De eeuw van Xi (Blommaert)

 Ik las de Eeuw van Xi omdat ik meer wilde weten van dat grote logge land, die monoliet dat natuurlijk uit ontelbare deeltjes bestaat, maar die (cultuur) ons doet geloven dat het een geheel  is.

China is de tweede economie in de wereld en heeft het globalisatieproces vorm gegeven, als ontvanger van onze afdankers: in het westen wilde men zich gaan richten op service. Productie is iets minderwaardigs. Die trend en dat idee is nu wel verlaten. We zien nu eerder een omgekeerd proces.

De auteur en journalist begint het boek met zijn aankomstervaring (In 1989) wanneer hij het congres van de CP, de communistische partij meemaakt en Xi net gekozen wordt. De nieuwe leider. Jinping dat zelf de excessen van de culturele revolutie aan de lijve ondervonden en daarmee was hij een van de prominenten om de partij de moderniteit in de sturen. De vader van Xi was onder MAO nog vicepremier geworden mar raakte in diskrediet.

de perceptie van China in de westerse wereld is dat het een achtergebleven gebied is, en menig toerist verslikt zich in de moderne zelfverzekerde samenleving. Zelf op het gebied van luchtverontreiniging (waar ook ik denk dat het land nog op steenkolen stookt) maakt het grote vorderingen...

Dan is er de nieuwe zijderoute, als een van de projecten waar infrastructuurinvesteringen kolossaal zijn als de omvang van het land zelf. Met tentakels van de zelfgenoemde Belt and Road initiative die tot Latijns Amerika en Afrika uitlopen. maar Xi heeft net als een stel andere naties een autocratische leider - en met het lezen wordt duidelijk dat dit voor zo'n land haast niet anders kan..

Het boek is thematisch ingedeeld en geeft qua samenvatting een goed beeld van wat er nu precies speelt. 

Leiders en tegenstanders (1) gaat in op de macht van de CP. Via voorbeelden laat de Journalist zien hoe de macht in handen blijft van de top en dat ze niet meedoen aan Perestroika-achtige initiatieven. Bo Xilai was ooit een hoogvlieger maar kwam ini aanraking met de echte leiders en krijgt levenslange gevangenisstraf aangeboden.

Corruptie is het grootste probleem, de interne vijand, en dat wordt duidelijk wanneer je leest dat de manier om de macht te behouden aan de top, georganiseerd wordt via sociale controle. Merites zijn in feite niet belangrijk, als wel de persoon die je kent in de hiërarchie. Later wordt dat met de ingenieurs/cultuur wel iets verzacht, maar in essentie staat de hiërarchie vast en dus de machtsstructuur. ik vat dit even samen zoals ik het zie. Het volk heeft wel macht (Minzhu) want er zijn op allerlei niveau verkiezingen, maar het is geen echte democratie. Er zijn "petities" mogelijk e daarmee kunnen klachten gemobiliseerd worden, maar tegen het zere been schoppen kan niet. Er zijn grenzen.

Publiceren en censureren (2) gaat over de rol van de pers en vrije meningsuiting. Hier komt de sociale controle meer aan bod en hoe via internet en codes alsnog meningen geventileerd kunnen worden, maar als krant tegen de ideologie van de CP ingaan is niet gewenst. Een klokkenluider, Zhou Ruifeng waar het boek over spreekt heeft nu een positie in Japan (even zoeken op internet).

Etnische diversiteit (3) gaat in op minderheden zoals Oeigoeren en Tibet. Juist de aanwezige diversiteit is machtig en een positief element voor de diversiteit die zo noodzakelijk is in one wereld, maar de minderheden worden in getto's in stand gehouden. Echte assimilatie is er niet.

Geloof en bijgeloof (4) gaat o.a. in op het confucianisme, de centrale filosofie in het land, naast de tegenstelling Taosime. Juist die tegenstelling het Ying "alles wat week koud, donker, passief of vrouwelijk is" en het Yang "licht, hard, warm, actief en mannelijk ..." is typisch China. Het land houdt de tegenstellingen in stand. "De twee vullen elkaar aan." Het hoort bij de cultuur en dat maakt het land extra bijzonder. Hoe die nuance zich precies vertaalt in het dagelijks leven is lastiger te vinden. en te begrijpen voor ons. "Experts spreken over de dualiteit in de Chinese cultuur." Het boeddhisme is de derde pijler in het Chinese waardesysteem. Lijden komt door excessief of obsessief  verlangen zegt deze filosofie. De Islam (o.a. Oeigoeren) en het christendom is er ook (hoeveel%...)

Dan produceren en innoveren. Het belangrijkste wat mij betreft. hoe doen die chinezen dat toch? "Het economische wonder." Wat ik begrijp i de neiging van de chinezen, leiders, professionals om op lange termijn te denken.

Dan is er de bouw. Evergrande krijgt aandacht en de rol van cement: tussen 2011 en 13 zou China meer cement gebruikt hebben dan de VS in de hele 20ste eeuw....? Dit verhaal en de leegstaande steden is wel bekend van internet.

Ook de beurs is hot. Voor een toch communistisch land, bijzonder. Infrastructuur projecten hebben opvallend weinig besluitvormingstijd nodig, itt het westen waar dit lang duurt. een brug naar een zee haven van 30km is geen enkel punt. Een stuk geschiedenis gaat in op MAO en de landbouw en de hervormingen van Deng Xiaoping die het land internationaal uit het isolationisme haalde. Zijn hervormingen werden echter weer gestopt (en) in 1989 werd dit op een laag pitje gezet. In de jaren tachtig vocht hij terug en bezocht steden als Shenzhen en Guangzhou die het speerpunt vormden van zijn hervormingen. Shanghai was het volgende objectief. De stad transformeerde. In de jaren 90 ontstonden - in die steden in het zuiden - industriële groeipolen. De traditionele textielindustrie waar China groot mee was geworden werd vervangen door industriële productie.

Maar het is toch nog veel kopiewerk van het westen. Al begint nu de echte innovatie te komen. Sommige bedrijven (zoals drone producenten, ... DJI) hebben de concurrentie in het westen achter zich gelaten. Huawei is een ander verhaal en achterhaalt wat er in het boek staat. Ook WeChat gaat verder dan Whatsapp waar je direct kunt bestellen en dus beter geïntegreerd is met andere functies in de economie.

Arm en Rijk, de fameuze kloof (6). Vervuiling en duurzaamheid (7) laat ik voor wat het is, ik lees weinig nieuws. Opmerkelijk en merkwaardig (8) geeft wat fait divers. Zoals de opium markt die de Engelsen naar China brachten en die tot grote verslaving leidde en tot opiumoorlogen leidde. Dat de chinezen onder grote druk staan om te presteren (ironisch voor een communistisch land) heeft daarmee misschien te maken.

Dan is er vriend en vijand (9) de geopolitieke ambities van Peking. Ook daar kan je met het opslaan van de krant al een eind komen. Verleden en toekomst waagt een blik op wat er komen gaat.

Huisartsen bestaan niet, lees ik in het afsluitende hoofdstuk. De journalist gaat op reis door het land en vergelijkt de nieuwe zijderoute met het Marshallplan. Winst en invloed - economische, diplomatiek en geopolitiek is wat de chinezen ermee beogen. In Xian aangekomen bezoeken ze het monument dat aan de oude zijderoute herinnert. Dan is de vraag hoe de nieuwe route gefinancierd wordt. Er blijkt een speciaal fonds te zijn en ook de AIIB doet mee. Maar financiering is wel vaker een punt in China. Daarmee doet het land nauwelijks onder voor het westen dat evengoed met financiële middelen "stoeit." Ten tijden van schrijven was Evergrande nog niet failliet.

De nieuwe zijdenroute spant tot tegen Oost-Europa aan en komt zelfs tot Bulgarije.. We kunnen de chinezen niet buiten de deur houden, staat in de epiloog. Dat is wel duidelijk. Er ontbreekt in deze samenvatting nog een belangrijk fragment over de look-alike van Silicon valley. Al met al indrukwekkend hoe China "werkt."

Maar ik zie evenveel uitdagingen waar het westen ook mee vecht. In die zin zie ik niets nieuws dat op een wonder zou lijken. China is groot en heeft de controle over haar bevolking. Denkt het...

...

--