Schaarste (Mullainathan)
Weinig economieboeken hebben zoveel indruk op me gemaakt. Dit is duidelijk een boek waar je ziet dat de economiewetenschap niet stilstaat. En, je merkt dan ook hoe veel je achter kan lopen wanneer je de literatuur niet bijhoudt, want dit boek is van 2013.
Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel gaat over "het denkpatroon bij schaarste." Dat begint bij begrippen als focus-effecten en tunnelvisie. Dat laatste is iedereen intuïtief wel bekend. Iedereen moet "roeien met de riemen" die je hebt en voorbeelden waar mensen tijd over hebben is binnen een vergadering. Het kan soms niet op met alle aandachtspunten en discussies. Maar halverwege ontstaat er "een kantelpuntcorrectie." De tijd dringt en dat zorgt ervoor dat de focus toeneemt: schaarste neemt bezit van het denken. Een andere term (hiervoor) is focusdividend: de verhoogde productiviteit als de deadline in zicht komt.
In het tweede hoofdstuk komt de essentie van het boek naar voren. De verminderde aandacht die iemand overhoudt wanneer zijn bandbreedte afneemt. Dat is de hoeveelheid bewerkingen die onze hersenen aankunnen net als een computer, "die opeens traag wordt." Die computer wordt niet traag, maar er zijn vele taken die OPEN staan. "Wat een herrie is het hier," is een bekend gevoel dat hierop lijkt. Je komt in een druk café en kan geen gesprek voeren. Executieve controle is dat mechanisme waar we twee bronnen van informatie tegelijkertijd moeten onderscheiden en gericht enkel op een daarvan onze aandacht leiden. Bijvoorbeeld een boek lezen terwijl de TV aan staat.
Het verschil van dit boek, de tweede auteur (Shafir) is psycholoog, is dat bandbreedte en het vernauwen van aandacht dat hiermee samen kan gaan, niet hetzelfde is als stress.
Het inpakken van een koffer - Deel twee inmiddels, schaarste schept schaarste - is een ander mooi voorbeeld dat dit helder maakt. Heb je een grote koffer dan let je niet op de details, maar bij een kleine koffer moet je zuinig omgaan met je ruimte. Omgaan met besparingen werkt evenzo. Mensen besteden wel uren op het internet om 100 euro ui te besparen, maar voor een aankoop van een auto van 20 mille nemen ze die extra tijd niet om nog eens 200 euro te besparen. Of meer.
De schaarsteval is een ander mooi concept waar je verleden van schaarste je schaarste in stand houdt, bv doordat je geld geleend hebt en hierdoor steeds meer in de val komt van de dwang om af te moeten betalen, en niet toe komt aan ruimte kweken. De prioriteit zou dus moeten zijn: schuld aflossen!
Hoe ga je dan schaarste te lijf (deel 3)? Een mooi voorbeeld van een oplossing in organisaties - in het geval van een ziekenhuis - is dat je letterlijk "speelruimte" creëert. Door niet alle operatiekamers vol te boeken maar een kamer bewust te reserveren voor spoedgevallen. het idee is dat spoedgevallen minder efficiënt zijn, en dus tegen hogere organisatorische kosten gemaakt worden. Door speelruimte in te voeren, doe je geen langer beroep op de gewone reguliere organisatie en houdt je uiteindelijk meer ruimte over!
Hier aangekomen, merk ik dat ik dit soort theorieën natuurlijk ken en ben tegengekomen als reactie op de globaliseringsproblematiek. Door Just-in-Time organisaties zijn overal de buffers (speelruimtes) verdwenen en is de kans op een crisis toegenomen...
2019/03/de-schaduwelite
Reacties