De outsider paradox

Gisteren de film over Lucia de B. bekeken. En dat deed me - na een moment afstand nemen van het verhaal - op een bepaald moment denken aan Nick Leeson. Hij is de "Rogue trader" die destijds voor het faillissement van Barings heeft gezord. Barings was een Effectenbank die voor klanten effecten posities administreerde, maar waar medewerkers ook voor eigen rekening konden handelen.
Daar, voor eigen rekening, is het bij Leeson fout gegaan, hij had zoveel posities ingenomen door steeds opnieuw verlies-posities te dekken met nieuwe leningen dat de hele bankoperatie erdoor in gevaar kwam en har schulden niet langer kon betalen.

Het verhaal van Lucia de B heeft niets net de financiële markt te maken, maar de parallel tussen de medische zorg en de bankwereld maak ik wel vaker. Beide zijn zeer complexe omgevingen voor specialisten en waar er op een bepaalde manier toezicht plaatsvindt. De buitenwereld probeert controle te krijgen op een chaotisch-lijkend proces.
Bij ziekenhuizen zijn de grootste risicos de sterftegevallen die wel-of-niet door toedoen van het ziekenhuis tot stand komen. Opzettelijk of onbedoeld. Een arts, specialist en verpleger werken daar om mensen te genezen, maar beiden dan wel de organisatie als geheel kunnen verantwoordelijk zijn voor een "onnatuurlijke" dood.
In Lucia de B gaat het daar in feite om, al is de context een serie sterfgevallen die statistisch "interessant" zijn.
De film is verplicht leesvoer voor organisatie-deskundigen, consultants, managers en leiders die een betere wereld wensen voor eigen omgeving dan wel voor klanten.

Persoonlijke ambitie, groepsgevoel, pesten, authoriteit, erbij-horen, anders zijn, goed zijn in je vak, etc, etc het zijn allemaal themas in de context van de film en iedereen herkent ze wel als non-fictie binnen de organisatie.

Er komen in de film vele impliciete aannames aan bod, die buiten beeld blijven. De belangrijkste is het recruteringsproces. Hoe werd en wie heeft Lucia destijds aangenomen bij het ziekenhuis?
Hoe positief het beeld ook is van Lucia aan het eind van de film, ze had nooit door de selectie mogen komen. Haar gedrag binnen de organisatie past niet bij de norm, ze werkt geïsoleerd, ze is wel erg deskundig en heeft veel en zelfs andere ervaringen waardoor ze waardevolle bijdragen kan leveren aan het ziekenhuis. Het drama geeft hiervan een mooi - maar verkeerd - voorbeeld hoe goed Lucia met babies kan omgaan, wanneer ze in de bayes als enige een baby tot rust kan brengen. Maar dat betekent nog niet dat ze ook een goede verpleegster is.
Ze mist namelijk essentiele vaardigheden die voor organisaties belangrijk zijn. Blijkbaar heeft het ziekenhuis extra mensen nodig, en door de groei is er ruimte die het selectieproces versoepelen. Later bij een crisis zijn het vaak dezelfde bijzondere gevallen die een reorganisatie niet overleven, of ze kiezen zelf voor een ZZP-bestaan, een populaire organisatievorm van de laatste jaren, of ze worden ontslagen. Diegenen die wel bij de cultuur horen doen juist op essentiële momenten in de bedrijfsgeschiedenis extra hun best om te laten zien dat ze bij de cultuur horen.

Zij dus niet. En zo zijn er velen.

Wanneer je door het emotionel aspect van de film heen kijkt dan past wat er gebeurt bij de levensloop van Lucia; ze heeft als kind een moeilijke niet te benijden jeugd gehad, en komt vervolgens zes jaar (welliswaar onterecht) in de gevangenis. Wederom een gebeurtenis die haar verdere leven zal brandmerken.

Logisch bijna.

De paradox is de volgende.
Mensen, professionals die totaal niet geschikt zijn om in een organsiatieverband te werken, komen in een positie om diezelfde organisaties van advies te dienen. Nick Leeson (en vele andere voorbeelden) werkt als fraudeadviseur voor bedrijven en Lucia geeft nu (blijkens de aftiteling) advies en lezingen...

Paradoxaal dus. De outsider wordt een soort insider!