Kritiek in (economisch) perspectief
De titel van deze post is mogelijk afleidend. Is er een economische dimensie waar je het begrip kritiek aan kan beschrijven of relateren?
Kritiek heeft vele betekenissen, en hier gaat het om de ideologie van bezwaren. Op synoniemen.net vind ik ... alternatieven: afkeuring, bezwaar, commentaar, veroordeling.
EN: beoordeling: bespreking, cijfer, inschatting, kritiek, oordeel, oordeelvelling, quotering, rating, recensie, taxatie, waardering, commentaar:
Met kritiek loop je een risico. Met commentaar in het algemeen niet. Ik zag daar bijvoorbeeld het synoniem "voetnoot," een voetnoot bij de geschiedenis. Een voetnoot is luchtig. Commentaar leveren is veelal neutraal. Bij kritiek geven houdt die neutraliteit op. Bij Bezwaar valt dat nog mee, maar bij afkeuring is het duidelijk dat de criticus laat zien dat er ergens een norm wordt overschreden.
Beoordelen dus.
Er zijn op wikionary twee specifieke critici, film- en literatuurcriticus. De eerste (link) verwijst naar een prijs de Graadt van Roggenprijs voor filmkritiek die in de jaren zestig werd opgericht specifiek voor filmcritici, vernoemd naar Coen J. Graadt van Roggen die de eerste filmcriticus was en werkte voor de (voorganger van de) "nrc."
Een literatuurcriticus is iemand die nieuw verschenen literair werk bespreekt en beoordeelt. Dit kan gebeuren in de vorm van een signalement, een recensie in krant of tijdschrift, een lang kritisch stuk in een tijdschrift of boek (wikipedia). Karel van het Reve - door zijn broer Gerard, "zijn geleerde broer" genoemd - was de bekendste literatuurcriticus in NL.
Ook wel recensent. Er is geen opleiding voor noodzakelijk lees ik op de beroepengids.
Hoe zit het met de carrière van de criticus? Wordt een literatuurcriticus ooit zelf schrijver van literatuur? Of zijn de banen te combineren. In het geval van Hector Balot lijkt dat inderdaad het geval: hij werkte als litersatuurcriticus voor L'Opinion Nationale en als theatercriticus voor Lloyd Français. Zijn veruit bekendste boek is Alleen op de wereld (bron: wederom wikipedia)
Is angst voor kritiek wat alle producenten (schrijver, theaterproducent, filmmaker, architect, etc.) met elkaar verbindt?
Uiteindelijk (wikipedia) zijn er veel meer critici, zoals de kunstcriticus of zelfs de architectuurcriticus.
Dan is er ergens een economische dimensie van kritiek. In essentie komt die hier op neer, dat de kunst, ontwerper of producent niet zonder zijn tegenspeler kan leven. Literatuur is een fenomeen dat niet enkel door de schrijver tot stand komt, maar juist ook door de literatuurcriticus. Pas door kritiek ontstaat kunst? Het aanbod van kunstenaars staat in relatie met de vraag naar kunstcritici?
--
Reacties