Midlife (Kieran Setiya)

 Midlife. A filosofische gids, om dapper door deze moeilijke jaren heen te komen, zonder in een crisis te belanden. Want het is geen cliché, deze jaren ergens halverwege onze algemene loopbaan zijn niet eenvoudig: de snelle groei is er vaak uit, de beloftes en dromen zijn niet allemaal werkelijkheid geworden en de dood kijkt ons meer dan in onze jonge jaren in de ogen.

Het idee dat deze jaren crisistijden aankondigen is relatief nieuw en niet geheel onterecht. Het is zo merkte Elliot Jaques (death and the mid-life crisis) een transformatieve periode. Grote bekenden zoals Dante en Michelangelo raakten in een persoonlijke recessie. De eerste sprak over "verloren in een donkere woud." Het is vaak een periode met meer dan gemiddelde echtscheidingen of waar iemand opeens een oude liefde voor motorrijden oppakt. Het gevoel van sterfelijkheid wekt ons.

David Blanchflower en Andrew Oswald onderzochten als economen dit fenomeen en kwamen met een U-vorming model tevoorschijn: we beginnen vrij gelukkig, maar in het midden zakt het geluksgevoel in.

De remedie is even eenvoudig: als je op zoek bent naar geluk, zal je het meestal niet vinden. John Stuart Mill, zelf iemand die zeer vroeg rijp was, kwam met dit idee. Je kan beter je focus ergens anders op richten, zo meende hij. Een hobby bijvoorbeeld, of iets waar je interesse naar uit gaat, voor de een is het lezen, voor de ander zeilen. Tijd voor deze passies doen ongelukkige momenten vergeten.

Het leven zit vol met moeilijke keuzes. Focus op pianospelen gaat ten koste van een carrière als advocaat. Er zijn zo veel dingen die de moeite waard zijn dat alles lastig is qua keuze. Sommige keuzes zijn onvergelijkbaar. 

Spijt hebben is niet erg zinvol. Meestal blazen we de gemiste keuze of kans op zonder te zien hoe een dergelijke richting zich zou hebben ontwikkeld. We zien de mooie dingen,, maar niet de investering en opofferingen die het bij zich zou gedragen hebben.

Filosofie kan helpen om met de dood om te gaan. De mens heeft te maken met een vooroordeel omtrent de toekomstige welvaart. We overschatten het belang van niet--bestaan in de toekomst t.o.v. de non-existentie van het verleden. Onze geboorte was verbonden aan hetzelfde lot: een eindig begin.

Een van de beste remedies tegen de midlife crisis is om het proces te omarmen en niet het doel. Men is te vaak doelgericht bezig (dit werk, dit boek moet af) waardoor men steeds in een put valt. Omarm het werk of schrijven als bezigheid (atelic), en niet de uitkomst als doel (teleo).