, componenten en diverse. Van de Klugt stelde het adagium: winst = winst. Hij wilde ook niet stoppen met computer activiteiten. Forse investeringen waren nodig in de 1 megabit -geheugenbitchip sinds 1984 en die zouden weldra in 1990 gaan renderen. Het concern was actief in ca. 60 landen en cijfers voor jaarverslag bij elkaar zoeken was hele taak.

De blindheid voor slecht nieuws hoorde bij de Philips cultuur (ten tijde van Nico Rodenburg was er een rapport dat de stafafdeling te zwaar waren zou zijn, maar daar gebeurde niks mee. Investeringen in Chip Divisie was al langer een probleem dat het hele bedrijf in problemen kon brengen.

V.d. Klugt wilde af van de financiële topman dr. J. Goris. deze was introvert, reed zelf (Saab) en was tegenpool van extraverte v.d. Klugt. De dubbele bestuursmacht zorgde voor check-and-balances. Maar ook Dekker was met zijn financiële topman Cattela in conflict gekomen. Goris had afdeling corporate finance gerund. De nieuwe man Henk Appelo conflicteerde minder. Er waren meer issues. Ook de diverse clans binnen de organisatie maakt de zaak complex. Sinds 1980 waren er voortdurende reorganisaties door afkalvende winstmarges. Voorspellingen van de business waren moeilijk, en afslanking ging op hoop van zegen, hopend dat de omzet niet zou lijden. Daarnaast waren er andere onzekere factoren, zoals prijsdalingen, wisselkoersen, en voor sommige divisies kwam de winst pas aan het einde van het jaar door leveranties aan overheden en gesubsidieerde instellingen (ziekenhuizen).

Appelo moest een magere winst rapporteren aan de pers. Ten gevolge van ongunstige wisselkoersen, of prijsdalingen. Personeelskosten die waren gestegen en personeelskrimping viel tegen. En een klein Amerikaans bedrijfje Headstart gaf ook problemen. Wise Dekker was geïrriteerd geraakt en de verhouding tussen president en CEO was slecht. Na de presentatie van de cijfers brak de hel los. Het Philips schip lijkt onbestuurbaar. En de leiding Appelo wees naar externe factoren terwijl de problemen intern zaten.

Het Philips-concern had na de oorlog een ongekende groei doorgemaakt, tot een omzet van 55 tot 60 mrd. nlg. Technologische vermogens werden geroemd en Japanse electronica fabrikanten hadden ontzag. Hoe had het zo ver kunnen komen? De problemen lage diep in de cultuur en structuur van de onderneming.

Een bericht aan de president (1), Gaat over Philips VS dat toen een eigen machtscentrum naast Eindhoven had. Het bedrijf heette North American Philips Corpration en via een trust constructie had Philips haar business (patenten, kennis en geld ) kunnen beschermen voor de oorlog woii. Die trust betekende ook dat het bedrijf defensie materiaal kon leveren aan de regering want buitenlandse bedrijven kunnen dat niet. Philips zelf bracht haar zetel naar de Ned. Antillen. In 1940 vestigden dr. Anton Philips en zijn schoonzoon en twee andere zich in New York. Het Philips adagium was voor maar ook kort na de oorlog: local for local. Produceer lokaal voor de lokale markt. In de jaren 70 veranderde die visie drastisch om een werkelijk wereldwijd opererende multinational te worden.

Deze twee bedrijven binnen het concern waren dus concurrenten. De Nederlandse organisatie was een matrix waar landen en divisies als een net opereerden. De Nationale organisaties (NOs) en de PD Product Divisies. De Amerikaanse organisatie was niet bestuurbaar de leider (Pieter Vink) had een eigen route en wanneer er vanuit Eindhoven de vraag kwam om mee te investeren en werken aan de chipproject dan kwam hier een nee op. De jaarrekening van de twee bedrijven werd niet geconsolideerd maar gecombineerd. In 1974 probeerde van Riemsdijk meer grip en controle te krijgen op de trust. Maar het gevecht begon pas echt met Wise Dekker in 1985.

Rond 1970 wist het bedrijf dat de interne organisatiestructuur niet meer bij de tijd van de economie was, vooral over vele landen verspreidde productie. En moesten er supply-centra komen.

Vervolg: Deel 2. Afscheid van gelukkig jaren.

------- foto's----- 1e- personen

• Anton Philips. ondernemer en handelsreiziger.
• Gerard Philips. de man van de techniek.
• Frans Otten sr. tot in de jaren 60 een van de machtigste mannen
• Theo Tromp Frits Philips (psv supporter), de laatste patriarchen.
• Henk van Riemsdijk. de laatste president uit de familiekring
• Nico Rodenburg (ondershceiden door Jan Terlouw)
• Frans Otten jr. even kroonprins (een patroon).
• Wise Dekker. een spin in het web.
• Pieter Vink. tough guy in America.
• Cees Bruynes. samen met vink tegen Eindhoven.
• Henk Goris zachtmoedige bankier.
• Robert Spinosa cattela.de laatste controller.
• Henk Appelo. Overleefde de paleisrevolutie. controleert zichzelf.
• Gerrit Jeelof. Gorte deals alom.
• Cor van der Klugt. Een eenzame wolf. 
  
  
  
  
• Jan Zantman. de financiële man die niet kon kiezen.
• Ype Bouwkamp. Verloor de slag met Timmer.
• Jan Timmer. de man van de grote schoonmaak.
• Henk Bodt. opvolger van jan timmer bij consumenten divisie en kroonprins!

-------- foto's 2e zaken en apparaten

1. de lamp het begin van NV Philips gloeilampenfabrieken.

2. de eerste fabriek (huizen)

3. de Philips fabrieken in de jaren 50. jaren van voorspoed en onbedreigde werkgelegenheid.

4. de fabriek van videorecorders in Wenen. nodgedwongen automatesering.

5 6 oude en nieuwe Zetel van R.v. Bestuur (nieuw "fort knox")

7. een deel van de luchtvloot favoriet vervoer.

8. de innovator H-400 dure hobby's zeilen.

9, de compact cassette, een toevalstreffer met een lange levensduur.

10. Televisie al ion de jaren 30.

11. De video 2000. technische superioriteit, commerciële nederlaag.

12. De CD speler. DE Philips uitvinding van de jaren 70 en 80

13. P-1000-computers torenhoge verliezen, omvang onbekend

14. De chip fabriek te Nijmegen (Philips micro electronica). Een kostbare affaire.

15. Fabricage van de Philipshave, een van de weinigen wereldproducten.

16. Hoog definitie televisie. Hoop voor de toekomst??

18 tan timmer met Chubby Checker. presentatie van de cd-speler.