De eeuwreiziger

Dit boek van de Argentijnse schrijver Andrés Neuman kwam uit in 2009 en werd in Nederland in 2010 vertaald. Er zijn een paar recensies van het boek, waaronder die op literairnederland.

Dit zijn zo van die boeken die je als cultuurliefhebber gelezen moet hebben. De cultuur van volken, van Europa, van schrijvers en dichters.

Maar het was geen eenvoudig boek en het ontbrak vooral aan spanning. De spanningsboog die werd opgezet was te zwak om als leidraad te dienen. Maar de druk om het verhaal uit te lezen was groter door eerdere stellingname. Hierdoor werd het eind een teleurstelling. Ja het was een aardig boek maar niet zoals het in de media geprezen werd. Het kan zijn dat ik te weinig literair ben ingesteld, maar ik meen zelf dat de doelgroep eerder op literatuurstudenten was gericht dan op de gewone lezer.

Ook vraag ik me af of het het Europese geweld van vandaag zou overleven. In 2009 en 2010 was men nog Europees ingesteld, nu al veel minder door probleemgevallen als Griekenland en Italië. Wie geeft er nu nog om Europese cultuur?

Dus voor de liefhebber een schat aan cultureel materiaal.

• "Wanneer Spanje meer centraal georganiseerd zou zijn, zou  Jose Bonaparte het met gemak onderworpen hebben."
• "Wij modernisten hebben alleen nog maar meningen en twijfels (vroeger had men nog overtuigingen en bouwde men daarom de enorme gebouwen)"
• "Wanneer de technologie op de boerderijen zijn intrede doet en de menselijke arbeid vervangt; "wat doe ik dan als ik niet meer nodig ben (sirve) voor het land?""
• over revoluties... "omdat de aristocraten zo goed leven komen ze uiteindelijk in een situatie waarin ze genot onderwaarderen...

De lezer wordt getrokken naar de eeuw vlak na de industriële revolutie. De verschillen met nu zijn groot ook blijkens kleine details zoals het haar op de oksels van Sophie de vrouwelijke hoofdpersoon. De Europese problemen van toen lijken wel sterk op het nu, maar niet meer op de sociale onrust waar we nu mee geconfronteerd worden. Het boek biedt geen antwoord op de huidige crisis, maar laat wel een Europa zien waarin iedereen zich in herkent met klassenverschillen.

Bij de eeuwreiziger kan de metafoor van reizen niet ontbreken hetgeen dan ook niet het geval is. Over de hoofdpersoon vraagt de lezer zich af of deze reist, of gewoon vlucht en waarom kan de orgeldraaier tevreden zijn met waar hij woont zonder ook maar ooit ergens anders geweest te zijn?

Het belangrijkste mechanisme dat de schrijver gebruikt is de metafoor van de vertaler. De hoofdpersoon zelf is vertaler, en hij vraagt zich af of vertalen mogelijk is, vooral bij poëzie waar de dichter emotie probeert over te brengen. Een belangrijk deel van de roman gaat over - de taal - van de liefde, en een conclusie die de lezer kan trekken is dat het daarbij niet om woorden gaat, maar vooral om gedrag.