Europa in 20 stereotypen (2)

Nog eens nader inzoomend op de stereotype verschillen binnen Europa...

A - Eten en gewoontes.

1. Boter (Noord-Europa) of Olijfolie (Zuid-Europa). Olijfolie is een product dat qua historie terug gaat tot de romeinse tijd. De olijfboom komt al in het Latijn en Grieks voor. Boter daarentegen is een uitvinding die pas in de eind van de negentiende eeuw tot stand kwam (modern). Zie hier gelijk de relatie met modern versus klassiek.

"Minnebrieven zijn me boter verzegeld," is een Nederlandse gezegde, zonder Spaans equivalent, en ook de boterham bestaat niet in het zuiden.

Een logische verklaring voor verschillen de gebruiken (boter versus (olijf)olie) zit in dit geval puur in de natuurlijke gesteldheid; Olijfbomen groeien enkel in het warmere zuiden. Het Noorden heeft - uit noodzaak? - een alternatief "uitgevonden." Dat is moderniteit.

2. Tomaat (Zuiden) - Aardappel (Midden, Noorden). Dit verschil heeft te maken met een natuurlijke aanleg gerelateerd aan de bodemgesteldheid; aardappelen groeien in een mild klimaat, tomaten in een warm-klimaat. Dat in NEderland de kassen zijn gekomen is een cultuurexponent. Overigens zijn de nederlandse kassen eerder ontstaan dan de Spaanse (met plastic bedekte kassen)...

3. Wijn (Zuiden) - bier (midden) - vodka (Noord-Oost). Ook weer een typisch stereotype / generaliserend verschil, maar dat logisch gezien alles met de naturlijke gesteldheid te maken heeft. Sterke drank (vodka) past bij een koud klimaat. Wijn is weer een natuurlijk product dat geproduceerd wordt waar de plant (wijnranken) gedijen. Welk distillatieproces kwam als eerste? "In vino veritas," geeft aan dat wijn bestond voor onze jaartelling, terwijl bier grof gesteld in de middeleeuwen door monnikken uitgevonden werd.

4. Thee (GB, Oost-Europa) of Koffie (Zuid-, Midden en Noord). Wat kwam cultureel gezien als eerst, thee of koffie? Dit verschil heeft alles met cultuur te maken (die via handel tot stand is gekomen), want in Europa groeit noch de thee- noch de koffieplant.

5. People who eat walking (Noorden) versus who eat sitting (Zuiden). Een variant op Slow-food versus fast-food. Behoeft geen uitleg. Het is een stereotype beeld, dat generaliserend gebruikt kan worden om een eerste indruk te krijgen van een subculturele ontwikkeling.

6. Good cuisine - bad cuisine. Een vergelijking die helemaal past bij bovenstaande verzameling. Olijfolie is gezonder dan boter, en een boterham past netjes in een boterhamdoos voor het nuttigen van een snelle maaltijd op het werk (ljikt op fastfood?).

B - Etiek, werk en leven.

7. Zonnig (Zuiden) - Bewolkt (Midden en Noorden) een duidelijk verschil dat puur te maken heeft met de natuurlijke gesteldheid, en weinig met de cultuur, of waar de cultuur een afgeleide is.

8. Mensen werken 21 dagen - mensen leven 21 dagen (per jaar). Ook hier gaat het om een imago die een cultuur van buitenaf typeert. Maar denk eens aan de toeristen uit het noorden die in de zomer naar het zuiden trekken om drie, vier weken te genieten. Andersom werkt het mechanisme niet. Zuiderlingen trekken niet massaal naar het noorden om de zon te ontlopen. Vanuit "natuurlijk" oogpunt is het zinloos. Nu de middenklasse in de zuidelijke landen ontwikkeld is, gaat deze ook op vakantie naar het noorden, maar de noodzaak is veel minder duidelijk, dan de noordelingen die naar het zuiden trekken.

9. lui - hardwerkend. Idem. Het zonnige imago speelt ook hier een rol dat men in het zuiden minder hard werkt, maar het klopt inderdaad dat door het klimaat men in het Noorden harder moest werken om dezelfde landbouw oogst te verkrijgen. Dat natuurlijke nadeel heeft een cultureel voordeel (harder en slimmer werken) opgeleverd in het noorden. (zie ook cultuurverschillen Noord-Zuid Europa) 

10. Mensen die een loodgieter nodig hebben - zij die hun eigen afvoer kunnen repareren. Het doe-het-zelven is een uitvinding die samen gaat met moderniteit. Het uitbesteden van klussen hoort bij een traditie waar rolverdeling duidelijk gescheiden is; werken doe je bij een bedrijf, en thuis geniet je van het leven en lekker eten (Zuiden). Maar hier zit ook een statusverschil in; het is veel minder chique om te doe-t-zelven, iets waar en in Noordelijke landen zich juist niet meer voor schaamt.

11. Deafening (Zuiden) - loud - quiet (Noorden). Wat hier de antropologische achtergrond is ben ik benieuwd naar. Spanjaarden passen perfect in dit stereotype beeld: ze zijn erg luidruchtig.

12. Euforisch (Zuid), Melancholisch (Midden-Europa), Depressief (Noord). Ook deze vergelijking past intuitief in de vergelijking: werken om te leven (euforisch) of leven om te werken (depressief/melancholisch)?

C - Levensfilosofie, spiritualiteit.

13. Klassiek - Modern. Deze tegenstellingen lijken een logisch vervolg op de boter-oliefolie-tegenstelling. Maar de levensessentie past bij de genoemde verschillen in eetgewoontes.  Zorgt de aanwezigheid van olijfolie voor een traditie van uitgebreid eten of zorgt de drijfveer van het moderne leven (de protestante werkethiek) voor een zoektocht naar snelle voedzame eetgewoontes?

14. Katholiek (Zuiden), protestant (midden- en Noorden), orthodox (Oosten). Ook weer puur cultureel, maar de noord-zuid-tegenstelling klopt niet door de vele uitzonderingen (Ierand,Polen, Zuid-Duitsland is katoliek, etc).

15. Religious Europa (Zuiden, Polen) / Ateïstisch Europa (Noorden). De bekende stereotypen

16. Sexueel onderdrukt (Zuiden), emotioneel onderdrukt (Noorden). Waar of niet waar, het gaat hier om puur culturele verschillen en niet een relatie met een natuurlijke of klimatologische achtergrond.

D. Oosten - Westen

17. Arm (Westen) - Rijk (Oosten)

18. Revolutionair (Zuiden en OostEuropa) - Traditioneel (MiddenEuropa)

19. Oud-Europa(westen) - New Europe (Oosten)

20. Homovriendelijk (west-Europa) - Homovijandig (Oost-Europa). Dat deze tegenstelling minder een karikatuur is hebben we gezien door het Russische optreden richting homo's.

--

2014/03/europa-in-20-stereotypen