Architect = ingenieur ≠ architect

De vraag of een architect (ook) een ingenieur is, kan op twee manieren beantwoord worden. In eerste plaats lijkt de vraag onzinnig, want een architect studeert aan dezelfde universiteit als een willekeurige andere ingenieur en beiden delen dezelfde titel: ir. Als we de TU "Delft" als uitgangspunt nemen dan staat de faculteit bouwkunde naast andere faculteiten, zoals informatica, elektrotechniek of werktuigbouwkunde. Dus is een architect (ook) een ingenieur.

Vanuit een heel andere organisatorisch oogpunt, is de architect  nauwelijks te vergelijken met een ingenieur. Ook hier delen de beide professies dat ze ingenieur zijn in de zin dat ze een grote specialistische kennis beschikken op hun eigen terrein (bouwkunde, informatie, civiele techniek) maar de architect heeft daarnaast ook een generalistisch werkgebied; hij is naast de specialist ook de verbindende vormgever en die rol staat soms haaks op de ingenieurs-rol. Organisaties kunnen dit probleem oplossen door een productieve cirkel in te laten vullen door meerdere professionals; zo zal de Philips ingenieur samenwerken met een ontwerper die alles van klantinteractie af weet. Een enkele ingenieur kan nooit van ontwerp tot eind een product ontwerpen zoals een architect een gebouw kan ontwerpen (los van het feit dat de architect niet geheel zelfstandig een gebouw ontwerpt).

Cultureel gezien - relevant voor organisaties - is er dus een groot verschil tussen een architect en een ingenieur ook al hebben ze een gelijksoortige opleiding. 

Er is een ander cultuurverschil. De architecten als groep vormen een coherent geheel, net als de andere ingenieurs, maar een enkele ingenieur binnen een architectengenootschap voelt zich buitengesloten. En visa versa. "Jij bent geen echte ingenieur, zeggen de elektrotechnici dan soms," en een architect kan een ingenieursclub een stel techneuten vinden. Zo werkt cultuur.

--

Maar nu het probleem. Een typisch voorbeeld van een cultuurprobleem; een architect is wel een ingenieur, maar niet iedere ingenieur is ook architect. De ingenieur kan zich wel gedragen als een architect, maar de vraag of dat gewenst is heeft alles met het bedrijf en de type organisatie te maken. Andersom komt het probleem ook voor: de architect denkt soms dat hij van sommige onderwerpen even veel verstand heeft als de specialist, en bemoeit zich "er" dan ook rustig mee. architect en ingenieur staan hier dan even symbool voor meer en minder specialisten versus generalisten. De zwart-witte-schakering is niet zonder gevaar maar heeft hier tot doel om het cultuurelement te benadrukken.

--

Binnen de ICT-wereld speelt men veel met dit dilemma, daar doet de term architect al langer zijn intrede om meer invulling te geven aan sommige productieve informatica rollen waarbij de kennis en visie maar vooral ook systemen van diverse specialisten "geïntegreerd" wordt tot een organisatiebreed werkend geheel.

Binnen een even complexe omgeving van een ziekenhuis ontbreekt de architectuur-rol. Dat lijkt vreemd, maar heeft te maken met het feit dat de specialisten hier ("medische ingenieurs") niet iets bouwen zoals de echte architect, maar allen werken aan één en hetzelfde (probleem met het) lichaam van de patiënt.