Over Biografieën
Biografieën hebben altijd mijn aandacht getrokken. Ik heb er veel gelezen, maar ik ben ook niet geobsedeerd door ze. Wel heb ik altijd een soort behoefte gehad om het leven van anderen te begrijpen. Wat ze doen, waarom ze dingen doen. En voor mensen die in hetzelfde tijdperk leven zoals ik, ging het dan meer om keuzes die anders waren dan die van mij zelf? Een soort bespiegeling. Echt jaloers ben ik eigenlijk nooit geweest, maar ik heb wel lang nagedacht over wat ik nu zelf wilde doen of worden en naarmate ik daar geen eensluidend antwoord op kon vinden, maar mijn levenswandel of professionele carrière toch vorderde kwam ik erachter dat mijn observerende (en zoekende) houding mijn professie was geworden.
Ik zie me zelf soms op een tribune zitten kijkend naar een wedstrijd waar ik dus zelf geen speler van ben, ook niet op de bank zit, en beschouw wat de spelers op het veld doen. Waarom de ene meer aanvallend speelt en da andere verdedigend. En waarom er een scheidsrechter nodig is, of andere professionals die niet direct iets met het spel te maken hebben zoals de beveiliging en journalisten, om er twee categorieën uit te halen.
... Biografieën spreken me aan, omdat ze niet alleen iets vertellen over de persoon, maar ook over de tijd waarin deze leeft. Over de persoon ben ik benieuwd naar wat voor een keuzes hij of zij gemaakt heeft. Soms maken mensen geen echte keuze, of niet echt expliciet, maar rollen ze ergens in. Maar dan nog moet je er iets van maken. Of juist.
Een vraag een medisch specialist zou zijn of hij of zij specifiek gekozen heeft voor deze subspecialisatie of dat de eigenlijke keuze hartchirurgie was, maar dat er enkel plaats was voor een opleiding tot KNO-arts.
In het geval van Mata Hari – een biografie die buiten het bereik van dit verhaal valt – is daar een mooi voorbeeld van. Zij was of werd spionne, dat is het centrale verhaal. Maar hoe kwam ze daartoe? Wat bewoog haar? En wat was de situatie waarin ze leefde, zowel persoonlijk als maatschappelijk. Zonder causaliteit in het verhaal proberen te vinden die er mogelijk niet bestaat, zit er in elke biografie wel een bepaalde logica. Of het nu de biografie is van een bekende professional of de “gewone” amateur (zonder hier waardeoordelen over te geven) is de gedeelde noemer vak dat mensen iets willen of iets willen bereiken en dat is in het biografische verhaal terug te vinden. Iemand die zijn hele leven voor een en hetzelfde bedrijf gewerkt heeft laat een ander verhaal zien dan diegene die voor 50 verschillende organisatie heeft gewerkt.
Met bepaalde logica bedoel ik ook die van De Logica van het Gevoel, een boek dat me overigens ook sterk beïnvloed heeft, en zijn tijd ver vooruit was, in mijn opvatting. Het is je gevoel dat je ergens op pad stuurt.
... Het leven van Nietzsche is een zeer inspirerend verhaal, iemand die aanvankelijk geen filosofie studeert (maar literatuur / filologie) wordt een van de belangrijkste filosofen van zijn tijd. En juist die beginstap, om te kiezen voor literatuur is juist zo bepalend gebleken dat Nietzsche een groot Filosoof werd in mijn visie, want hij was een beetje een buitenstaander. Het verhaal van Piet Vroon is een van de mooiste biografieën die ik de laatste jaren gelezen heb, en ook belangrijk als basis voor wat professionalisme is, dat je moet kiezen tussen verdieping in je vakgebied, of popularisering daarvan via de media en wat de relatie tussen beide is. Vroon was een vernieuwer, maar werd ook slachtoffer van zijn eigen succes.
Een biografie kan van een persoon zijn, of van een bedrijf. Helaas krijgen we te weinig informatie van bedrijven, zoals in het geval van de eerste korte beschrijving van Dark Towers, een biografisch verhaal van de Deutsche Bank. OF recenter een biografische schets van een bedrijf vlak voor haar faillissement: Herstatt.
Reacties