Spanje en Spanjaarden (Juan Goytisolo)
Net zoals je om een goed restaurant te vinden moet kijken waar de Spanjaarden zelf eten, is een boek over Spanje geschreven door een Spanjaard de beste manier om het land en de cultuur te leren kennen. Dit boek schreef Juan Goytisolo (JG) destijds nog voor het overlijden van Franco maar werd pas na zijn dood vrijgegeven in stamt uit 1979.
Ik geef hier ene kort overzicht van de hoofdstukken
- Verklaring door mythen
- Homo hispanicus: de mythe en de werkelijkheid
- De joodse ansteckung
- De christelijke heer
- De Spaanse zondeval
- Don Quichot, Don Juan en Celestina
- Het tijdperk van de verlichting
- De wereld van de Goyas
- Met de bijbel door Spanje
- Begin van de industrialisering
- Voor en tegen van het Spaanse individualisme
- Unamuno en het Castiliaanse landschap
- Mister Hemingway bezoekt een stierengevecht
- Kain en Abel: 1936-1939
- Gerald Brenan analyseert de naoorlogse periode
- Spanje is niet meer anders
- Blik op de toekomst
In de inleiding gaat JG in op de mythevorming die zo belangrijk is voor Spanje en hij beroept zich daarbij op Unamuno die in het anders-zijn, die onoverkoombare kloof tussen de wereld en Spanje, als het wezen van de natie. Maar de vraag is ook gelijk of Catalonië of Galicië dat wezen delen. Ook zegt hij zelf dat wat de schrijver schrijft maar vooral ook weglaat, aangeeft wat zijn visie is. De lezer mag zelf de mythe Spanje afbouwen.
Homo hispanicus. Seneca was Spaans, volgens sommigen, anderen hisorici zijn Spanje pas later ontstaan. La Dama de Elche, geeft weer blijk van een Spaanse identiteit van voor de jaartelling. Horen Moren en Joden nu wel in het Spanje of niet. Als je naar de architectuur kijkt (Granada, Cordoba) dan moet je dit bevestigen. Stromen van volkeren hebben het gebied bewoond, en niet in de laatste plaats de Goten. Maar wanner Spanje echt begon Spanje te worden, meestal wordt 1492 aangehouden, is niet iedereen van overtuigd.
Marcel Bataillon beschrijft hoe het humanisme in Spanje vanaf de zestiende eeuw de kop is ingeslagen door de inquisitie. Dat heeft nogal grote gevolgen gehad want de ethiek om wetenschap en werk te omarmen (pijlers van de nieuwe burgerij) werd daardoor vertraagd, want juist de Joden waren handwerkers en koopmannen. Handelaren, artsen, kleermakers werden door voor Joods en dus voor de inquisitie als verdacht aangezien. Quevedo en later Unamuno kwamen hiertegen in opstand. "Linaje de labradores" was belangijker dan wetenschap en vooruitgang.
De christelijke heer. Begint met het gezegde, genio y figura hasta la sepultura, dat zoveel betekent dat je karakter vast is tot je dood. Typisch Spaans en past bij de oud christelijke ethiek van die tijd, waar Spanje achterloopt op de beweging in Europa en de wereld. De Caballero Cristiano is een werk van Garcia Morentes, die uitbeeldt hoe de Spanjaard ongeduldig wacht op de eeuwigheid.
De Spaanse zondeval is het verhaal van Rodrigo, El Cid die vecht tegen de Moren, die volgens historici van die tijd , het boze belichaamden, de zonde. Door de schuld van de wellusteling Rodrigo verloren de Spanjaarden voor altijd hun onschuld.
Don Quichot, Don Juan en Celestina waren ooit mythes, later werden ze symbool en soms ook masker voor de Spanjaarden. De literatuur die deze weerspiegelt is die van conflicten en niet van harmonie. Don Quichot weerspiegelt de dualiteit van het Spaanse Picaresco. Calixto (Celestina) en Don Juan samen met Don Quichot en de antihelden van de schelmenroman, schrijft JG konden enkel in Spanje het licht zien waar de samenleving juist tussen Moren en Joden met de christenen het onderdrukte van het Spaanse karakter juist sterk gevormd heeft en in onze tijd nog zichtbaar is.
Het tijdperk van de verlichting (komt helaas niet in Spanje). Na de crisis van 1665 tot ca. 1700 ligt het land lam en krijgt het imago mee dat achter de Pyreneeën armoede begint. Rond 1800 heeft Spanje tien miljoen inwoners, waarvan 1,4 miljoen onproductieve edelen en nog eens 200 duizend klerken. Er komt een migratie naar de noordelijke industriële gebieden op gang. Inquisitie 2.0? Het hoofdstuk sluit af met de uitspraak van Jacques Bossuet: een heretique est celui qui a une opinion. "In Spanje heeft het altijd weinig ketters gekend."
De wereld van Goya, gaat over "desastres de la guerra," de typisch Spaanse cycli van oorlog en burgercrisis en revoluties die overgaan in langdurige periode waar de domheid met een kater afloopt. Waar in het westen protestanten en katholieken strijden, vechten in Spanje de mensen om eer die meer met economie dan met religie te maken hebben. Pas met de komst van het toerisme "verjeugdigt" Spanje zich.
De Bijbel in Spanje, "werd gepubliceerd in Londen in 1843, en is een reisboek van de Britse schrijver George Borrow (1803-1881). Het was een populair werk toen het verscheen, en het liep door verschillende edities. Borrow vertelt over zijn reizen door Spanje terwijl hij werkte als bijbelverkoper in 1835-1838, tijdens de carlistenburgeroorlog.[3] Zijn activiteiten ten behoeve van de Bible Society stuitten op veel tegenstand van de Rooms-Katholieke Kerk en van politici.
Het boek van Borrow, "a song of wild Spain", was gebaseerd op dagboeken en aantekeningen die hij destijds bijhield, waaruit hij ook putte voor zijn rapporten aan de Bible Society, die hem op zijn verzoek werden teruggegeven toen hij aan het werk was. het boek. Zijn reizen begonnen in Lissabon, vanwaar hij te paard via Elvas en Badajoz naar Madrid reisde. Daar onderhandelde hij met ministers, waaronder de premiers Mendizábal en Istúriz, over toestemming om een Spaanse vertaling van het Nieuwe Testament te drukken en te verspreiden. Daarbij kreeg hij de steun van de Britse ambassadeur George Villiers.
Borrow reisde vervolgens door Noord-Spanje om exemplaren van dit werk te verspreiden en waar mogelijk lokale agenten aan te stellen. Bij terugkeer in Madrid opende hij een boekwinkel voor de verkoop van het werk, maar deze werd al snel door de autoriteiten gesloten. Vervolgens drukte hij zijn eigen vertaling van het evangelie van St. Lucas in de Caló-taal van het Iberische Romani-volk. Hij zat korte tijd gevangen in Madrid. Tijdens zijn Spaanse reizen leed hij aan periodes van ziekte en keerde tweemaal terug naar Engeland, en uiteindelijk werden zijn activiteiten onderdrukt en verliet hij Spanje naar Tanger, waar het boek sluit.
Het werk vertelt over talloze persoonlijke ontmoetingen die Borrow had met Spanjaarden, van de premier tot bedelaars, waaronder zigeuners en crypto-joden. Dit was het eerste veelgelezen boek met nauwkeurige informatie uit de eerste hand over zigeuners, hoewel een meer volledige beschrijving voorkomt in zijn eerste werk, The Zincalí [1841], dat geen commercieel succes was... The success of The Bible in Spain helped to promote public interest in Britain in the work of colporteurs, who distribute religious works, and this activity became a major focus for the Bible Society in the mid-19th century. " (bron: wikipedia)
--
referenties, o.a.
- Erasmus in Spain, Marcel Bataillon, 1956.
- Sociedad Y estado en el siglo XVIII, Dominguez Ortiz
-- 27 aug 2023. España Fallida is een boek van John de Zulueta Greenebaum (Cambridge, Massachusetts, 23 de febrero de 1947) een amerikaanse odnernemer die in Spanje gezeteld is. Hij was de voorzitter van el "Círculo de Empresarios" vanaf 2018 tot (maart) 2021. De ondertitel is: hoe het falen van de elite ons land geconverteerd heeft tot een irrelevante natie.
Je moet natuurlijk een kloppende en verleidelijke titel kiezen om een boek aantrekkelijk te maken en te verkopen. Ik heb het boek nog niet gelezen, maar mijn eerste indruk is dat dit wat teveel het werk is van een odnernemer die wel even de problemen in kaart brengt en oplossingen ziet.
Voor mijn Leeslijst.
Reacties