Hoop voor Argentinië. Weinig.

Argentinië gaat met haar nieuwe president een nieuwe etappe in. Mauricio Macri was met twee termijnen succesvol gouverneur van Buenos Aires en succesvol als ondernemer. Mevrouw Kirchner heeft het bedrijf van Macri voor het gerecht gesleept in een beschuldiging van corruptie maar het gerechtshof heeft deze klacht ongegrond verklaard. Dat kan twee dingen betekenen, maar de meest voor de hand liggende verklaring is dat Kirchner en haar regering zelf niet helemaal zuiver is. Geweest.

Daar krijgen we de komende periode meer bewijs van. De vreemde overgang van de regering Kirchner naar haar opvolger - ze wilde de scepter niet overdragen - is een eerste indicatie hiervan.

In een internationale krant ... las ik de retorische vraag over het slechte management van landen die continue in economische malaise opereren: is de regering een afspiegeling van de economische situatie, en leidt dit dus tot slechte leiders, of zijn het slechte leiders die een land in de afgrond helpen? Vrije vertaling en interpretatie. [... over slechte leiders**]

Over de kip en het ei...

Na het oppervlakkig lezen van de kranten en de eerste indrukken ligt het voor de hand te stellen dat er in Argentinië niets meer zal veranderen. Niets buiten de gewone wanorde die we daar gewend zijn. Kirchner heeft ongetwijfeld een aantal lijken in de Argentijnse kast achter gelaten en los van hoe diep de problemen wortelen aldaar is een cultuurverandering nodig naast een opleving van de economie. Argentinië wordt net als andere "Emerging" Markets landen geraakt door de lage commodity-prijzen en door het fatale beleid van Kirchner om de export - ooit de motor van het land - aan banden te leggen met als hoop om de interne markt te laten bloeien. Er zijn echter nauwelijks producenten in het gebied die kunnen concurreren op de internationale markt.

E.e.a. vraagt wel een meer gedetailleerde studie. Tot die tijd mag je verwachten dat het land eerder verder in de problemen komt dan dat het uit het economische moeras zal opstijgen.

De meest logische verklaring is gerelateerd aan de staat van de wereld.
In Spanje - qua cultuur nauwelijks te vergelijken -  zijn binnenkort verkiezingen. Ik keek naar een debat aldaar en luisterde naar de argumenten van de huidige regering die meent dat zij Spanje uit de recessie heeft gered, en het land heeft "hervormd." Maar iedereen die een beetje op de hoogte is van de wereldeconomie weet dat zes jaar recessie eindigt met een nieuwe recessie. De recovery is gepaard gegaan met een structureel lager niveau van de productie. Er zijn meer banen in de VS, maar met een lager niveau van de beroepsbevolking, terwijl de bevolking in de recessie doorgroeit.
Spanje krijgt dus straks opnieuw problemen.

En dus kan het niet anders dat ook Zuid-Amerika opnieuw en verder in een recessie zal geraken. Van Brazilië denkt men nu nog dat de neergang "conjunctureel" is maar dat is jargon van de financiële sector om particulieren alsnog in aandelenfondsen te jagen terwijl de banken allang afscheid nemen.

E.e.a is speculatief.

De jaren 80 tot 2000 waren economisch gezien de mooiste jaren die onze generatie heeft gekend. Sinds 2000 vervallen economieën steeds weer in een crisis en loopt de omvang van kredieten op, terwijl de groei stagneert.
In Argentinië ging die florissante periode samen met een opheffing van de militaire cultuur; in 1986 kwam Alfonsin aan de macht en leek het erop dat het land zich in de vaart der volken zou herscharen. De potentie van het land was toen nog alom bekend en erkend.
In de positieve jaren negentig kwam Argentinië verder vooruit door haar leider Menem die internationaal applaus kreeg omdat hij de huisraad wist te verpatsen; YPF kwam zou bij Spanje terecht (maar werd onder Kirchner gewoon weer teruggehaald, wat de argwaan van buitenlandse investeerder ten goede kwam). Structurele wijzigingen bleven echter achter en toen de wereldeconomie in recessie belandde aan het begin van de 80-00 jaren stortte de fabel Argentinië in.
Alleen al in die internationale context is het haast onmogelijk dat nu - bij een wereldrecessie in aankomst - het land uit de misère zal geraken, puur omdat er een nieuwe geloofwaardige leider opstaat. De juiste man, maar helaas op het verkeerde moment waarschijnlijk.

Toch merk ik van afstand een cultuurverandering die zou kunnen helpen om het land en haar economie en maatschappij weer op de rails te krijgen:

Argentinië wordt door de jaren heen minder Europees. Onlangs hoorde ik iemand zeggen, "Argentinië begint op Mexico te lijken," met drugskartels en de veiligheid die onder een normale drempel terecht blijkt te komen. In de jaren 80-2000 was het in Buenos Aires nog veilig om over straat te lopen, nu kan je in sommige buurten beter wegblijven. Dit is een verandering die minder positief is, maar past bij de recessie die de wereld doormaakt. Ik denk dus dat dit probleem minder structureel is.
Anders en wel structureel is dat Argentinië weer Zuid-Amerikaans wordt. Macri danste op het regeringsbalkon (Casa Rosada) een cumbia, een dans die niet typisch Argentijnse is (maar Colombiaans). Dat op zich zegt nog niets, maar het past bij de ontwikkeling die dieper gaat.
Argentinië was altijd het land binnen Zuid-Amerika dat op Europa wilde lijken. Het theater Colon moest een replica zijn van de norm in Parijs en ook de grandeur van de cafés in de hoofdstad denken aan het Europa van de twintigste eeuw terug.
Qua educatie (de prestige van de academische wereld in Buenos Aires) steeg de Argentijn boven de andere Zuid-Amerikaanse landen uit en ook de grote omvang van de middenklasse was typisch naar Europees voorbeeld.

En nu danst de president een Cumbia*, in het licht van een land dat in al haar ellende op zoek is naar een identiteit lijkt me dat een goede ontwikkeling. Ambitie is goed, maar een doel buiten je bereik stellen werkt in het algemeen niet. De Europese cultuur als model is duidelijk een brug te ver voor het land. Maar misschien kan ze een nieuwe leidersrol vinden in het Zuidelijke continent.

Tot die tijd kijk ik met Europese scepsis naar de ontwikkelingen aldaar en verwacht er weinig meer van.

* - dit is een dans die Macri heeft gebruikt tijdens zijn verkiezingscampagne. 

--
Eerste visuele maatregel van nieuwe president: exportheffing geïntroduceerd door Kirchner opheffen. (volgens bron: twitter)

--
In de krant Clarin, staat een interview met een politiek adviseur Jaime Duran Barba van de nieuwe president ten tijde van voor de verkiezingen. Hij vertelt een aantal feiten en meningen die context geven aan deze verandering, zoals:
  • "Cristina is expressie van ultrarechts. ze is autoritair, manipuleert en minacht de armen [om voor haar te stemmen] ... ze dacht dat ze alles wist. (Macri is het tegenovergestelde. Hij weet dat hij sommige dingen niet weet)... en uiteindelijk is haar autistisch optreden haar fataal geworden..."
  • "Iemand [zoals Stalin] kan erg delicaat zijn in z'n literatuurkeuze, maar beestachtig als het gaat om politiek." ... Over Marx: "was een intellectueel, een studiebol, maar [ook] een dronkenlap, de meeste van zijn artikelen moest Engels schrijven omdat hij te dronken was... naar zijn begrafenis gingen veertien mensen" 
  • Mauricio heeft een behoorlijk temperament, maar is ook nederig, ... een modern leider.
Over de verandering die Argentinië naar zijn mening doorgaat verwijst hij naar Rusland en Poetin. Na het lezen van het boek "het einde van homo sovietico" van de Wit-Russische Nobelprijswinnaar Svetlana Aleksievich die schrijft dat de Russen geen vrijheid willen. Ze hebben het wel gedroomd, maar wanneer het kwam... De mensen denken dat het beter is om een autoritair leider te hebben die ons een stukje brood biedt en zo zorgt dat we niet zaniken. Dat is de politieke strategie van Poetin... En ook Argentinië is een pateralistische staat (geworden)...

--
Op een blog van Henk de Vos las ik een interessante (vraag)stelling: ... Zijn narcisten goed in verwerven van leiderschap en slecht in uitoefenen daarvan? 
Mijn interpretatie is dan als volgt: In (economisch) productieve termen zou dit betekenen dat deze leiders goed zijn in de sales / verkoop, maar minder of niet goed in intermediaire functies. Bij verkoop richt men zich op korte termijn successen, bij intermediaire functies (zoals diplomatie) richt men zich op de lange termijn. Slechte leiders zijn dus mensen die op korte termijn win-effect uit zijn, en de lange termijn uit het oog verliezen...

--
30 augustus 2018.
De situatie in Argentinië is penibel. Macri - zo las ik - had al vroeg in zijn regeringstermijn de fout gemaakt om de inwisselbaarheid van de peso vrij te maken terwijl er nog geen structurele wijzigingen gemaakt waren voor de economie. Nu bijna twee jaar na het begin van zijn mandaat, met wat tegenvallende oogsten door het slechte weer, staat de peso nog meer onder druk dan de Turkse Lire. het ziet er niet goed uit, wanneer de hulp van het IMF ook weer ingeroepen wordt. Daartegen (het IMF) is een grondig wantrouwen bij de bevolking.
Het grote probleem of de trigger die deze situatie startte is natuurlijk de stijging van de rente in de VS. Het lage rentebeleid in de VS heeft veel geld gestuurd naar emerging landen zoals Argentinië en die geldstromen keren nu terug nu in de VS een hogere rente te behalen is. Met de consequenties van dien.

--

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Economie - Teveel wiskunde, te weinig geschiedenis?

Begraven of cremeren?