De aard van het beestje (verandert niet zo snel)

De aard van het beest is een tentoonstelling geweest:
Voor het eerst ziet u in deze 21ste eeuw een overzicht van Nederlandse beeldend kunstenaars die dieren in hun beelden hebben verwerkt en gebruik maken van een grote verscheidenheid aan materialen en technieken. Een fascinerende tentoonstelling, samengesteld door gastcurator en beeldend kunstenaar Jos van Doorn.

Jos Van Doorn

Dieren spreken altijd tot de verbeelding en worden in allerlei vormen gebruikt om de mens te beschrijven, zoals in de dierenriem (astrologie) of oude literatuur of gewoon wat ludieker in een boek zoals geschreven door bioloog Midas Dekkers. In De Beste Beesten beschrijft hij bijvoorbeeld de vlinder die .. "is eigenijk niet van hier. De zwaartekracht heeft geen vat op hem. Daar is hij te ijl voor... Het tegenovergestelde van een vlinder is de mens. Zo frêle en hemels als de vlinder zo plomp is deze aardse tobber. Fladderen ontaardt bij de mensen onherroepelijk in zwalken, flirten en geneuk."

De aard en ... het beest werken goed in het nurture-nature-debat. Ik moet dan denken aan een huisdier en misschien aan het begrip dierentuin. Hoe die woordconstructie precies tot stand gekomen zijn is me een raadsel, maar ze zijn wel heel betekenisvol: bij huisdier gaat het om de natuur die gedomesticeerd is (Darwin).
Zelf hebben we een hond. Ik was altijd tegen, omdat ik de (zorg)plicht (met verlies van vrijheid) net iets zwaarder liet wegen dan ... de gezelligheid, en ja wat eigenlijk? Een huisdier leert je in geval van een hond wat loyaliteit is. Dekkers schrijft over de hond o.a. de anekdote van Louis Couperius, die een echt katten-mens was, en honden verafschuwde. Jonathan Franzen, daarentegen "was" weer een kattenhater. Enfin.

Ook is de huisdieren-discussie een breed gespreksonderwerp over verschillen, van identiteit, stijl, karakter, etc.

Maar in het nature-nurture-debat staat het huisdier toch aan de nature-zijde. Dat merkte ik toen ik met onze hond op het strand liep, verreweg de plek waar het beeske zich het beste thuis voelt. Op zich vreemd, een strand, niet typisch voor een hond. Maar ik zag het aan zijn ogen en uitstraling. Zo gelukkig zoals hij - los - op het strand is is hij nergens, ook niet thuis bij ons.

Wat dit precies betekent in de biologie laat ik raden, maar het past wel prima bij mijn visie dat bij veranderingen de factor NATUUR vaak vergeten wordt. Bij Change, is een vaak gebruikt model (Kurt Lewin) dat van:

• UnFreeze
• Learn / Change
• (Re)Freeze

Echter dat Unfreeze is vaak de moeilijkheid. Men gaat er te vaak vanuit dat iedereen maar elke verandering aankan. Ik denk van niet, en dat het Unfreeze heel moeilijk is wanneer het iets dicht bij onze natuur betreft. Het kan misschien wel, maar de verwachtingen van de snelheid van verandering zijn meestal te optimistisch.

--
2012/07/vreemde-vogel

-- 12 november 2025, luist ik naar "Het menselijk tekort" van Midas Dekker, over dat de mens doelen nastreeft - zoals nu gezondheid - die nooit gehaald worden. De mens stoeit nu met dezelfde problemen (vooral emotionele uitingen) als onder de Romeinen, en die waren niet gelukkiger of minder gelukkig dan de mens nu. Gezondheid bestaat niet, je kan het niet meten. Het is een abstractie, en daarom zo interessant om achter na te lopen. 

Geluk is het aangepast te zijn aan de omstandigheden, maar wanneer we ons aangepast hebben zijn die omstandigheden weer veranderd. Al dat veranderen, dat vindt hij maar niks en citeert Gerard van het Reve, met "veranderen, veranderen waarom nou, het is al zo erg zoals het is.."  Even later citeert hij een gedicht van Alfred Kossmann: "God schiep als een voorbeeldig dier de nijvre mier. Zijn tweede schepping was nog beter: de miereneter." Mieren zijn net als de bijen en wespen sociale dieren. Die hebben een soort antenne, "en nu zie je die antennes (mobiele telefoons) ook bij de mens, dus we zijn goed op weg."

[Het menselijke tekort is een boek van André Malraux]