Functioneel maar niet constructief

In Spanje is een nieuw debat losgebroken, sinds de koning heeft aangekondigd om af te treden. Niemand stemt tegen de wet die goedgekeurd moet worden om dit mogelijk te maken. Want zelfs opponenten van de monarchie argumenteren dan "wanneer we tegenstemmen, we impliciet aangeven dat we willen dat de koning aanblijft."

Het is een complex proces dat een aardig debat oplevert, want er zijn in Spanje veel republikeinse sympathisanten. 

- op het komende WK kunnen we deze fragiele situatie in Spanje tegen hen gebruiken als anti-supporters: Spanje heeft al te maken met een wens voor een Catalaans referendum voor afscheiding van het moederland, nu een debat over de terugkeer van de republiek, hetgeen de gelederen binnen het Spaanse voetbalteam moet bezighouden. Een teamspirit is nodig om op topniveau te presteren. Ik geloof persoonlijk dat de achterblijvende performance van het Barcelona-team te maken heeft met de interne strijd voor onafhankelijkheid... Het is een theorie. Maar dit alles is even een zijspoor.

Waar het om gaat in het debat is hoe zo'n beslissing wordt genomen; hoe kiest het electoraat in Spanje wanneer deze echt een referendum mag organiseren omtrent de keuze tussen monarchie en republiek, hoe komt dan - rationeel of emotioneel - de keuze tot stand?

Interviews van mensen op straat geeft hiervan een aardig beeld, niet zozeer van de uitkomst als wel hoe dit keuzeproces opgebouwd wordt. De twee vragen zijn dan als volgt:

Vraag een: "wilt u een monarchie of een republiek." 

Hier heeft iedereen een eigen antwoord op. Het gaat hier om functieverschillen tussen beide systemen. Het is als het kopen van een keuken, wanneer de interieurontwerper vraagt wat voor een soort keuken u wilt dan is dat een lastige vraag om in te vullen. Maar wanneer deze een voorbeeld van individueel design laat zien - in onze showroom - , dan is de keuze opeens eenvoudig. U ziet de constructie (het uiterlijk) en niet de functie, want die is veel minder transparant. 

Zo komen we bij vraag twee: "wilt u een republiek met Aznar als president of een monarchie met Felipe als koning?"

Wat blijkt is dat van veel "republikeinen" toch de keuze uitgaat naar een monarchie, wanneer dit samenvalt met de keuze tussen twee persoonlijkheden: de losbandige Aznar tegenover de erudiete Felipe. "Doe dan maar Felipe, zegt menig republikeinse sympathisant.

Hoe dit zich verder ontwikkelt is bijna geen verrassing mee, maar als keuzedilemma heeft het veel kiezers misschien een dienst gedaan.