Talent, Kapitaal, Bekwaamheid (in het werk van ...)
“El Caudal” is een begrip dat vaak terugkomt in de teksten van Gracián. Het woordenboek geeft de volgende betekenissen: - Massa (van water) - Vermogen, kapitaal, rijkdom (patrimonium) - Overvloed, massa, dus: rijkdom, schat. Op het internet (wiktionary) heeft men het over dan wel Flow dan wel over Volume.
En dan de vertaling. Hier wat voorbeelden:
- Hay sujetos de sola fachada, como casas por acabar, porque faltó el caudal:… Vertaling: Er zijn mensen, die alleen maar bestaan uit een façade, als huizen die niet voltooid zijn, omdat het kapitaal op was … (aforisme 48).
- Anatomie van het talent (anatomía de un caudal - #49) Hay caudales de antiparistasi (Sommige mensen beschikken over een voorraad antiperistatis.#56. In aforisme 58 komt de vertaling in talent opnieuw voor) De Spaanse vertaler Luys Santa Marina geeft in een voetnoot aan – in navolging van Romera Navarro - dat Gracian met “antiparistasi” waarschijnlijk antiperistasi Bedoelde: “een effect van twee tegengestelde kwaliteiten.” Volgens Según Batllori gaat het om een fonetische variant omdat de schrijver zich niet voldoende zeker voelde in de Griekse taal.
- Conócese la altura de un caudal por la elevación del afecto. Vertaling. U kunt de hoogte van iemands talent bepalen door te kijken naar zijn ambities (#65). Hier wordt talent gespecificeerd met hoogte, terwijl “caudal” in de betekenis van volume, dus ook met diepte vertaald zou kunnen worden.
- In aforisme 77 geeft de auteur aan dat de diplomaat zich aan behoort te passen. “… geleerd temidden van geleerden, heilig temidden van heiligen.” En dat vereist “grote bekwaamheid.” (Requiere … un gran caudal) Blijkbaar is dit niet iets waarmee de diplomaat geboren wordt; hij zal dit moeten aanleren.
- 89. Ken uzelf. Uw karakter, intelligentie (genio, ingenio); uw oordeel, uw gevoel. U kunt zich niet bekwamen als u eerst uzelf niet begrijpt. Er is een spiegelbeeld van het gezicht, maar niet van uw geest: ...Peil uw diepten en weeg de zwaarte van uw hulpbronnen. (Comprehensión de sí. En el genio, en el ingenio; en dictámenes, en afectos. No puede uno ser señor de sí si primero no se comprehende. Hay espejos del rostro, no los hay del ánimo: … Tenga medido su fondo y pesado su caudal para todo).
- 94.Ondoorgrondelijke gaven (Incomprehensibilidad de caudal) … U kunt meer bewondering afdwingen door andere mensen te laten gissen naar de omvang van uw talent, of daar zelfs aan te laten twijfelen, dan het tentoon te spreiden, hoe groot het ook mag zijn.
Zoals eerder gezegd komen veel zoniet de meeste gezegden uit de handleiding (Het Orakel) terug in de boeken (El Heroe, El Discreto). Dat voorlaatste boek (El Heroe) begint met dit onderwerp dat in aforisme 94 (pas?) terugkeert. Het boek is ook eerder gepubliceerd. Het hoofdstuk begint met de beschrijving van een rivier: Geweldig zo'n rivier, totdat we deze leeg tegenkomen. We vereren de jongen totdat we de strekking van zijn capaciteit ontdekken; ... Het verschil tussen de tekst in El Heroe en die van het Orakel is subtiel: in het eerste geval gebruikt hij het abstracte begrip "Caudal" (talent, capaciteit) in het Orakel #94, de precisering “kennis en moed.” - - - Toch is het een hele weg - in het vertaalproces - van een concreet begrip (watermassa, kapitaal) naar een figuurlijk gebruik (talent, bekwaamheid).
Reacties