Zet eens een andere pet op

Van het aantal bedrijfscursussen is de petten-methode me wel het meeste bijgebleven. Een bijzonder handige methode die je leert beslissingen te nemen op een snelle en toch complete manier. Compleet in de zin dat je zoveel mogelijk facetten van de beslissing moet zien mee te nemen. In het proces.

Hoe ging dat ook al weer?

Stel je wilt een beslissing nemen, maar je hebt onvoldoende informatie. In dat geval moet je aan de witte pet (1) denken. Deze witte pet dwingt je na te denken of je inderdaad wel alle informatie en vooral de feiten hebt. Of dat je dus een time-out moet vragen. Bijvoorbeeld: welke informatie heb ik nodig voor een hypotheek.
Dit is vaak zakelijk informatie. Niet noodzakelijk echter.

De zwarte pet (2) is die van de criticus. Zwart, logischerwijs geeft aan dat je alle ellende mag spuien, maar je voelt het al aan, het is maar één pet. De pettenmethode dwingt je om voorbij de enkelzijdige negativiteit heen te manoeuvreren.

Geel (3) is tegengesteld aan zwart: noem nu eens iets positiefs, zie je ook kansen?

Groen, is de pet (4) die je achterstevoren op je hoofd moet zetten. Je moet even anders denken. Creatief al het kan. En dat kan iedereen. Dat is in feite de boodschap van de pettenmethode. Iedereen kan alles denken. Bij organisatie heb je vaak de zwarte afdeling naast de groene afdeling, terwijl iedereen de potentie heeft om zowel zwart als groen te denken.

Rood (5) is de hoed die past bij de kleur van de denkmode die erbij hoort: gevoel en emotie. Intuïtie misschien. Als je het niet vertrouwt dan beslis je met de rode hoofddeksel en zeg je nee, of juist Ja als je positief op je gevoel wil afgaan. Bij bedrijven kan deze pet werken wanneer een zwaar besluit moet worden genomen op korte termijn met grote impact, en er geen tijd is voor extra informatie. Met alle kennis die je hebt opgedaan, kan je daarna enkel nog op je gevoel vertrouwen en er wel of niet voor gaan.

Maar welke denkrichting geef je nu prioriteit? En maakt het uit of je eerst negatief begint en later alsnog positieve inbreng wil vinden? Of wanneer kom je met een creatief idee, dat ook nog eens de vraagstelling verandert dat je opnieuw kan beginnen (groen)? Deze laatste is voor de blauwe pet (6), die zelf niets toevoegt aan de besluitvorming maar enkel gericht is op het proces. Blauw is dan ook een puur zakelijke kleur (tegengesteld aan rood).

Het mooie aan deze methode is dat deze breed inzetbaar is. Op persoonlijk vlak kan iedereen na het lezen van dit verhaal al deze methode gebruiken.  Je hoeft er geen nieuwe taal voor te leren, en ook niet andere uit te leggen hoe het werkt. Heel impliciet kan een een gesprek sturen adhv dit model.

Er zijn voorbeelden waar deze methode echt binnen een organisatie geïmplementeerd is, maar het succes daarvan is beperkt. De vraag is of dat erg is. Op persoonlijk vlak kan je meer of minder adept zijn m.b.t. tot deze pettenmethode. Zo kan je je eigen denkgedrag onderzoeken of dat van anderen, door een vraag als: welke pet gebruikt deze persoon frequent?

Waarom beklijft deze methode toch niet breder binnen organisaties? Waarom is het niet makkelijk om een cultuurverandering te bereiken met deze methode. Volgens mijn visie heeft dat te maken met de neutraliteit van de methode. Wat zich onder de pet bevindt blijft buiten schot. En daar gaat het nu juist om bij veranderingen.